Εδώ και δύο βδομάδες ζούμε στον αστερισμό της «αποκλιμάκωσης». Η ελληνική πολιτική ηγεσία συμπλέοντας με τις υπαγορεύσεις των δύο δυτικών κέντρων (ΗΠΑ και Γερμανίας) – αφήνει να προβάλλεται μια εικόνα που σχεδόν πάει να «σβήσει» την ένταση με την Τουρκία. Κάτω απ’ αυτή την απατηλή κρούστα όμως οι εξελίξεις τρέχουν και μαρτυρούν άλλα.
Η ανάσχεση της Ρωσίας προτεραιότητα των ΗΠΑ. Καθορίζει το πως ζυγίζουν Ελλάδα (δεδομένη) και Τουρκία (αυτονομούμενη μεταξύ Δύσης και Ρωσίας)
Η πρόσφατη επίσκεψη Πομπέο στην Ελλάδα δεν άφησε πολλές αμφιβολίες. Ο χρόνος χαρακτηριστικός. Ο Πομπέο έφτασε στη Λευκωσία και στη Θεσσαλονίκη και στις δύο περιπτώσεις λίγες μόνο ώρες μετά την αναχώρηση Ρώσου ηγετικού παράγοντα (του Λαβρόφ στην Κύπρο, του Ρώσου πρωθυπουργού στην περιοχή της Βόρειας Ελλάδας-Άγιο Όρος).
Τα ίδια τα σημεία που επισκέφθηκε δηλώνουν σαφώς τις προτεραιότητες και μια αντίληψη που δείχνει να βλέπει την Ελλάδα σαν ξεχωριστές ζώνες, χώρους και σημεία ενδιαφέροντος. Ανοίγοντας πολύ επικίνδυνες προοπτικές για την ακεραιότητα της χώρας (που δεν δείχνουν πάντως να ανησυχούν την ελληνική πολιτική ηγεσία που έσπευσε να μεταδώσει ενθουσιασμό και ικανοποίηση).
Θεσσαλονίκη: Έλεγχος του λιμανιού, και του χώρου της Βόρειας Ελλάδας γενικότερα. (Λιμάνια αλλά και ενεργειακοί άξονες και τροφοδοσία της Ευρώπης με αζέρικο αέριο). Γίνεται φανερό ότι ο χώρος της Βόρειας Ελλάδας λογίζεται σαν ιδιαίτερη γεωπολιτική ζώνη ενταγμένη στην αμερικάνικη αναμέτρηση με τη Ρωσία στο χώρο των Βαλκανίων.
Κρήτη-Σούδα: Αναβάθμιση τμήματος της Κρήτης σε «αβύθιστο αεροπλανοφόρο» στραμμένο επιθετικά απέναντι στη ρωσική παρουσία σε όλο τον χώρο της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. Και απ’ ότι λέγεται με μεταφορά στη Σούδα, κρίσιμων δραστηριοτήτων από την τουρκική βάση του Ιντσιρλίκ αφού υπάρχουν προβλήματα με τον έλεγχο της Τουρκίας. Και η Κρήτη μετριέται σαν ξεχωριστή γεωπολιτική ενότητα.
Αφετηρία: Η Ελλάδα θεωρείται δεδομένη και ο ρόλος της είναι η απόλυτη πρόσδεσή της ως χώρα/χώρος επιθετικής αιχμής απέναντι στη Ρωσία και η γεωπολιτική προσαρμογή της σε αυτά τα δεδομένα.
Τα «ζύγια» της αμερικάνικης στάσης στις ελληνοτουρκικές διαφορές προκύπτουν από το ότι οι διευθετήσεις (τα μοιράσματα δηλαδή) που θα γίνουν θα πρέπει να κρατάνε την Τουρκία μέσα στο ΝΑΤΟ.
Αυτό έχει δύο αλληλένδετες όψεις:
α) Μια σύγκρουση που θα κλόνιζε το ΝΑΤΟ είναι ανεπιθύμητη αυτή τη στιγμή. Στόχος είναι η ενοποίηση του γεωπολιτικού χώρου Ελλάδας-Τουρκίας-Κύπρου απέναντι στη ρωσική παρουσία στην περιοχή, σπρώχνοντας Ελλάδα και Τουρκία σε μια συμφωνία αναγκαστικά προκρούστια για την ελληνική πλευρά.
Οι τελευταίες εξελίξεις έχουν απογειώσει μια στάση «συμμαχικού» υποτελούς «ρεαλισμού» του ελληνικού πολιτικού κόσμου. Πρόθυμος να δώσει τα πάντα στις «συμμαχικές» ΗΠΑ, φοβικός ακόμα και στο να κατονομάσει την κλιμακούμενη τουρκική απειλή στις πραγματικές της διαστάσεις, πολύ περισσότερο να απαιτήσει όρους διασφάλισης της ακεραιότητας της χώρας
Μπροστά στην αξίωση της Τουρκίας για αποστρατιωτικοποίηση των νησιών εγείροντας μάλιστα ταυτόχρονα επισήμως θέμα αμφισβήτησης της ελληνικής κυριαρχίας επί των Δωδεκανήσων, τα μηνύματα που δίνει η στάση των ΗΠΑ είναι εύγλωττα: Ξεκίνησε με μια προφανούς νοήματος σύσταση για «μείωση του στρατιωτικού αποτυπώματος στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο» και ήδη αφήνεται να υπάρξουν διαρροές ότι έχει προχωρήσει πλέον στην απροσχημάτιστη άσκηση πιέσεων για την απόσυρση των αμερικανικών βαρέων όπλων που χρησιμοποιούνται για την άμυνα των ελληνικών νησιών. Και βεβαίως ενώ οι τουρκικές αξιώσεις βάζουν στο τραπέζι το συνολικό γκριζάρισμα της ελληνικής κυριαρχίας από τη Θράκη έως το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, και απαιτούν να εκλείψει η Κυπριακή Δημοκρατία, ΗΠΑ και Γερμανία συντονίζονται πιέζοντας φορτικά για να αρχίσει άμεσα ο «διάλογος». Με απλούς όρους αυτό που λένε είναι «καθίστε να συζητήσετε τι θα χάσετε σε κυριαρχία και σε υπόσταση, με ποιο χρονοδιάγραμμα και βήματα».
β) Ένταξη της Ελλάδας σε μια συνολική «δομή ασφαλείας» (στην οποία συμμετέχουν Αίγυπτος, Ισραήλ, Σαουδική Αραβία και μοναρχίες του Κόλπου) που οι ΗΠΑ επιδιώκουν να λειτουργήσει σαν μέρος των επιθετικών αξόνων και των ισορροπιών που εξυπηρετούν τα στρατηγικά τους συμφέροντα στην ευρύτερη περιοχή που βρίσκεται «υπό αναδασμό». Η όποια εξισορρόπηση της Τουρκίας προβλέπεται μέσα σ΄αυτό το πλαίσιο, αφήνει όπως δείχνει όλη η λογική των εξελίξεων ευρύτατα περιθώρια διευθετήσεων με υφαρπαγή ελληνικής κυριαρχίας.
Πώς συμπεριφέρεται ο πολιτικός κόσμος μπροστά στην απειλή για την ακεραιότητα της χώρας που εμφανίζεται πλέον απροκάλυπτα
Οι τελευταίες εξελίξεις έχουν απογειώσει μια στάση «συμμαχικού» υποτελούς «ρεαλισμού». Πρόθυμοι να δώσουν τα πάντα στις «συμμαχικές» ΗΠΑ, φοβικοί ακόμα και στο να κατονομάσουν την κλιμακούμενη τουρκική απειλή στις πραγματικές της διαστάσεις, πολύ περισσότερο να απαιτήσουν όρους διασφάλισης της ακεραιότητας της χώρας.
Στο εσωτερικό σκηνικό διαρκή τα μηνύματα. Που προσπαθούν να εξοικειώσουν τον κόσμο με την απώλεια εθνικού χώρου. Τι άλλο μπορεί να επιδίωκε εκείνο το τουλάχιστον περίεργο δημοσίευμα της Καθημερινής της Κυριακής σχετικά με το παρασκήνιο των συζητήσεων του Γεωργίου Παπανδρέου με τους Αμερικάνους το 1964 στο πλαίσιο των οποίων εξεταζόταν η παραχώρηση των Δωδεκανήσων στην Τουρκία έναντι της απόσυρσης των Τούρκων από την Κύπρο με αντίστοιχη ανταλλαγή πληθυσμών; Είναι άραγε αυτό ένας έμμεσος τρόπος να προβληθεί μια αμερικάνικη «σκέψη-πρόθεση» για τα Δωδεκάνησα που διατηρεί και στη σημερινή συγκυρία την ισχύ της;
Και για τη στάση έναντι της Κύπρου. Τι σημαίνει η σιγή του Κ. Μητσοτάκη σχετικά με τις διαρκείς τουρκικές παραβιάσεις της κυριαρχίας της Κύπρου, κατά την ομιλία του στην Γ. Συνέλευση του ΟΗΕ; Και μάλιστα σε μια περίοδο που η κυβέρνηση έχει δώσει απανωτά μηνύματα ότι ουσιαστικά ενδίδει στις πιέσεις για εγκατάλειψη της Κύπρου; Σε αυτό το σκηνικό είναι τυχαία η ομοβροντία γνωστών κονδυλοφόρων κατά της «άτακτης» Κύπρου που τολμάει να απειλεί με βέτο την Ε.Ε. για την προάσπιση της ακεραιότητάς της, και η λύσσα τους για το κυπριακό «Όχι» στο σχέδιο Ανάν;
Αλλά μήπως και τα όσα λέγονται γύρω από τη Συμφωνία των Πρεσπών δεν δείχνουν τις έγνοιες και τον τρόπο σκέψης του πολιτικού κόσμου; Η αξιωματική αντιπολίτευση δηλώνει την ετοιμότητά της για μια «συμφωνία Πρεσπών» με την Τουρκία – δείχνοντας το ποιοί παράγγειλαν στα πλαίσια σχεδιασμών που εκτείνονται μέχρι σήμερα, τη Συμφωνία των Πρεσπών αλλά και τη συναίνεσή της στην ενδοτική πολιτική της κυβέρνησης. Την απασχολεί όμως ότι επωμίστηκε το κόστος της συμφωνίας αυτής μόνη και ο λεκές δεν καθαρίζει με τίποτα. Και αν κρίνουμε από τα όσα λέγονται και γράφονται στην πολιτική και δημοσιογραφική πιάτσα και οι δύο πτέρυγες συμπίπτουν στις ανησυχίες τους για το επαχθές πολιτικό κόστος.
Ίσως γι’ αυτό εκδηλώνεται τέτοια επιθετικότητα (δεξιάς, σημιτικής ή άλλης κεντροαριστερής κοπής) απέναντι και στη σκέψη ακόμα ότι δεν πρέπει να χαθεί η ελληνική κυριαρχία στο χώρο του Αιγαίου, γι αυτό καταλήγουν να υιοθετούνται λογικές και αιτιάσεις του τουρκικού επεκτατισμού Και για παρόμοιους λόγους προωθείται ενεργά αυτός ο ραγιαδικός κυνισμός που πλασάρεται για ρεαλισμός και καλεί για την πλήρη και άνευ όρων ευθυγράμμιση με όσα προστάζουν οι «προστάτες» και «σύμμαχοι».
Γίνεται όλο και πιο φανερό ότι διαγράφονται δύο προοπτικές. Είτε η αποδοχή της υποτέλειας και της δορυφοροποίησης έναντι πολλπαλών κυρίων (και του Τούρκου) μέσα σε ένα σύστημα ζωνών φαλκιδευμένης απροσδίοριστης κυριαρχίας. Είτε ο δρόμος της αντίστασης που απαιτεί όμως αν θέλουμε να μιλάμε σοβαρά, δραστική αλλαγή προτεραιοτήτων και συνείδησης.
