Μέσα σε λίγες μέρες πραγματοποιήθηκαν πολλές και σημαντικές επαφές, κυρίως μεταξύ των επικεφαλής των κυριότερων δυτικών χωρών. O γύρος έκλεισε με μια συνάντηση του Μπάιντεν με τον Πούτιν στη Γενεύη. Οι συναντήσεις που πραγματοποιήθηκαν διαδοχικά ήταν: Σύνοδος του G7 (ΗΠΑ, Αγγλία, Γαλλία, Ιταλία, Γερμανία, Καναδάς, Ιαπωνία) στην Κορνουάλη της Αγγλίας στις 11-13 Ιουνίου. Σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, παρουσία του Μπάιντεν, στις 14 Ιουνίου. Σύνοδος ΗΠΑ-Ε.Ε. στις 15 Ιουνίου και, τέλος, συνάντηση Μπάιντεν-Πούτιν στις 16 Ιουνίου.
Είναι φανερό ότι γίνονται εντατικές προσπάθειες σύμπτυξης των βασικών δυτικών χωρών γύρω από κοινούς στόχους, σε μια περίοδο που η Δύση είχε αποσυσπειρωθεί και στρατηγικοί αντίπαλοι (Κίνα και Ρωσία) είχαν κάνει σημαντικά βήματα γεωπολιτικής ανάπτυξης. Η κυβέρνηση Μπάιντεν αφήνει πίσω της την πολιτική Τραμπ και κάνει έναν νέο γύρο επαφών για να δείξει ότι οι ΗΠΑ «είναι εδώ», και μάλιστα ως κυρίαρχη δύναμη της Δύσης.
Άρα βρισκόμαστε μπροστά στην εξέλιξη και διαμόρφωση ενός νέου γεωπολιτικού πλανητικού πλαισίου, που το κύριο χαρακτηριστικό του θα είναι οι προσπάθειες της Δύσης υπό την αμερικάνικη ηγεμονία να ανακτήσει το χαμένο έδαφος, και να αντιστραφεί η καθοδική πορεία –ειδικά των ΗΠΑ– και η χρόνια κρίση της Ευρώπης. Και τούτα σε ένα περιβάλλον που η πανδημία επιβάλλει πολλές προσαρμογές, αλλά και λειτουργεί ως επιταχυντής.
Το ΝΑΤΟ ως πολιτικοστρατιωτικός βραχίονας
Σε όλους τους σχολιασμούς που γίνονται για τα ανακοινωθέντα και τα αποτελέσματα των συνόδων, κατά έναν περίεργο τρόπο δεν δίνεται ιδιαίτερη σημασία στη στρατιωτική εξοπλιστική πλευρά που περιέχουν οι ανακοινώσεις. Ιδιαίτερα η κοινή δήλωση των 30 χωρών του ΝΑΤΟ δίνει ιδιαίτερη σημασία στην αύξηση των κονδυλίων για εξοπλισμούς, θέτει και επιβεβαιώνει μια πυρηνική ιεραρχία εντός του Δυτικού στρατοπέδου, και ορίζει με σαφήνεια περιοχές δράσης και επίκεντρα που ενδιαφέρουν άμεσα τη Δύση (Ουκρανία, Βαλτικές χώρες, Πολωνία, Λευκορωσία, Μέση Ανατολή, Αφγανιστάν, Δυτικά Βαλκάνια, Μεσόγειος, Ινδοειρηνικός ωκεανός κ.λπ.).
Το ΝΑΤΟ δεν εξελίσσεται ως στρατιωτική συμμαχία αλλά ως πολιτικοστρατιωτικός οργανισμός με αυξημένες δικαιοδοσίες σε πολλούς τομείς (εν γένει υποδομές, μεταφορές, κυβερνοασφάλεια, υγεία, πανδημία κ.λπ.). Αυτός ο πολιτικοστρατιωτικός βραχίονας αποτελεί ένα από τα ισχυρότερα δίκτυα του παγκοσμιοποιημένου ιμπεριαλισμού. Είναι ένας βασικός μηχανισμός για την επιβολή γενικά της παγκοσμιοποίησης με Δυτικό πρόσημο, και σε αντίθεση βασικά με τον εν δυνάμει ανταγωνιστή, την Κίνα, ή (ακόμα περισσότερο) μια συμμαχία Κίνας-Ρωσίας.
Οι ανησυχίες της Δύσης έχουν βάση, αλλά δεν σχετίζονται διόλου με αυτά που επικαλείται (ελευθερία, δημοκρατία, ασφάλεια κ.λπ.). Αντίθετα, σχετίζεται με τη δυνατότητα και τη διαρκή στόχευση για παγκόσμια ηγεμονία: πολιτική, στρατιωτική, ιδεολογική. Οι καιροί των παχιών αγελάδων των ετών 1990-2010 έχουν παρέλθει. Εξ ου και η απόπειρα αναδιοργάνωσης και συγκράτησης της Δύσης υπό αμερικανική κηδεμονία και παραγγελία.
Όμως υπάρχουν εμπόδια
Τα εμπόδια δεν προέρχονται από τις αντιδράσεις της Κίνας ή της Ρωσίας. Οι δύο αυτές χώρες είναι ψύχραιμες. Η Κίνα αναφέρει –και σωστά– ότι δεν μπορεί ένα γκρουπ χωρών να επιβάλλει τις απόψεις του σε ολόκληρο τον κόσμο σαν να μην έχει αλλάξει τίποτα τα τελευταία 40 χρόνια. Ο Πούτιν εξελίσσεται σε ειρωνικό και αφοπλιστικό παράγοντα, που εύχεται υγεία στον πρόεδρο των ΗΠΑ (όταν αυτός τον αποκαλεί εγκληματία) και τον χαρακτηρίζει ικανό και πολιτικό καριέρας όταν τον συναντά και τα λένε σε κόσμιο ύφος.
Τα εμπόδια βρίσκονται στη συνοχή της Δύσης, που δεν υπάρχει. Μπορεί ο Μπάιντεν να κραυγάζει –όπως έκανε στη σύνοδο του ΝΑΤΟ– πως «οι ΗΠΑ είναι εδώ!», αλλά οι συνθήκες δεν είναι αυτές της λήξης του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου… Ναι, υπάρχει ο ευρωατλαντισμός και ξαναστήνεται γοργά με πιέσεις από τις ΗΠΑ, αλλά δεν ακολουθούν όλοι τους «πολέμους» που θέλει να κάνει ο Μπάιντεν και προς τη Ρωσία και προς την Κίνα. Ο λόγος είναι απλός, και κυρίως οικονομικός. Οι σχέσεις της Ευρώπης με τη Ρωσία και την Κίνα σε ό,τι αφορά την ενέργεια και τις εξαγωγές της Ευρώπης, δεν την κάνουν να ενθουσιάζεται από την επιδείνωση αυτών των σχέσεων σε βάρος της οικονομίας της.
Το «μαστίγιο» των ΗΠΑ θα χρησιμοποιηθεί προς πάσα κατεύθυνση, αλλά δεν είναι δεδομένη η αποτελεσματικότητά του. Προμηνύει βέβαια αρκετές ανακατατάξεις εντός του δυτικού στρατοπέδου…
Σε όλες τις συναντήσεις δεν έγινε απευθείας λόγος για τον αγωγό North Stream 2 που κατασκευάζεται από Γερμανία και Ρωσία παρά την αντίθεση των ΗΠΑ. Αλλά το ζήτημα υπάρχει, και θα επηρεάσει τις πολιτικές εξελίξεις στη Γερμανία. Στις ανακοινώσεις εκφράζεται μια αντιπαλότητα προς την Κίνα, αλλά αμέσως οι Ευρωπαίοι σπεύδουν να τα μαζέψουν. Η κυρία Μέρκελ θα δηλώσει ότι σωστά αντιμετωπίζουμε την Κίνα ως δυνητική απειλή, αλλά: «Αν δείτε τις κυβερνοαπειλές και τις υβριδικές απειλές, αν δείτε τη συνεργασία μεταξύ Ρωσίας και Κίνας, απλώς δεν γίνεται να αγνοήσετε την Κίνα. Αλλά δεν πρέπει και να την υπερτιμήσουμε. Χρειάζεται να βρούμε τη σωστή ισορροπία». Ο Μακρόν, πιο ανοικτός, θα πει ότι το G7 δεν είναι αντικινεζική λέσχη. Ακόμα και ο Άγγλος Τζόνσον δεν φαίνεται τόσο ένθερμος σε μια μεγάλη εκστρατεία ενάντια στην Κίνα.
Καβούρια στην τσέπη
Στο G7 οι ηγέτες της Δύσης δεσμεύτηκαν να προμηθεύσουν 2 δισεκατομμύρια δόσεις εμβολίων για τα επόμενα 2 χρόνια, και 1 δισεκατομμύριο για τον πρώτο χρόνο. Πέρα από τις αντιθέσεις που έχουν για την παραγωγή και διανομή τους, πέρα από τον εμπορικό πόλεμο ανάμεσα στις μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες που παίρνει γεωπολιτικές διαστάσεις πριν αντιμετωπίσουν κινεζικά ή ρώσικα εμβόλια στη διεθνή αρένα, η ποσότητα είναι εξαιρετικά μικρή όταν ο ΠΟΥ ζητά περίπου 11 δισεκατομμύρια δόσεις εμβολίων. Ορισμένοι μάλιστα ειρωνεύονται τη «γενναιοδωρία» των ηγετών της Δύσης, και επισημαίνουν ότι η Κίνα μπορεί να παράξει και να διαθέσει μεγαλύτερη ποσότητα.
«Παράλληλα με την αντιμετώπιση της σημερινής πανδημίας, πρέπει να δράσουμε τώρα για να ενισχύσουμε το σύστημα υγείας και ασφάλειας με στόχο την καλύτερη προετοιμασία για μελλοντικές πανδημίες, και την αντιμετώπιση μακράς διάρκειας μόνιμων παγκόσμιων απειλών για την υγεία, συμπεριλαμβανομένης της μικροβιακής αντοχής». Αυτά δήλωναν οι ηγέτες του G7, ενώ φημολογείται και γράφεται στα ανακοινωθέντα πως θα χρηματοδοτηθούν υποδομές – υπονοώντας ένα πρόγραμμα αντίστοιχο με το τεράστιο αναπτυξιακό πρόγραμμα «Μία Ζώνη, Ένας Δρόμος» που ήδη προωθείται από την Κίνα. Όμως η Δύση «έχει καβούρια στην τσέπη της». Ας δούμε πώς θα λειτουργήσει η ασαφής διατύπωση για ανεύρεση τρόπων να φορολογηθούν έστω με 15% οι μεγάλες πολυεθνικές εταιρίες…
Επομένως το «μαστίγιο» των ΗΠΑ θα χρησιμοποιηθεί προς πάσα κατεύθυνση, αλλά δεν είναι δεδομένη η αποτελεσματικότητά του. Προμηνύει βέβαια αρκετές ανακατατάξεις εντός του δυτικού στρατοπέδου…
Όσον αφορά την περιοχή μας
Παραμένει μια περιοχή που συγκεντρώνει το ενδιαφέρον της «παρέας» με πολλές έννοιες. Δίνουμε μερικά δείγματα από το ανακοινωθέν του ΝΑΤΟ:
«Αυξήσαμε τις συνεισφορές μας στα προσαρμοσμένα μέτρα διασφάλισης για την Τουρκία, και παραμένουμε δεσμευμένοι για την πλήρη εφαρμογή τους».
«Θα συνεχίσουμε να ενισχύουμε την ικανότητά μας να αντιμετωπίζουμε τις απειλές και τις προκλήσεις που προέρχονται από τον Νότο, συμπεριλαμβανομένης της περιοχής της Μεσογείου και των προσεγγίσεών της, ενισχύοντας τη στρατηγική επίγνωση, τα σχέδιά μας και την ετοιμότητα των δυνάμεών μας».
«Τα Δυτικά Βαλκάνια είναι μια περιοχή στρατηγικής σημασίας για το ΝΑΤΟ, όπως τονίζεται από τη μακρά ιστορία συνεργασίας και κοινών επιχειρήσεων».
«Έχουμε αυξήσει τις συνεισφορές μας στην προσαρμοσμένη μας παρουσία στην ξηρά, στη θάλασσα και στον αέρα στην περιοχή του Εύξεινου Πόντου, και παραμένουμε δεσμευμένοι για την πλήρη εφαρμογή τους».
«Δεσμευόμαστε για τη διεθνή τάξη που βασίζεται σε κανόνες. Δεσμευόμαστε να ενισχύσουμε τις διαβουλεύσεις όταν απειλείται η ασφάλεια ή η σταθερότητα ενός συμμάχου, ή όταν διακυβεύονται οι θεμελιώδεις αξίες και αρχές μας».
Η πολιτική μας ηγεσία, δια στόματος Μητσοτάκη, τα ψηφίζει όλα. Και μάλιστα πρωτοστατεί στην επιθετικότητα ενάντια στην Κίνα, εναρμονιζόμενη πλήρως με τις ΗΠΑ. Συμπέρασμα: οδεύουμε στο χωράφι φορώντας τις γόβες μας…
