Το 2025 είχε πολλά καινούργια στοιχεία, τόσο διεθνώς όσο και στο εσωτερικό της χώρας. Το γενικό πλαίσιο παραμένει μια «γυμνή μετάβαση», που τροφοδοτείται από την πολυκρίση η οποία διαπερνά το παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα, και χαρακτηρίζεται από γενικευμένο κυνισμό, έλλειψη συναίνεσης και απουσία ισχυρών ρευμάτων υποστήριξης της «μετάβασης».
Οι επιλογές είναι απλές: κλασικές αλλά και φουτουριστικές. Ας εξηγηθούμε: δημοκρατορία στο εσωτερικό των χωρών, αχαλίνωτος ανταγωνισμός ανάμεσα σε ομάδες (εθνικές και υπερεθνικές), προσφυγή στον «πατέρα των πάντων», τον πόλεμο και την πολεμική οικονομία. Το «φουτουριστικό» στοιχείο της πραγματικότητας είναι η προβολή του νέου «αυτόματου» που θα μας οδηγήσει στο «καλύτερο» μέλλον. Ποιο είναι αυτό; Μα φυσικά η θεά Τεχνητή Νοημοσύνη και ο μάγος Αλγόριθμος.
Σε αυτό το πλαίσιο φτάνουμε και στο τελευταίο στάδιο της πολιτικής κρίσης: τον απόλυτο περσοναλισμό. Η «περσόνα» αποκτά τα πρωτεία απέναντι στο συλλογικό, απέναντι στην κοινωνία. Έτσι, το 2025 έχουμε τον Τραμπ και τον τραμπισμό, καθώς και πολλές υβριδικές πατέντες προσωποκεντρικών μορφωμάτων και μεταμφιέσεων. Με μια διαφορά: ο Τραμπ συνδέεται με κέντρα εξουσίας, είναι επικεφαλής μιας υπερδύναμης (έστω σε υποχώρηση) και σχεδιάζει την ισχυροποίησή της, ενώ τα κακέκτυπα του μικροτραμπισμού απλώς επιζητούν μια θέση στο πολιτικό σκηνικό. Περσόνες «ειδικοί», περσόνες πολιτικοί, περσόνες «μαϊντανοί», περσόνες υποψήφιοι. Το συλλογικό και οι διαδικασίες θεωρούνται «αναχρονισμός». Ο «ηγέτης» και γύρω του κάποιοι συμβουλάτορες-επικοινωνιολόγοι και άνθρωποι-κλειδιά για επισύνδεση με τους μηχανισμούς…
Χρονιά, λοιπόν, τραμπισμού, κυνισμού, πολέμου, γενοκτονίας, διάδοσης της Τεχνητής Νοημοσύνης και αναδιαρθρώσεων. Χρονιά ανταγωνισμού και διαπάλης για «οικόπεδα» πάσης φύσεως, και κρίσης σε όλους τους τομείς. Και ο σύγχρονος άνθρωπος, σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη, σε ποια κατάσταση βρίσκεται;
Στη χώρα μας το 2025 είχε μια ιδιαίτερη χροιά. Το πιο σημαντικό γεγονός υπήρξε η μαζική είσοδος των πολιτών στο πολιτικό προσκήνιο, με πιο ορατές μορφές το κίνημα των Τεμπών και το πρόσφατο αγροτικό ξέσπασμα. Υπήρξαν και άλλα δείγματα κοινωνικής διαθεσιμότητας σε πολλά μέτωπα, με πιο ευκρινή τα περιβαλλοντικά ζητήματα και το Παλαιστινιακό. Όμως οι δύο μεγάλες ρωγμές –Τέμπη και αγροτικά μπλόκα– φέρνουν στην επιφάνεια κρίσιμα στοιχεία του υπαρξιακού προβλήματος της χώρας. Αναδεικνύουν τη σαπίλα του πολιτικού συστήματος, δείχνουν με οξύτητα το παραγωγικό πρόβλημα και τις επιπτώσεις του μεταπρατισμού σε όλους τους τομείς.
Κρίσιμο ζήτημα: και οι δύο μεγάλες ρωγμές εμφανίστηκαν με τη μορφή του κινήματος και όχι με κάποια άλλη (π.χ. εκλογικά αποτελέσματα, κομματικές διεργασίες κ.λπ.).
Όσο κι αν δεν ομολογείται, το 2025 ήταν «προεκλογική» χρονιά. Όλοι προετοιμάζονται για τις επόμενες εκλογές. Όχι μόνο τα υπαρκτά κόμματα, αλλά και τα υπό εκκόλαψη. Η κρίση αντιπροσώπευσης, οι ανταγωνισμοί ανάμεσα στις ελίτ και η λαϊκή δυσαρέσκεια οδηγούν σε σχεδιασμούς για «αλλαγή φρουράς» και αναδιαμόρφωση του πολιτικού σκηνικού.
Η «αλλαγή φρουράς» προδιαγράφεται στη βάση κυβερνήσεων συνεργασίας και σύγκλισης. Η «συναίνεση της αυτοδυναμίας» έχει πλέον πάει περίπατο (το επαναλαμβάνει δεξιά και αριστερά ο κ. Ευ. Βενιζέλος).
Η «αλλαγή φρουράς», ωστόσο, θα γίνει υπό την μπαγκέτα της Πρεσβείας και των γεωπολιτικών εξελίξεων στην περιοχή, σύμφωνα με τους σχεδιασμούς των ΗΠΑ (σε μεγάλο βαθμό). Ήδη ετοιμάζεται η Νέα Περιφερειακή Τάξη Πραγμάτων, όπως ξεκαθάρισε ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Άγκυρα. Αιγαίο και Κύπρος πρέπει να «αναδιευθετηθούν» και η Τουρκία να λάβει τα ρεγάλα που της αναλογούν. Κάποιες ελληνικές κυβερνήσεις θα κληθούν να βάλουν υπογραφές. Η έλλειψη έστω και αναφοράς σε αυτή τη «νέα απόβαση» των ΗΠΑ στην περιοχή, από όλα τα κόμματα (υπαρκτά ή υπό εκκόλαψη), είναι εντυπωσιακή.
Πάνω σε αυτές τις «βάσεις» θα κινηθεί η επόμενη χρονιά, με πιο συμπυκνωμένες εξελίξεις. Ας πούμε ότι οι όροι συσσωρεύονται μέχρι τώρα, και το 2026 θα ξετυλιχθούν γεγονότα και αλλαγές. Προς την ελληνική εκδοχή της «γυμνής μετάβασης», υπό την εποπτεία του Ύπατου Αρμοστή των ΗΠΑ, με κραυγές επιτυχίας για τον «εξευρωπαϊσμό» της χώρας ή, πιο γελοία, με την «περηφάνια» που διαπερνά όλους τους υπηρέτες ΗΠΑ-Ε.Ε.
Ο κ. Μητσοτάκης, έφτασε να πει το αμίμητο: «Το “μένουμε Ευρώπη” αντικαταστάθηκε από το “να γίνουμε Ελλάδα”». Για να μην τον αδικούμε, μπορεί να κρύβεται και μια αλήθεια σ’ αυτό: η Ε.Ε. έχει ήδη μετατραπεί σε «παράγκα», προσομοιάζοντας στα βαλκανικά –και ιδιαίτερα ελλαδικά– στάνταρ.
Τη νέα χρονιά θα πορευτούμε και με αυτά που μας λείπουν. Θα αγωνιστούμε με όσα έχουμε και με όσα δεν έχουμε, στην κατεύθυνση όμως του ορίζοντα της «Ελλάδας που θέλουμε». Στόχος είναι η οικοδόμηση, με σοβαρότητα, σαφήνεια και καθαρό προσανατολισμό, με άλλο ήθος και ηθική, με τεκμηρίωση και ποιότητα, ενός συλλογικού ΕΜΕΙΣ και των προτεραιοτήτων που αυτή η διαδικασία θα θέτει. Χωρίς μιμητισμούς, ξεπατικωτούρες και επικοινωνιακά κόλπα. «Για να γυρίσει ο ήλιος», κι αυτό δεν γίνεται απλώς με εκλογικές διαδικασίες.
Καλές γιορτές, καλή χρονιά και καθαρό μυαλό!
