επιμέλεια: Χριστόδουλος Δολαψάκης
Εστίες υπερμετάδοσης: Απειλή και όχι άλλοθι
Η μέχρι τώρα γνώση των χαρακτηριστικών της μετάδοσης του SARS-CoV2 επιβεβαιώνει την απειλή των συνθηκών ή γεγονότων υπερμετάδοσης του ιού που οδηγούν σε εκθετική αύξηση των κρουσμάτων στην κοινότητα. Έτσι το ματς ποδοσφαίρου Αταλάντα-Βαλένθια στις 19 Φεβρουαρίου που πραγματοποιήθηκε στο Μιλάνο και το παρακολούθησε το 1/3 του πληθυσμού του Μπέργκαμο και 2.500 ισπανοί φίλαθλοι, καθώς και οι πανηγυρισμοί που ακολούθησαν, οδήγησαν σε μαζική μετάδοση του ιού στην Ιταλία. Αντίστοιχο αποτέλεσμα είχαν οι δημοτικές εκλογές στη Γαλλία στις 15 Μαρτίου.
Από την ανάποδη πλευρά μπορεί να σκεφτεί κανείς ότι η Ελλάδα γλίτωσε τη διασπορά του ιού μέσω του ποδοσφαίρου κατά τύχη: το πρώτο ματς Ολυμπιακού-Γουλβς στις 12 Μαρτίου ήταν στην Αθήνα και όχι στo Wolverhampton που αποτέλεσε «hot spot» SARS-CoV2, ενώ η 1η αγωνιστική των play-off (που συμπεριλάμβανε το ματς ΠΑΟΚ-Ολυμπιακού) προγραμματισμένη για τις 7-8 Μαρτίου αναβλήθηκε για άσχετο λόγο. Αυτήν την περίοδο οι βαλκανικές χώρες βιώνουν ουσιαστικά το πρώτο φονικό κύμα του ιού: είναι δεδομένο ότι οι βουλευτικές εκλογές της 21ης Ιουνίου και η επανέναρξη του ποδοσφαιρικού πρωταθλήματος με την παρουσία φιλάθλων στη Σερβία διαδραμάτισαν ρόλο στην εξάπλωση του ιού.
Πιθανότατα παρόμοιο αποτέλεσμα θα έχουν οι βουλευτικές εκλογές της 15ης Ιουλίου στη «Βόρεια Μακεδονία». Είναι άφθονες οι δημοσιεύσεις περιστατικών υπερμετάδοσης του SARS-CoV2 σε χώρους με συσσώρευση πολλών ατόμων για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Μεταξύ αυτών οι λεπτομέρειες της μετάδοσης του ιού μεταξύ των 53 προσκυνητών στους Αγίους Τόπους στις αρχές Μαρτίου (Pavli et al. A cluster of COVID-19 in pilgrims to Israel) οι οποίοι ταξίδεψαν με τα ίδια λεωφορεία και αεροπλάνα και διέμεναν στο ίδιο ξενοδοχείο: 48 από τους 53 ήταν θετικοί εφτά (7) ημέρες μετά την επιστροφή τους στην Ελλάδα εκ των οποίων 20 νοσηλεύθηκαν και δύο (2) πέθαναν. Οι εστίες υπερμετάδοσης δεν προκαλούν απλά αύξηση του αριθμού των κρουσμάτων, αλλά και της βαρύτητάς τους όπως αναδεικνύεται από το ποσοστό νοσηλειών και θανάτων π.χ. στην κοινότητα Εχίνου.
Τα παραπάνω γράφονται για να τονιστεί η πραγματική απειλή της συγκέντρωσης ατόμων σε κλειστούς ή ανοιχτούς χώρους για μεγάλο χρονικό διάστημα και με αυτήν την έννοια είναι δόκιμη η απαγόρευση των πανηγυριών και σωστή η υποχρεωτική χρήση μάσκας σε κλειστούς χώρους.
Όμως όταν τα παραπάνω συνδυάζονται με την ανεύθυνη και ανοργάνωτη πολιτική στον τομέα του τουρισμού προκειμένου «να σωθεί ό,τι μπορεί να σωθεί», με την προ λίγων ημερών κατάργηση της υποχρέωσης μάσκας και συγκεκριμένου αριθμού ανθρώπων σε εμπορικά κέντρα και τραπέζια, προκύπτει μία αντίφαση στα όρια της κοροϊδίας («μας κλείσατε μέσα 3 μήνες για να φέρετε τους Άγγλους;»). Η εκ νέου επίκληση στην ατομική ευθύνη και η απόδωση κατηγοριών για ανευθυνότητα και χαλάρωση, την ίδια στιγμή που οι πύλες της χώρας έχουν ανοίξει για τους τουρίστες, ενισχύουν αυτήν την αντίφαση και η υπαρκτή απειλή εστιών υπερμετάδοσης υπάρχει ο κίνδυνος να υποτιμηθεί και να θεωρηθεί «υπερβολή», «κόλπο» ή άλλοθι. Η πολιτική στον τομέα του τουρισμού, η πλαστά καθυσυχαστική φρασεολογία της κυβέρνησης και οι αλλοπρόσαλες αποφάσεις της ενισχύουν την χαλάρωση της επαγρύπνησης για τον ιό και την υποτίμηση των πραγματικών κινδύνων.
Ιατρικός τουρισμός: Εδώ ο κόσμος χάνεται….
Ο κ. Γιώργος Πατούλης εκτός από περιφερειάρχης Αττικής και πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών είναι και πρόεδρος του Συμβουλίου Τουρισμού Υγείας της Ελλάδας (ΕΛΙΤΟΥΡ), ενός από τους φορείς που δραστηριοποιούνται στον κερδοφόρο τομέα του ιατρικού τουρισμού. Ο υπουργός Υγείας κ. Κικίλιας στις 19 Σεπτεμβρίου καλοσώρισε το Δ.Σ. του ΕΛΙΤΟΥΡ με λόγια που σήμερα ακούγονται τραγικά αστεία: «Δεν μπορώ να σκεφτώ τίποτα καλύτερο από τον τουρισμό υγείας, που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί έτσι ώστε να συμβάλλει για να αναστραφούν οι τραυματικές επιπτώσεις της εθνικής κρίσης στην Υγεία της χώρας».
Η επιδημία SARS-CoV2 κατέδειξε εκκωφαντικά το πόσο πήλινα είναι τα πόδια μιας οικονομίας και ενός τρόπου «ανάπτυξης» που στηρίζεται στον τουρισμό, «κοινό» και «ιατρικό». Το παράδειγμα της Μαλαισίας είναι διδακτικό: το 2019 τα έσοδα από τον ιατρικό τουρισμό αποτέλεσαν το 8% των συνολικών εσόδων τουρισμού (περίπου 388 εκατομμύρια ευρώ). Η χώρα το 2018 υποδέχθηκε 1,2 εκατομμύρια «ιατρικούς τουρίστες» κυρίως από τις ΗΠΑ, τη Μ.Βρετανία και την Κίνα μέσω συμπράξεων κράτους και ιδιωτικών νοσοκομείων και πρόσφερε υπηρεσίες ορθοπεδικής, καρδιολογίας, νευρολογίας, ογκολογίας και ηπατολογίας (η Ελλάδα φιλοδοξεί να προσφέρει υπηρεσίες πλαστικής χειρουργικής, δερματολογίας, εξωσωματικής γονιμοποίησης). Ο κορωνοϊός είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση του ιατρικού τουρισμού κατά 60-80% παγκοσμίως και ειδικά οι χώρες της Ασίας έχασαν περίπου 33 εκατομμύρια «ιατρικούς τουρίστες». Η κυβέρνηση της Μαλαισίας, θέλοντας να εκμεταλλευτεί το γεγονός ότι ο SARS-CoV2 δεν την «χτύπησε» σκληρά (8.700 κρούσματα, 122 θάνατοι σε πληθυσμό 32 εκατομμυρίων) προσπαθεί να επανεκκινήσει τη «βαριά βιομηχανία» της: οι «ιατρικοί τουρίστες» θα είναι οι πρώτοι που θα επιτραπεί να εισέλθουν στη χώρα και «η κυβέρνηση ήδη είναι δραστήρια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ώστε να προσελκύσει ασθενείς από το εξωτερικό». Φυσικά οι πιθανότητες επιτυχίας είναι λιγοστές.
Θα περίμενε κανείς στην Ελλάδα να μην τολμά κανείς να επαναλάβει τους «επαίνους» προς τον ιατρικό τουρισμό μετά την εμπειρία του SARS-CoV2. Αντιθέτως, ο ΕΛΙΤΟΥΡ ανακοίνωσε τις «διεθνείς προδιαγραφές πιστοποίησης ξενοδοχείων για την ασφαλή φιλοξενία τουριστών κατά τη διάρκεια της πανδημίας» που υλοποιήθηκε από την πολυεθνική Swiss Approval και ανακοινώθηκε από τον κ. Πατούλη ο οποίος τόνισε πως «η ασφάλεια της ταξιδιωτικής υγείας έχει τον πρώτο λόγο για το άνοιγμα της Ελλάδας στον διεθνή τουρισμό. Και αυτό είναι και το σκαλοπάτι μας, και η πόρτα στον μεγάλο ορίζοντα του τουρισμού υγείας για το άμεσο μέλλον». Το σχέδιο προβλέπει μεταξύ των άλλων «εκπαίδευσης τμήματος του προσωπικού σε θέματα πρώτων βοηθειών, και υλοποίηση συμβάσεων με παρόχους υγείας δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας φροντίδας». Ας αφήσουμε στην άκρη πως ο πρόεδρος του μεγαλύτερου ιατρικού συλλόγου της χώρας λειτουργεί ως πλασιέ. Ας αφήσουμε στην άκρη τους διαρκείς πόθους για μπίζνες στον τομέα της Υγείας με τη συμμετοχή μάλιστα κρατικών δομών. Τι ονειρεύονται ακριβώς οι θιασώτες του ιατρικού τουρισμού αλά ελληνικά στην Covid εποχή; Δεν έχουν καταλάβει τίποτα από όλα όσα συνέβησαν και συμβαίνουν στην Ελλάδα και στον κόσμο; Πραγματικά εδώ ο κόσμος χάνεται….
