«Δεν προσπαθούμε να είμαστε φτηνότεροι, αλλά καλύτεροι. Αυτές οι αξίες εκτείνονται πέρα από τις επιχειρήσεις μέσα στην κοινωνία μας», είπε ο Nils Schmid, υπουργός Οικονομικών της πολιτείας της Βάδης-Βιρτεμβέργης, στη Rana Foroohar, κορυφαία οικονομολόγο του περιοδικού Time (12 Αυγ. 2013), στη Στουτγάρδη.
Δηλαδή, για τον εαυτό τους ισχύει ακριβώς το αντίθετο απ’ αυτό που ισχυρίζονται ότι είναι αναγκαίο για να σωθεί η Ελλάδα. Αυτό που επιβάλλουν οι Γερμανοί και οι άλλοι πλούσιοι Ευρωπαίοι και τα εντόπια φερέφωνά τους στην Ελλάδα είναι το άκρο αντίθετο της πετυχημένης συνταγής τους. Απαιτούν και επιβάλλουν να γίνει φτηνότερη η Ελλάδα και όχι καλύτερη. Ενώ γνωρίζουν ότι με τη λιτότητα, τη φτώχεια και τη φτηνή εργασία, τις λιγότερες και ακριβότερες υπηρεσίες κοινής ωφέλειας, την αύξηση της ανεργίας και τη συρρίκνωση όλων των νευραλγικών οικονομικών τομέων, δημόσιου και ιδιωτικού χαρακτήρα (ενέργεια, οικοδομή, εμπόριο κ.λπ.), η χώρα δεν έχει καμία ελπίδα να ανακάμψει και οδηγείται, μαθηματικά, στην πλήρη αποδόμηση και καταστροφή της.
Αλλά αυτή ήταν η διεθνής πολιτική των μητροπόλεων, ανέκαθεν, από την εποχή της ωμής αποικιοκρατίας. Και φαίνεται ότι παραμένει η ίδια παρά τις όποιες εκλάμψεις της σε εποχές ειρήνης και ευημερίας. Οι χώρες, εκτός μητροπόλεων, θα είναι υποτελείς, υπανάπτυκτες, φτηνές στην εργασία και φτηνιάρικες στα προϊόντα. Θα αναπτύσσονται μόνον εκείνες που εξυπηρετούν διεθνείς στρατηγικές, όπως η Νότια Κορέα, η Ταϊβάν, η Σιγκαπούρη και το Ισραήλ, όπως έγινε στο παρελθόν, όταν για τις ανάγκες του Ψυχρού Πολέμου, οι ηττημένες Γερμανία, Ιταλία και Ιαπωνία, απαλλαγμένες από οποιαδήποτε τιμωρία για τα 50 εκατομμύρια νεκρούς του πολέμου που οι ίδιες προκάλεσαν, εντάχθηκαν στο ιμπεριαλιστικό μπλοκ των νικητών, σαν να μην είχε συμβεί τίποτα.
Στην Ελλάδα, σε εποχή παχιών ευρωπαϊκών αγελάδων, επικράτησε η ψευδαίσθηση ότι «είμεθα Ευρωπαίοι». Το ρεαλιστικό «ανήκομεν εις την Δύσιν», είτε με τη διάσταση του γεωστρατηγικού μπλοκ είτε με την έννοια της οικειοθελούς υποτέλειας, ταυτίστηκε σταδιακά με την πλανερή αίσθηση για «ισότιμη ένταξη στην ευρωπαϊκή οικογένεια». Ακόμα και πολιτικοί με κάποια εμβέλεια, όπως ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, πίστεψαν ότι η Ελλάδα από θύμα των κανιβάλων θα μπορούσε να γίνει δεκτή ως ομοτράπεζή τους, μικρή αλλά ομοτράπεζη. Όπως πίστεψε ο Ελευθέριος Βενιζέλος ότι προσφέροντας επώδυνες για το λαό εκδουλεύσεις στους ΑγγλοΓάλλους, όπως η εκστρατεία 25 χιλιάδων Ελλήνων φαντάρων στην Ουκρανία εναντίον των επαναστατημένων μπολσεβίκων, θα του διασφάλιζε την υλοποίηση της Μεγάλης Ιδέας, βλέποντας το τυρί, αλλά όχι τη φάκα. Έτσι, στη μεταπολίτευση, με την ψευδαίσθηση της ένταξης στην Ευρώπη των πλουσίων, γλυκάθηκε η μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία, της «ανανεωτικής Αριστεράς» συμπεριλαμβανομένης.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, όμως, απέχει πολύ από την Ευρώπη των λαών. Και η επιμονή στην Ευρώπη των λαών, που γοητεύει τα μυαλά πολλών προοδευτικών ανθρώπων, μπορεί, με τα σημερινά δεδομένα, να είναι η νέα μεγάλη ψευδαίσθηση που μας εμποδίζει να δούμε κατάματα τη σκληρή πραγματικότητα. Λέω μπορεί, αφού τα πάντα ρει.
Σήμερα, πάντως, πλειοψηφικά, οι λαοί της Ευρώπης ενεργητικά ή παθητικά ανέχονται, αποδέχονται ή επικροτούν τον πατροπαράδοτο κανιβαλισμό των ευρωπαϊκών μητροπόλεων όχι μόνο σε βάρος χωρών και λαών εκτός «ευρωπαϊκής οικογένειας», π.χ. Ιράκ, Αφγανιστάν, Λιβύη, Μάλι κ.ά., αλλά και «μελών» της ίδιας τους της «οικογένειας», χωρίζοντάς την σε πρωτοκλασάτα και δευτεροκλασάτα μέλη, σε γαμπρούς και σώγαμπρους. Χωρίς η μητροπολιτική ολιγαρχία να διστάζει, όπου στριμώχνεται και όπου βολεύεται, να ασκεί λελογισμένη ανθρωποφαγία ακόμα και σε βάρος των λαών των ίδιων των μητροπόλεων, με καλύτερα προσχήματα και πιο χρυσωμένο το χάπι, εννοείται.
Δεν χρειάζεται να είσαι η διακεκριμένη Foroohar για να αποφανθείς ότι «Τον πρόβλημα είναι ότι η λιτότητα δεν αποδίδει: εν συνόλω, οι οικονομίες των 17 χωρών που χρησιμοποιούν το ευρώ σαν νόμισμά τους συρρικνώθηκαν κατά 0,6%, το 2012, και μάλλον θα συρρικνωθούν κι άλλο αυτό το χρόνο. Η ανεργία στην ευρωζώνη είναι 12,2% και η ανεργία των νέων ανέβηκε στο 24%. Οι κυβερνήσεις που είναι απασχολημένες με το να κόβουν προϋπολογισμούς υπό την πίεση των Γερμανών, δεν μπορούν να δαπανήσουν χρήματα για επανεκπαίδευση ή για ένα καλύτερο κοινωνικό δίχτυ προστασίας, πράγμα που μεγαλώνει το πρόβλημα. Με δεδομένο ότι είναι αδύνατο να έχεις ανάπτυξη ενόσω αμφότεροι ο δημόσιος και ο ιδιωτικός τομέας κάνουν περικοπές, τα προβλήματα των ελλειμμάτων στη νότια Ευρώπη χειροτερεύουν αντί να καλυτερεύουν… Ο κοινωνικός αντίκτυπος της λιτότητας έχει γίνει ακραίος…» Η πείνα, η άνοδος της ακροδεξιάς, οι κινητοποιήσεις διαμαρτυρίας, είναι μερικές από τις συνέπειες της λιτότητας, επισημαίνει η Rana Foroohar, η οποία δεν βλέπει κανένα φως στο βάθος με τις πολιτικές της λιτότητας.
«Καμία δίαιτα δεν σε βοηθάει να δυναμώσεις τους μυς. Ο ευκολότερος τρόπος για να διορθώσεις τους προϋπολογισμούς σου είναι με ανάπτυξη, όχι μόνο με περικοπές», λέει ο επικεφαλής οικονομολόγος του γερμανικού κολοσσού Daimler. Για τη Γερμανία, βέβαια, και τους όμοιούς της, όχι για την τριτοκοσμική Ελλάδα. Εκεί, στο νότο, λιτότητα και θάνατος!
«Μετά το ευρώ, όλες αυτές οι χώρες (του νότου) είδαν τα εμπορικά τους ελλείμματα να μεγαλώνουν δραματικά ή τα πλεονάσματά τους να μεταβάλλονται σε μεγάλα ελλείμματα», επισημαίνει ο καθηγητής οικονομικών του Πανεπιστημίου του Πεκίνου Michael Pettis. Η Γερμανία δεν φοβάται πλέον κάποιον ανταγωνιστή στην Ευρώπη που θα μπορεί υποτιμώντας το νόμισμά του να την ανταγωνιστεί στα αυτοκίνητα, τα φωτοβολταϊκά ή τα σαλάμια αέρος.
Οι μεσαίες οικογενειακές επιχειρήσεις απασχολούν το 60% των εργαζομένων και καλύπτουν το 50% της γερμανικής παραγωγής. Οι αντίστοιχες οικογενειακές επιχειρήσεις εξοντώνονται στοχευμένα στην Ελλάδα με τις πολιτικές λιτότητας και φορολογίας που εφαρμόζονται από τους ντόπιους υπαλλήλους των Γερμανών, οι οποίοι, τάχα μου, αποβλέπουν στην ανάπτυξη που θα φέρουν οι μεγάλες επενδύσεις, οι αόρατες.
«Οι χαμηλοί γερμανικοί μισθοί, και όχι η νοτιοευρωπαϊκή σπατάλη, βρίσκονται στην καρδιά της κρίσης της ευρωζώνης», αποφαίνεται στην πρόσφατη μελέτη του ο καθηγητής Jorg Bibow του Πανεπιστημίου Skidmore της Νέας Υόρκης. Και είναι οι γερμανικές τράπεζες που υπερδάνειζαν τις τράπεζες της Ισπανίας, της Ιταλίας και της Ελλάδας συμβάλλοντας καταλυτικά στη δημιουργία της φούσκας χρέους αυτών των χωρών.
Σκληροί θιασώτες αυτής της πολιτικής είναι οι ίδιοι που εκθειάζουν και «επιβραβεύουν» ως πετυχημένα τα πλέον αποτυχημένα μοντέλα, όπως αυτό της Λετονίας, της Τσεχίας ή της Σλοβενίας, για να μην πάμε στη Βουλγαρία, τη Ρουμανία και την Ουγγαρία που, με τα ευρωπαϊκά προγράμματα που υποχρεώθηκαν να εφαρμόσουν, έχουν καθηλωθεί σε συνθήκες διαρκούς φτώχειας και μόνιμης υπανάπτυξης.
Η κατάσταση στη Λετονία που μόλις εντάχθηκε στην ευρωζώνη είναι απελπιστική, όπως την περιγράφουν οι ειδικοί που την παρακολουθούν από κοντά. «Η πρωτεύουσα Ρίγα έχει γίνει πόλη-φάντασμα», γράφει η Agata Pyzik (New Statesman, 22 Αυγ. 2013). Οι νέοι φεύγουν πανικόβλητοι στο εξωτερικό και η κυβέρνηση για να εμφανίσει μείωση στους υψηλούς δείκτες της ανεργίας εξαναγκάζει ανέργους να σκουπίζουν δρόμους παρά τη θέλησή τους. Ο πληθυσμός της μικρής βαλτικής χώρας συνεχίζει να συρρικνώνεται ενώ η ακροδεξιά κάνει ανενόχλητη εκδηλώσεις για να τιμήσει τα ναζιστικά SS. Και οι Ευρωπαίοι σφυρίζουν αδιάφορα για τη φρίκη, βάζοντας τη δύσμοιρη Λετονία στην ευρωζώνη σαν προτεκτοράτο.
Το ζήτημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ιδιαίτερα της ευρωζώνης θα τίθεται όλο και πιο έντονα στην Ελλάδα. Η αντιμετώπισή του δεν είναι εύκολη υπόθεση. Είναι εξίσου πολιτικό και οικονομικό, με τις γεωστρατηγικές παραμέτρους σε έξαρση. Η ελληνική Αριστερά δεν θα μπορέσει ούτε με κραυγαλέες καταγγελίες ούτε με εξωραϊσμούς να διαχειριστεί τον εγκλωβισμό ή τον απεγκλωβισμό της χώρας. Η διαχείριση αυτού του μέγιστου προβλήματος θέλει αποφασιστικότητα με σύνεση, εναλλακτικό σχέδιο με σοβαρή και εντατική προετοιμασία της κοινωνίας για κάθε ενδεχόμενο, περισσότερη δουλειά και λιγότερα λόγια. Είμαστε ήδη αργοπορημένοι.
Στέλιος Ελληνιάδης
