Η διακήρυξη του Μπάλφουρ, 95 χρόνια μετά

Τον Φεβρουάριο του 1917, ένας από τους επικεφαλής του σιωνιστικού κινήματος, ο Chaim Weizmann και ο Sir Mark Sykes διαπραγματεύονταν την υποστήριξη των Σιωνιστών προς τη Βρετανία με αντάλλαγμα μια γραπτή βρετανική δήλωση υποστήριξης στον εποικισμό της Παλαιστίνης.

Ο Sir Mark Sykes ήταν ο σύμβουλος της βρετανικής κυβέρνησης, οριενταλιστής που έμεινε γνωστός από τη μυστική συμφωνία Sykes-Picot του Μαΐου του 1916, η οποία μοίραζε ανάμεσα στη Γαλλία και τη Βρετανία τις σφαίρες κυριαρχίας στη Μέση Ανατολή. Ο Weizmann πίεζε για τη συμπερίληψη του όρου «εβραϊκό κράτος» στη δήλωση. Ωστόσο, πολλοί Βρετανοί Εβραίοι αντιτίθεντο στο σιωνισμό και παράλληλα η Βρετανία ήταν επιφυλακτική να μιλήσει για κράτος σε μια περιοχή που επρόκειτο να πάρει και ήθελε να κρατήσει υπό την κυριαρχία της. Έτσι οι δύο πλευρές κατέληξαν στον όρο «εθνικό σπίτι για τους Εβραίους», τη δημιουργία του οποίου στην Παλαιστίνη υποσχέθηκε η βρετανική πλευρά. Στις 2 Νοεμβρίου 1917 η δήλωση δημοσιεύτηκε με τη μορφή μιας επιστολής του Βρετανού Υπουργού Εξωτερικών Λόρδου Μπάλφουρ προς τον Βαρόνο Ρότσιλντ από το σιωνιστικό κίνημα.
Η Διακήρυξη του Μπάλφουρ δεν ήταν δυνατό να μείνει κρυφή για τους Παλαιστίνιους Άραβες, που αποτελούσαν το 93% του πληθυσμού και κατείχαν το 95% της γης της Παλαιστίνης. Εκείνα τα χρόνια οι λαοί της Μεγάλης Συρίας οργανώνονταν για την ανεξαρτησία. Εκλογές έγιναν σε ολόκληρη τη Συρία, την Παλαιστίνη και το Λίβανο για αντιπροσώπους στη Συνέλευση της Μεγάλης Συρίας. Στις 2 Ιουλίου 1919 η Μεγάλη Συνέλευση στη Δαμασκό ομόφωνα καταδίκασε τη Συμφωνία του Sykes-Picot και τη δήλωση του Μπάλφουρ. Λαϊκές διαδηλώσεις υποστήριξης της διακήρυξης της Συνέλευσης οργανώθηκαν σε όλη την περιοχή. Ενώ η Βρετανική εντολή είχε εγκατασταθεί στην Παλαιστίνη, ο Παλαιστινιακός λαός είχε ήδη κάνει σαφές ότι δεν θα δεχόταν μια προωθούμενη από τους Βρετανούς αποικία στη γη τους.
Σήμερα, 95 χρόνια μετά, η επιστολή του Μπάλφουρ θεωρείται ορόσημο για την καταστροφή των Παλαιστίνιων. Την προηγούμενη Παρασκευή 2 Νοεμβρίου στη Δυτική Όχθη, οι εβδομαδιαίες διαδηλώσεις κατά του Τείχους και της επέκτασης των εποικισμών ήταν αφιερωμένες στη μνήμη και την καταδίκη της διακήρυξης του Μπάλφουρ. Οι ισραηλινές δυνάμεις επιτέθηκαν για άλλη μια φορά βίαια στις διαδηλώσεις.
Ούτε και το διεθνές κίνημα αλληλεγγύης ξεχνά την περιβόητη επιστολή. Η Βρετανική Καμπάνια αλληλεγγύης στην Παλαιστίνη κυκλοφόρησε την προηγούμενη εβδομάδα μια δήλωση καλώντας σε αναγνώριση της ευθύνης της Μεγάλης Βρετανίας στο Παλαιστινιακό ζήτημα.

Σχόλια