Ν. Κιτσίκη, Προπρύτανη του Πολυτεχνείου, Γενικού γραμματέα της ΕΠΑΝ
Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, το όχι βέβαια πολύ ενθαρρυντικό, εβδομήντα περίπου επιστήμονες όλων των κλάδων αποφάσισαν την ίδρυση της επιστημονικής εταιρίας νεοελληνικών προβλημάτων με τον τίτλο «Επιστήμη-Ανοικοδόμηση» ή σε συντομία ΕΠΑΝ. Αν, όμως, θεωρηθούν τα γράμματα αυτά σαν αρχικά της λέξης επανάσταση δεν θα υπάρξει ανακρίβεια. Γιατί, πράγματι, πρόκειται για επανάσταση ολίγων εμπνευσμένων πατριωτών επιστημόνων που με ακλόνητη πίστη και αισιοδοξία για το έργο που αναλάβαιναν, θέλησαν ν’ αφιερώσουν όλο τους τον επιστημονικό εξοπλισμό, όλη τους τη δημιουργική ικανότητα για την πατρίδα και το λαό. Η επανάσταση αυτή στρέφεται κατά του πολιτικαντισμού και της προχειρολογίας, κατά του αντιεπιστημονικού χειρισμού των προβλημάτων της ανοικοδόμησης, κατά της εκμετάλλευσης της επιστήμης από τους ολίγους σε βάρος των πολλών. Επιδιώκει να προσγειώσει την επιστήμη στην καθημερινή ελληνική πραγματικότητα που τη χαρακτηρίζει η εξαθλίωση, η οπισθοδρομικότητα, τα πρωτόγονα μέσα παραγωγής, η απεμπόληση με μηδαμινά αποτελέσματα του φυσικού μας πλούτου, που ούτε ξέρομε τι αξίζει, η άγνοια των κινήσεων και προόδων του γύρω μας κόσμου. Να ζωντανέψει την οικονομία μας που αδρανεί στην αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου, του ενεργειακού πλούτου, του αλιευτικού πλούτου, στη δημιουργία στοιχειώδους βιομηχανικής παραγωγής, στη βελτίωση της γεωργικής παραγωγής. Έχει σκοπό ν’ αποτινάξει τον επιστημονικό μαρασμό που κάνει το έθνος να σιγοπεθαίνει, ν’ αρνιέται τη βιωσιμότητά του και που φέρνει τον οικονομικό και κοινωνικό μαρασμό. Να καταλύσει το δογματισμό των επιστημών και την απομόνωσή τους από τη ζωντανή πραγματικότητα, να δημιουργήσει στενό σύνδεσμο των επιστημόνων με την υπόσταση του Έθνους και με την πορεία του προς ανώτερους σχηματισμούς πολιτικής και κοινωνικής ζωής…
»Να εκτείνει τη δράση της σ’ όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας, να συντονίσει όλες τις εθνικές δυνάμεις σε μια οργανωμένη προσπάθεια για το ανέβασμα του έθνους από τη χαμηλότατη στάθμη που το ‘φερε η δικτατορία και ο καταχτητής στο ανώτατο επίπεδο οικονομικής ακμής, ηθικού, πνευματικού και τεχνικού πολιτισμού και να επιδιώξει ν’ αποβεί ο σύμβουλος της ανοικοδόμησης με την ευρύτατη σημασία του ορισμού.
»Να βρει τις άμεσες λύσεις των επειγουσών αναγκών που ανήκουν σ’ ένα στάδιο μεταβατικό και οι οποίες δεν θα δεσμεύουν τις οριστικές λύσεις που από τώρα θα προγραμματισθούν. Οι οριστικές αυτές λύσεις θ’ αφορούν προβλήματα θεμελιώδη για την ύψωση του πολιτισμού και για την εκμετάλλευση του πλούτου μας με τα πιο σύγχρονα τεχνικά μέσα, για το ριζικό μετασχηματισμό της οικονομίας μας, για την τοποθέτηση της Ελλάδας σε ανώτερα επίπεδα πνευματικού, υλικού και πολιτικού βίου, θα προδιαγράφουν τη μετάβασή μας στο σοσιαλισμό. Όλες οι επιδιώξεις αυτές, προσωρινές και οριστικές, θα ενταχθούν σ’ ένα σχέδιο πολύχρονης περιόδου που θα χαράξει τις γενικές γραμμές της εκπολιτιστικής και εθνικοοικονομικής προσπάθειας και θα δίνει την προοπτική της εξέλιξης της χώρας μας.
»Τέλος, μέσα στους σκοπούς της εταιρίας είναι η πλατιά διαφώτιση του λαού πάνω στα προβλήματα της ανοικοδόμησης, με διαλέξεις, έκδοση περιοδικών, άλλες δημοσιεύσεις, εκθέσεις σχετικά με τα δικά μας ζητήματα αλλά και τις ανοικοδομήσεις ξένων δημοκρατικών κρατών. Η διαφώτιση αυτή θα γίνεται όχι μόνο για τη φύση των προβλημάτων, αλλά και για τις προτεινόμενες λύσεις. Αυτό αποτελεί βασική υποχρέωσή της μια και οι μελέτες αυτές θ’ αφορούν αποκλειστικά τα λαϊκά συμφέροντα και ο λαός θα κληθεί μια μέρα να γίνει ο πρωτομάστορας του ανοικοδομητικού έργου».
* Εισαγωγική διάλεξη στους σκοπούς της Εταιρίας Επιστήμη-Ανοικοδόμηση (ΕΠΑΝ) που δόθηκε την Κυριακή, 30 Δεκεμβρίου 1945, στο Θέατρο Βρετάνια. Δημοσιεύθηκε στο τεύχος με αριθ. 13-14/31/12/1945 του περιοδικού Ανταίος.
Ερανιστής: Γιώργος Τοζίδης
