του Γιώργου Κυριακού
Με τρία πρωθυπουργικά διατάγματα (Këshillit të Ministrave, 26/12/2024) αποφασίστηκε η εφαρμογή του νόμου 96/2017 «Για την προστασία των εθνικών μειονοτήτων στη Δημοκρατία της Αλβανίας». Ύστερα από 8 χρόνια καθυστέρησης εφαρμογής του νόμου (βασισμένου στην ευρωπαϊκή Σύμβαση-Πλαίσιο για την προστασία των μειονοτήτων στην Ευρώπη, που έχει υπογραφεί από την Αλβανία), και λαμβανομένης υπόψη της δέσμευσης της υφυπουργού Εξωτερικών, Παπαδοπούλου, ότι η Ελλάδα θα εγκρίνει το ανάλογο κεφάλαιο για την ένταξη της Αλβανίας στην Ε.Ε. «εφόσον εγκριθεί ο εφαρμοστικός νόμος»*, τα συγκεκριμένα πρωθυπουργικά διατάγματα ίσως ικανοποιούν τις ορέξεις αυτών που θέλουν να χώσουν την Αλβανία στη «σωστή πλευρά» για τα δικά τους συμφέροντα. Χωρίς ερωτήσεις άραγε για τις προϋποθέσεις που θέτουν ούτε καν για τον «αυτοπροσδιορισμό», αλλά μόνο για το δικαίωμα στην αίτηση «αυτοπροσδιορισμού»! Κι επίσης, χωρίς ένσταση για τη νόθα απογραφή** του πληθυσμού της Αλβανίας το 2023, την οποία επικαλείται το ένα από τα τρία διατάγματα…
Κεντρικό στοιχείο των προϋποθέσεων –ρητορικά– είναι ο αυτοπροσδιορισμός των πολιτών της Δημοκρατίας της Αλβανίας που «ισχυρίζονται» ότι ανήκουν σε άλλη εθνικότητα από την κυρίαρχη. Σύμφωνα με τα λεξικά, αυτοπροσδιορισμός είναι η επιλογή-απόδοση-ερμηνεία των ιδιοτήτων κάποιου για και προς τον εαυτό του, ο υποκειμενικός προσδιορισμός του εαυτού του. Η έννοια του «ισχυρισμού» είναι δικονομική έννοια για ενάγοντες και κατηγορούμενους, κι όχι για όσους ενώπιον των υπηρεσιών καταγραφής των μειονοτήτων αισθάνονται ότι ανήκουν σε μια εθνική κοινότητα.
Στην περίπτωση του εθνικού αυτοπροσδιορισμού, κάθε απόδειξη από τα δημοτικά ληξιαρχεία, όπως και ο έλεγχος από θεσμικά όργανα, είναι πράξεις άκυρες – κι ένας πρόσθετος λόγος είναι το γεγονός ότι η κατάθεση αποδείξεων σε ένα κράτος που στέρησε τον αυτοπροσδιορισμό για 79 χρόνια είναι και σκάνδαλο. Δεκάδες χιλιάδες ελληνόφωνοι, αλβανόφωνοι και βλαχόφωνοι Έλληνες στερούνται της ελληνικής εθνικότητας λόγω της παράνομης απόφασης της δικτατορίας να συσταθεί η Εθνική Ελληνική Μειονότητα αποκλειστικά στα 99 χωριά του νότου, αποκλείοντας χωριά του Αργυροκάστρου, της Πρεμετής, των Αγίων Σαράντα, του Δελβίνου, της Χιμάρας, της Κορυτσάς, του Αυλώνα, των βλαχοχωριών καθώς και εύρωστων αλβανόφωνων και βλαχόφωνων ελληνικών κοινοτήτων που προσέφυγαν, μετά από τουρκαλβανικές εθνοκαθάρσεις, στο Φιέρη, στο Δυρράχιο, στο Ελμπασάν, στο Μπεράτι ή στα Τίρανα, και μέχρι σήμερα συνεχίζουν να επιβιώνουν σε αυτές τις πόλεις. Οι σκανδαλώδεις προϋποθέσεις που θέτουν τα πρωθυπουργικά διατάγματα συμπίπτουν με τα ληξιαρχεία, καθώς και με ανώτερους θεσμούς επιτήρησης που κληρονόμησε ο δικτατορίσκος στα Βαλκάνια. Με ποιων την ανοχή; Συνεχίζουμε να αναρωτιόμαστε…
* Βλ. τοποθέτηση της υφυπουργού στη Βουλή των Ελλήνων, 27/11/2024.
** «Καίρια παρέμβαση του Βαγγέλη Ντούλε στον ΟΗΕ για την Ελληνική Μειονότητα» (φύλλο 709).
