Η ντόπια ελίτ δεν καταφέρνει να χειραγωγήσει το λαϊκό κίνημα
Του Ερρίκου Φινάλη
Όταν γυρίσεις την πλάτη σου στη «μοντέρνα» βιτρίνα (που φυσικά περιορίζεται στις περιφραγμένες βίλες αυτών που ανήκουν στο Μάχζεν, και στις ειδικές ζώνες για τους ξένους τουρίστες), θα δεις το άλλο Μαρόκο: Αυτό που αποτελείται από τη μεγάλη λαϊκή πλειοψηφία των 35 εκατομμυρίων κατοίκων του, και στο οποίο κυριαρχούν η απόλυτη φτώχεια, ο αναλφαβητισμός, οι τεράστιες ανισότητες και η πολιτική και κοινωνική καταπίεση. Αυτό, το άλλο Μαρόκο, μπορούσες να το συναντήσεις συμπυκνωμένο στο 3ο Συνέδριο του Δημοκρατικού Δρόμου, του μαχητικού κόμματος της Αριστεράς που συμμετέχει ενεργητικά στο νέο λαϊκό κίνημα το οποίο ξεπήδησε και στο Μαρόκο από τις αρχές του 2011. Από τους βετεράνους του αντιμοναρχικού αγώνα με «προϋπηρεσία» στις φυλακές ως την ξεσηκωμένη (και στην πλειοψηφία της άνεργη) νεολαία, από τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ως τους πάμφτωχους εργάτες γης, από τις γυναίκες που μάχονται για ισότητα ως τους (διωκόμενους) συνδικαλιστές… ήταν όλοι εκεί.
Ο Δημοκρατικός Δρόμος δρα σε μια χώρα όπου η κυρίαρχη ντόπια ελίτ του Μάχζεν δείχνει εντυπωσιακή ευλυγισία προκειμένου να αποφύγει την τύχη των δικτατορικών καθεστώτων της Τυνησίας και της Αιγύπτου (μη διστάζοντας να εγκολπώσει στην «εκδημοκρατισμένη» κυβέρνηση πότε τα απομεινάρια του πάλαι ποτέ Κ.Κ. Μαρόκου και πότε τους ισλαμιστές). Έτσι, το Συνέδριο κυριαρχήθηκε από ζωηρές συζητήσεις για το πώς θα συμβάλει ο Δημοκρατικός Δρόμος στην απαραίτητη μετωπική σύγκλιση των πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων που θα μπορέσουν να επιβάλουν ένα δημοκρατικό καθεστώς, ώστε να ανοίξει ο δρόμος για βαθύτερες αλλαγές. Οι δυσκολίες που δημιουργούνται εξαιτίας των χειρισμών των συστημικών δυνάμεων, αλλά και της καταστολής, στη συνέχιση της κοινής δράσης ενάντια στο καθεστώς απασχόλησαν ιδιαίτερα τους συνέδρους. Γι’ αυτό ίσως τόσο στις «επίσημες» συναντήσεις με την καθοδήγηση όσο και σε πιο χαλαρές συζητήσεις με συνέδρους υπήρχε κυριολεκτικά βομβαρδισμός ερωτήσεων για την κατάσταση στην Ελλάδα, το ρόλο και την τακτική της ΚΟΕ, το πώς ο ΣΥΡΙΖΑ προσπαθεί να αλλάξει για να ανταποκριθεί στις νέες συνθήκες κοκ.
Οι μαροκινοί κομμουνιστές του Δημοκρατικού Δρόμου αντιμετωπίζουν με ωριμότητα και πρωτότυπη σκέψη μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από πολύπλοκες αντιθέσεις και συνεχείς ραγδαίες αλλαγές. Η «αποχώρηση» των ισλαμιστών από το Κίνημα 20 Φλεβάρη μετά την ενσωμάτωσή τους στην κυβερνητική εξουσία προκάλεσε μια προσωρινή ύφεση, αλλά τελικά δεν κατάφερε να σβήσει τις κινητοποιήσεις. Χάρη και στην τακτική του Δημοκρατικού Δρόμου που προνομοποιεί την υπεράσπιση του μετωπικού χαρακτήρα του κινήματος και την επιμονή σε αιτήματα που συγκεντρώνουν τη λαϊκή υποστήριξη, οι εξελίξεις πριν και μετά το 3ο Συνέδριο (το οποίο επιβεβαίωσε την τακτική αυτή) δείχνουν ότι το κίνημα για δημοκρατία και δικαιοσύνη μπαίνει σε νέα περίοδο ανόδου. Η επανάληψη των μαζικών διαδηλώσεων στο Ραμπάτ, την Καζαμπλάνκα και άλλες πόλεις μετά από μια περίοδο σχετικής «νηνεμίας» σκόρπισε την απογοήτευση στο στρατόπεδο του Μάχζεν, που αναγκάζεται και πάλι να αφήσει το καρότο και να πιάσει το μαστίγιο. Δίχως αποτέλεσμα: οι δεκάδες συλλήψεις, οι προφυλακίσεις και οι τραυματισμοί διαδηλωτών από τις δυνάμεις καταστολής και τους παρακρατικούς τις τελευταίες δύο εβδομάδες, αντί να φοβίσουν τον κόσμο, τροφοδοτούν τώρα ένα νέο γύρο κινητοποιήσεων.
Ο Δημοκρατικός Δρόμος στον αγώνα για Δημοκρατία και Δικαιοσύνη*
Ο Δημοκρατικός Δρόμος έχει ισχυρή παρουσία στο «νεαρό» Κίνημα 20 Φλεβάρη αλλά και στις «παραδοσιακές» κοινωνικές οργανώσεις: στην αγροτική ομοσπονδία FNSA που συσπειρώνει εργάτες γης και φτωχούς χωρικούς, στην εργατοϋπαλληλική συνομοσπονδία UMT, στη σπουδάζουσα νεολαία, στο γυναικείο κίνημα, στην Εθνική Ένωση Άνεργων Πτυχιούχων και στη Μαροκινή Ένωση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Οι ρίζες του κόμματος βρίσκονται στο μαρξιστικό-λενινιστικό ρεύμα, ιδίως στην οργάνωση Εμπρός! που ανδρώθηκε στην παρανομία στη δεκαετία του ’70 αφού αποσπάστηκε από το Κόμμα Προόδου και Σοσιαλισμού (πρώην Κ.Κ. Μαρόκου). Εκατοντάδες στελέχη, μέλη και υποστηρικτές του Δημοκρατικού Δρόμου φυλακίστηκαν, δολοφονήθηκαν ή «εξαφανίστηκαν» από το μοναρχικό καθεστώς. Μέχρι σήμερα είναι ένα από τα ελάχιστα κόμματα της Αριστεράς που υποστηρίζει το δικαίωμα αυτοδιάθεσης των Σαχράουι, και το μοναδικό που «δεν υποστηρίζει τη διαιώνιση της συνταγματικής μοναρχίας» – έμμεση αναφορά στην αβασίλευτη δημοκρατία, αφού η άμεση διεκδίκησή της επισύρει την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας. Από την πρώτη στιγμή συμμετείχε στις λαϊκές διαδηλώσεις που ξέσπασαν στις αρχές του 2011 και αναδείχτηκε σε βασική συνιστώσα του Κινήματος 20 Φλεβάρη. Θέτει ως άμεσο στόχο τη δημιουργία ενιαίου μετώπου «για το λαϊκό αγώνα ενάντια στο σύστημα του Μάχζεν και για την οικοδόμηση ενός δημοκρατικού κράτους». Οι διώξεις εναντίον του συνεχίζονται και από τη σημερινή κυβέρνηση, με πολλούς αγωνιστές να βρίσκονται φυλακισμένοι ή υπόδικοι, ιδίως για «αδικήματα που διέπραξαν στη διάρκεια παράνομων συναθροίσεων».
* Βλ. και παλιότερη συνέντευξη του Αμπντάλα Ελ Χαρίφ, πανεθνικού γραμματέα του Δημοκρατικού Δρόμου ως το 3ο Συνέδριο, στο «Δρόμο», τ. 91, 26/11/2011.
Info: www.amdh.org.ma/fr Ιστοσελίδα της Μαροκινής Ένωσης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων
https://www.annahjaddimocrati.org Ιστοσελίδα του Δημοκρατικού Δρόμου
Μερικά ιστορικά στοιχεία
Το 17ο αιώνα η δυναστεία των Αλαουιτών ενοποίησε το Μαρόκο, αποκρούοντας τόσο τους Ισπανούς όσο και τους Οθωμανούς. Οι ευρωπαϊκές αποικιακές δυνάμεις έβαλαν στο μάτι τη Βόρεια Αφρική, μαζί και το Μαρόκο, ήδη από το 19ο αιώνα. Το 1912 η χώρα μοιράστηκε και επίσημα σε δύο προτεκτοράτα: το ένα ελεγχόμενο από τη Γαλλία και το άλλο από την Ισπανία (που ακόμη κατέχει τους «θύλακες» της Θέουτα και της Μελίλια, στο βόρειο τμήμα της χώρας). Η στυγνή αποικιακή διοίκηση και η καταλήστευση της χώρας οδήγησε στην άνδρωση του κινήματος για ανεξαρτησία, η οποία έγινε πραγματικότητα μόλις το 1956, μετά από χρόνια μαζικής ανυπακοής αλλά και ένοπλης αντίστασης.
Παρ’ όλα αυτά το σύστημα του Μάχζεν, που καθιερώθηκε επί αποικιοκρατίας, συνεχίστηκε από τη μοναρχική απολυταρχία – η οποία αμέσως «υιοθετήθηκε» από τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, με προεξάρχουσα τη Γαλλία. Έτσι βάθυνε το καθεστώς της εξάρτησης. Όσοι δεν υποτάχθηκαν, βρέθηκαν στις φυλακές. Τα «πέτρινα χρόνια» διάρκεσαν σχεδόν τρεις δεκαετίες, με φυλακίσεις, βασανιστήρια, «εξαφανίσεις» και δολοφονίες. Χαρακτηριστική ήταν η περίπτωση του Μεχντί Μπεν Μπαρκά, εμβληματικής μορφής του αντιαποικιακού κινήματος, που «εξαφανίστηκε» στα τέλη του 1965 στο Παρίσι, σε μια συνδυασμένη επιχείρηση των γαλλικών, αμερικανικών και ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών. Το 1975 το Μαρόκο προσάρτησε βίαια τη Δυτική Σαχάρα, για την ανεξαρτησία της οποίας αγωνιζόταν, ενάντια στην ισπανική κατοχή, το Μέτωπο Πολισάριο. Οι Σαχράουι εξακολουθούν να διεκδικούν την ανεξαρτησία τους – από το Μαρόκο, πλέον.
Ο σημερινός βασιλιάς Μοχάμεντ, που ανήλθε στο θρόνο το 1999, επιτάχυνε την ελεγχόμενη φιλελευθεροποίηση της μοναρχίας. Παρ’ όλα αυτά στις αρχές του 2011 ο άνεμος της αραβικής άνοιξης έφτασε και στο Μαρόκο: οι τεράστιες λαϊκές διαδηλώσεις σε όλη τη χώρα, και η ανατροπή του Μπεν Αλί στην Τυνησία και του Μουμπάρακ στην Αίγυπτο, φόβισαν το καθεστώς. Ακολουθώντας τις συμβουλές των Δυτικών, ο βασιλιάς παραχώρησε μεγαλύτερες ελευθερίες. Όμως τα βασικά αιτήματα του Κινήματος της 20 Φλεβάρη δεν ικανοποιήθηκαν ποτέ. Μέχρι σήμερα, οι μαζικές λαϊκές κινητοποιήσεις για πραγματική δημοκρατία και κοινωνική δικαιοσύνη συνεχίζονται, με το ενωτικό Κίνημα 20 Φλεβάρη σε πρωταγωνιστικό ρόλο. Την ίδια στιγμή, πλήρης σιωπή στα διεθνή ΜΜΕ, ακόμη κι όταν εκατοντάδες χιλιάδες βγαίνουν επί ενάμιση χρόνο στους δρόμους…
Στατιστικά στοιχεία
Έκταση: 446.550 τ.χλμ – χωρίς τη Δυτική Σαχάρα (Ελλάδα: 131.957 τ.χλμ)
Πληθυσμός (εκτίμηση 2011): 35.245.000 κάτοικοι. Μόλις 6% είναι άνω των 65 ετών. Το 58% ζει στις πόλεις.
Επίσημες γλώσσες: αραβικά και βερβερικά (πρώτη γλώσσα για το 40% του πληθυσμού)
Ετήσιο κατά κεφαλή ΑΕΠ (Παγκόσμια Τράπεζα, 2011): 3.054 δολάρια ΗΠΑ (2.491 ευρώ)
Παιδική θνησιμότητα: 27 θάνατοι/1.000 γεννήσεις (Ελλάδα: 5 θάνατοι/1.000 γεννήσεις)
