Το πρώτο τεύχος του περιοδικού Ανταίος κυκλοφόρησε στις 20/5/1945.
Για έξι χρόνια, ώς τον Μάιο του 1951 που κυκλοφόρησε το τελευταίο τεύχος, το περιοδικό προσπάθησε, μέσα στις δύσκολες συνθήκες του Εμφυλίου, να συμβάλει στη διαμόρφωση ενός προγράμματος ανοικοδόμησης που ήταν απαραίτητο για τη μετακατοχική Ελλάδα. Στη στήλη θα δημοσιεύονται κάθε βδομάδα αποσπάσματα από τα άρθρα που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό, με στόχο τον εμπλουτισμό της συζήτησης που έχει ανοίξει και πάλι στην πατρίδα μας για την παραγωγική ανασυγκρότηση, για την έξοδο από την κρίση προς όφελος του λαού και του τόπου. Η αναδημοσίευση των άρθρων θα γίνει από την έκδοση του Ελληνικού και Λογοτεχνικού Αρχείου το 2000 που, με την ανατύπωση των τευχών του περιοδικού, μας έκανε κοινωνούς αυτής της πολύτιμης θεωρητικής και πολιτικής κληρονομιάς. Ως εναρκτήρια δημοσίευση επιλέχθηκαν αποσπάσματα από την ιδρυτική διακήρυξη της επιστημονικής εταιρίας «Επιστήμη-Ανοικοδήμηση (ΕΠ-ΑΝ)» (τα περισσότερα μέλη της συμμετείχαν και στη συντακτική επιτροπή του περιοδικού) με ημερομηνία 17/11/1945, που δημοσιεύθηκε στον Ανταίο στις 30/11/1945.
«Θέλουμε να ενώσουμε όλους τους επιστήμονες μαζί σε μια ύψιστη προσπάθεια για το έθνος. Να θέσουμε στη διάθεσή τους τα εφόδια, τις γνώσεις και την πείρα μας, ώστε να χρησιμεύσουνε για την υλική και πνευματική ευημερία του λαού που είναι και δική μας ευημερία…
»Την ανασυγκρότηση και την ανοικοδόμηση της χώρας μας την θεωρούμε δυνατή, κατορθωτή, πραγματοποιήσιμη. Και τη βλέπουμε σαν ένα σύνολο από υλικές και πνευματικές προσπάθειες, συντονισμένες και κατευθυνόμενες, σαν μια στράτευση όλων των δυνάμεων της προοδευτικής Ελληνικής κοινωνίας, προς το σκοπό να δοθούν στο έθνος μας, που τόσο ταλαιπωρήθηκε κατά τις τελευταίες δεκαετηρίδες, νέες στερεές βάσεις μιας πολιτισμένης ζωής που να στηρίζεται στην εργασία και την παραγωγή και να πραγματοποιείται προς το κοινό όφελος. Στη στράτευση αυτή η Ελληνική επιστήμη έχει να παίξει έναν ρόλο από τους πιο σημαντικούς για το όλο έργο της ανοικοδόμησης. Ανοίγει μπροστά της τους πιο λαμπρούς ορίζοντες, αν και την θέτει ταυτόχρονα στη πιο δεινή δοκιμασία.
»Μα όταν λέμε ανοικοδόμηση εννοούμε τις πιο ριζικές, τις πιο βαθειές και τις πιο ριζοσπαστικές μεταβολές στη κοινωνική και εθνική μας ζωή, εννοούμε την πιο δυνατή και με τα πιο σύγχρονα τεχνικά μέσα εκμετάλλευση του πλούτου μας, την ενεργητική αξιοποίηση της εργασίας του μέσα στους ανώτατους αποδοτικούς όρους, τη μετατροπή της Ελλάδας σε βιομηχανική χώρα, την αποκατάστασή της σε ανώτερα επίπεδα υλικού και πνευματικού βίου, γιατί μόνο μεσ’ απ’ αυτές τις μεταβολές μπορεί να φτάσει η χώρα σ’ ένα πραγματικό σοσιαλιστικό καθεστώς. Εννοούμε το οριστικό τέρμα της σημερινής αθλιότητας. Ο καθένας μας λοιπόν καταλαβαίνει τι είδους καθήκοντα μπαίνουν μπροστά μας απέναντι σε μια τόσο μεγαλειώδη προσπάθεια του λαού και μέχρι ποιου σημείου οι επιστήμονες πρέπει να αφομοιώσουνε τις πιο τελευταίες ακόμα και τις πιο λεπτομερειακές επιστημονικές κατακτήσεις, για να φανούνε αντάξιοι προς το επιδιωκόμενο έργο.
»Η εταιρεία που ιδρύουμε έχει αυτόν τον προορισμό. Να συνενώσει τους επιστήμονες, να τους προετοιμάσει, να τους εξοικειώσει στα γενικά και ειδικά προβλήματα της ανοικοδόμησης, ώστε να καταστούνε αληθινοί πρωτοπόροι του λαού και του έθνους μας.
»Η επιστήμη συνεβάδιζε πάντα με την πρόοδο.
»Η ελληνική επιστήμη δε μπορεί ν’ αποτελέσει εξαίρεση».
Ερανιστής: Γιώργος Τοζίδης
