Είναι πλέον απόλυτα γνωστό και αποδεκτό από όλους ότι το νούμερο ένα πρόβλημα εδώ και μερικά χρόνια για τα λαϊκά στρώματα (τα νοικοκυριά για τους ειδικούς των αναλύσεων) ήταν και είναι η ακρίβεια. Με δεδομένους τους χαμηλούς μισθούς και την γενικότερη υψηλή φορολογία, άμεση και έμμεση, στα λαϊκά στρώματα η σχετική σταθερότητα των τιμών που ίσχυσε μέχρι τα μέσα του 2021 λόγωτης προηγούμενης συγκυρίας (συνεχή μνημονιακά και συνοδευτικά μέτρα και κατόπιν πανδημία) ήταν μία ανακούφιση. Αυτό έπαψε να υπάρχει από τα μέσα του 2021 και έλαβε σταδιακά τρομακτικές διαστάσεις με στόχο την αναδιανομή εισοδήματος υπέρ των μεγάλων αλυσίδων εμπορίου και σε βάρος του λαού. Το εργαλείο που χρησιμοποιήθηκε ήταν η άκρατη κερδοσκοπία με την υποστήριξη του κράτους, που με τα μέτρα του συνέβαλε όχι στην αντιμετώπιση του φαινομένου αλλά αξιοποιήθηκε η κερδοσκοπία για να κατασκευαστούν μέτρα υποτιθέμενης αντιμετώπισής της, που είχαν σαν στόχο-αποτέλεσμα την υπερσυγκέντρωση της κατανάλωσης στις μεγάλες αλυσίδες. Χαρακτηριστικότερη έκφραση τα σούπερ μάρκετ.
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη-Ν.Δ. πιστή υπέρμαχος του νεοφιλελευθερισμού πάρα την παταγώδη αποτυχία των μέτρων που έχει λάβει διαχρονικά συνεχίζει στο ίδιο μοντέλο. Κανένας ουσιαστικός έλεγχος στην αγορά και εθελοντικός περιορισμός της κερδοσκοπίας από τους ίδιους τους κερδοσκόπους! Από τις 15 Οκτωβρίου η κυβέρνηση λανσάρει το νέο μοντέλο ελέγχου της κερδοσκοπίας-ακρίβειας. Της μείωσης των τιμών σε 1.000 κωδικούς όπως ξεκίνησε, είναι σήμερα στους 2.180 και προβλέπεται να φτάσουν τους 2.400. Η μέση μείωση τιμών όπως λένε είναι 8%. Μόνο που αυτά είναι τα παχιά λόγια για να φαίνεται ότι κάνει κάτι για την ακρίβεια. Όταν αρχίζει κάποιος και ψάχνει ανακαλύπτει ότι η κυβερνητική προπαγάνδα είναι «γυμνή» και οι καταναλωτές βλέπουν κατάματα την κοροϊδία όταν πάνε στα σούπερ μάρκετ.
Μερικά μόνο από τα ευτράπελα αυτής της πολιτικής που φυσικά θα οδηγήσουν στην ίδια αναποτελεσματικότητα όπως και τα προηγούμενα ανάλογα μέτρα:
1. Η πρωτοβουλία της μείωσης των τιμών δεν είναι υποχρεωτική και μάλιστα σε συγκεκριμένα βασικά είδη κατανάλωσης αλλά γίνεται σε εθελοντική βάση.
2. Όπως αναφέρει η ΕΣΕ (Ένωση Σούπερ-Μάρκετ Ελλάδος) σε εξηγήσεις που έδωσε: «οι κωδικοί που συμπεριλαμβάνονται στην πρωτοβουλία και οι οποίοι θα έχουν μειωμένη τιμή, θα εμφανίζονται στα ράφια των σούπερ μάρκετ σε διαφορετικά χρονικά διαστήματα, έως το τέλος του χρόνου». Πρακτικά δηλαδή μπαίνει ένας κωδικός με μειωμένη τιμή στην αρχή. Βγαίνει στη συνέχεια καθώς «χρειάστηκε» να αυξηθεί η τιμή του και μετά από λίγο καιρό ξαναμπαίνει έχοντας μειώσει λίγο την ήδη αυξημένη τιμή!
3. Επίσης η ΕΣΕ αναφέρει ότι «η συλλογή των προϊόντων που θα έχουν μειωμένη τιμή διαφέρει ανά κατάστημα λόγω διαφορετικού μεγέθους και διαθέσιμου κωδικολογίου». Άρα ο καθένας θα κάνει ότι θέλει, αφού το μέτρο είναι εθελοντικό. Πρακτικά δηλαδή θα κερδίζουν από τη δημοσιότητα ότι συμμετέχουν στην προσπάθεια και στην πραγματικότητα θα κοροϊδεύουν τους καταναλωτές όσον αφορά το τι ακριβώς μειώνουν, πότε και που, αφού οι όποιες «εκπτώσεις» θα είναι διαφορετικές όχι μόνο ανάμεσα στις διαφορετικές αλυσίδες λιανικής αλλά και ανάμεσα στα καταστήματα της κάθε αλυσίδας.
4. Ο αρχικός στόχος ήταν 1.000 κωδικοί (ταμπελάκια) με μειωμένες τιμές. Τώρα μιλάνε για 2.400 αλλά στην καλύτερη περίπτωση ανά μεγάλο κατάστημα οι κωδικοί αυτοί είναι 200-300.
5. Σε αυτούς τους κωδικούς σε κανένα κατάστημα δεν περιλαμβάνονται βασικά είδη διατροφής στα οποία έχουν εμφανιστεί και τα υψηλότερα επίπεδα κερδοσκοπίας. Ενδεικτικά δεν περιλαμβάνονται τα φρούτα και τα λαχανικά, το κρέας, τα ψάρια, τα συσκευασμένα τυροκομικά, το βρεφικό και το παιδικό γάλα και άλλα ανάλογα. Διαφημίζουν τους 1.000 ή 2.180 ή 2.400 κωδικούς στους οποίους περιλαμβάνονται είδη που μόνο απαραίτητα δεν μπορείς να τα χαρακτηρίσεις στην παρούσα περίοδο όπως π.χ. πολλά παγωτά λόγω εποχής, καβουροδαγκάνες,ινδική καρύδα τριμμένη, γαριδάκια, πιγκάλ μπάνιου, εργαλείο για βλεφαρίδες και πολλά άλλα ανάλογων αναγκών!
6. Μιλούν για μειωμένη τιμή αλλά δεν προκύπτει από πουθενά πόση. Στα ταμπελάκια αναγράφεται μια τιμή ως μειωμένη, χωρίς να υπάρχει κανένα στοιχείο σύγκρισης αφού δεν υπάρχει ούτε η αρχική τιμή, ούτε το ποσοστό έκπτωσης. Με τη συνεργασία των εταιρειών παραγωγής τα σούπερ μάρκετ κάθε βδομάδα κάνουν συγκεκριμένες εκπτώσεις και μάλιστα σε επώνυμα προϊόντα. Για το σκοπό αυτό εκδίδουν φυλλάδια, στέλνουν ενημερωτικά e-mail, κάνουν διαφημίσεις κ.λπ. Για το συγκεκριμένο μέτρο, που θεωρείται επίσημο, δεν κάνουν απολύτως τίποτε. Πρέπει να πας στο κατάστημα και να δεις και κυρίως για να καταλάβεις αν ισχύει η έκπτωση πρέπει να έχεις φωτογραφική μνήμη και να έχεις καταγράψει την προηγούμενη τιμή!
7. Πολλές μειώσεις είναι εικονικές. Όπως αναφέρει η ΕΚΠΟΙΖΩ καταναλωτές καταγγέλλουν το εμφανιζόμενο ως προϊόν με μειωμένη τιμή είχε πριν ένα μήνα διαδοχικές αυξήσεις, και τώρα έχει μείωση. Μπορεί μάλιστα η μείωση να είναι αισθητά μικρότερη από την αύξηση που έγινε αμέσως πριν.
8. Από τους 2.000 περίπου κωδικούς οι μισοί και πλέον είναι οι λεγόμενοι κωδικοί ιδιωτικής ετικέτας. Προϊόντα δηλαδή με το δικό της σήμα, που δίνει η ίδια προδιαγραφές παραγωγής, κανονίζει το κόστος και συνεπώς μπορεί να ελιχτεί πολύ καλύτερα. Σημειώνουμε ότι το ανάλογο έγινε με το «Καλάθι του Νοικοκυριού» και αυτό είχε σαν αποτέλεσμα την ενίσχυση του «τζίρου» των μεγάλων αλυσίδων που έχουν πολλά προϊόντα αυτής της μορφής και έχουν περιθώριο ελέγχου του κόστους.
9. Υπάρχουν περιπτώσεις όπως π.χ. τα άλευρα όπου η μείωση των τιμών θα έπρεπε να είναι πολύ μεγάλη και διαχρονική από τη στιγμή που ομαλοποιήθηκε η διεθνής αγορά. Όμως αυτό που είναι φυσιολογικό για μια κανονική οικονομία δεν ισχύει στην Ελλάδα. Ό,τι ανεβαίνει ως τιμή δεν κατεβαίνει, απλά γίνονται μερικές επιμέρους διορθωτικές κινήσεις και η κυβέρνηση παρακολουθεί (!) με κλειστά τα μάτια.
10. Η κυβέρνηση για να δείξει ότι κάτι κάνει άνοιξε τη συζήτηση περί θεσμοθέτησης της αναγραφής της αρχικής τιμής παραγωγού στα ράφια, μαζί με την τελική τιμή. Αυτό ακούγεται ως σωστό, όμως η αποτελεσματικότητά του θα κριθεί στις λεπτομέρειες της εφαρμογής του. Περιμένουμε να δούμε τι και πώς θα νομοθετηθεί και πώς θα εφαρμοστεί για να φανεί και η αποτελεσματικότητά του στο να πιεστούν οι τιμές προς τα κάτω.
***
Συνεπώς για μία ακόμα φορά η κυβέρνηση με τη νέα της «πρωτοβουλία» για τη μείωση των τιμών σε 2.000 περίπου κωδικούς με τον τρόπο που το κάνει είναι σαφές ότι γίνεται για «τα μάτια του κόσμου». Διότι όπως δήλωσε ο Νίκος Τσεμπερλίδης, πρόεδρος του Κέντρου Προστασίας Καταναλωτών (ΚΕΠΚΑ), με έδρα τη Θεσσαλονίκη: «Οποιαδήποτε μείωση τιμών είναι θετική αρκεί να βασίζεται στη μείωση των κερδών, όχι στην αναγκαστική και προσχηματική μικρή μείωση επειδή υποχώρησαν οι τιμές σε κάποιες πρώτες ύλες ή στην ενέργεια» και δυστυχώς κάτι τέτοιο όπως δείχνουν τα διαχρονικά στοιχεία δεν συμβαίνει.
