Του Ρούντυ Ρινάλντι
Επιστροφή στο μέλλον
Τα τελευταία δύο χρόνια, παρατηρείται μια επανεμφάνιση της έννοιας του κομουνισμού. Δεν είναι υπερβολή να πούμε πως η «γιορτή» για τα 20 χρόνια της πτώσης του τείχους του Βερολίνου σημαδεύτηκε από δύο γεγονότα: την κρίση, που βύθιζε όλο τον καπιταλιστικό κόσμο σε μια τεράστια δίνη, επαναβεβαιώνοντας τις θεωρίες του Μαρξ για τον καπιταλισμό, και την πραγματοποίηση διεθνών συναντήσεων με θέμα τον «κομουνισμό», λέξη και έννοια που η συντριπτική πλειοψηφία της διανόησης, αλλά και μεγάλο μέρος της Αριστεράς απέφευγε να χρησιμοποιεί, συμβαδίζοντας με το κύριο ρεύμα αποκομουνιστικοποίησης που επικράτησε μετά το 1989.
Συνέδρια
Το Μάρτιο του 2009 έγινε στο Λονδίνο συνέδριο με «υπόθεση του κομουνισμού», όπως οι Α. Μπαντιού, Σ. Ζίζεκ, Ζ. Ρανσιέρ, Τ. Νέγκρι, Τ. Ίγκλετον και άλλοι. Το συνέδριο αυτό, όπως δήλωσε στην έναρξή του ο Ζίζεκ, είχε ως στόχο την «απεγκληματικοποίηση της ιδέας του κομουνισμού».
Τον περασμένο μήνα στο Παρίσι, από την εταιρία Louise Michel διοργανώθηκε συνάντηση με θέμα Η Δύναμη του κομουνισμού: Τι μπορεί να εκφράζει σήμερα ο κομουνισμός». Πήραν μέρος, μεταξύ άλλων, οι Ε. Μπαλιμπάρ, Σ. Ροζέ, Κ. Σαμαρί, Α. Τοζέλ, Α. Μπαντιού. Στη συνάντηση επρόκειτο να μιλήσει και ο Ν. Μπενσαΐντ, ο οποίος πέθανε λίγες μέρες πριν. Πάντως, το γραπτό του είχε ετοιμαστεί και κατατέθηκε. Σο πρόσφατο συνέδριο για τον Ν. Πουλαντζά το παρακολούθησε πλήθος κόσμου.
Στο νέο βιβλίο του Ντ. Χάρβεϊ «Το αίνιγμα του κεφαλαίου», που θα εκδοθεί τον Απρίλιο, το κεφάλαιο με τίτλο «Οργανώνοντας την αντικαπιταλιστική μετάβαση» καταλήγει: «Εάν ‘ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός’, όπως διακήρυσσε το κατά της παγκοσμιοποίησης κίνημα […], τότε γιατί να μην πούμε ‘ένας άλλος κομουνισμός είναι εφικτός’; Οι τρέχουσες συνθήκες καπιταλιστικής εξέλιξης απαιτούν κάτι τέτοιο, αν θέλουμε να επιτευχθεί μια θεμελιώδης αλλαγή».
Από την άλλη, ο Άλβαρο Γκαρσία Λινέρα, αντιπρόεδρος της Βολιβίας, στο τελευταίο έργο του «Η δύναμη των πληβείων» ορίζει την εποχή μας ως Η εποχή κομουνισμού».
Τι συμβαίνει, λοιπόν;
Ένα μέρος της διανόησης τρελάθηκε και ξανανακαλύπτει μια χαμένη υπόθεση; Ή πρόκειται για κάτι πιο βαθύ και σημαντικό; Γιατί, μπορεί στην Πολωνία να τίθεται εκτός νόμου ο κομουνισμός, αλλά σε παγκόσμιο επίπεδο κατηγορούμενος είναι ο γενοκτονικός καπιταλισμός.
Η πρόσφατη ανθοφορία τμήματος της διανόησης βασίζεται στην πραγματικότητα αγώνων, αντιστάσεων και μιας στοιχειώδους έντιμης στάσης απέναντι στα προτάγματα και τις πραγματικές θέσεις του κομουνιστικού προγράμματος.
Την ίδια στιγμή, σε ολόκληρο τον κόσμο αναπτύσσονται κόμματα και οργανώσεις που αναφέρονται στον κομουνισμό, με μικρό βαθμό συντονισμού και με αρκετές διαχωριστικές γραμμές. Αλλά και αυτό τείνει να ξεπεραστεί. Από το ΕΚΚ Νεπάλ (Μαοϊκό) –πήρε 37,5% στις εθνικές εκλογές και σχημάτισε κυβέρνηση μετά από δεκάχρονο ένοπλο αγώνα– έχει τεθεί η πρόταση να διεξαχθεί διεθνές συνέδριο όλων των δυνάμεων που αναφέρονται στον κομουνισμό. Και ο Τσάβες πρόσφατα έκανε την πρόταση να δημιουργηθεί η 5η Διεθνής από αριστερά και σοσιαλιστικά κόμματα.
Η πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα ήταν γενικά θετική και ελπιδοφόρα για την προοδευτική υπόθεση, μετά τον ενταφιασμό που επιχειρήθηκε στις τελευταίες δύο δεκαετίες του 20ού. Παρόλο που πολλοί άνθρωποι αισθάνονται κομουνιστές ή οργανώσεις ονομάζονται σαν τέτοιες αλλά τελούν εν απουσία ενός γενικού σχεδίου, ενός προγράμματος, μιας επαναστατικής θεωρίας, το υλικό υπόστρωμα του υπαρκτού καπιταλισμού προσφέρει τεράστιες ευκαιρίες για όσους τολμήσουν να κάνουν πιο πλούσια και ανθεκτική την ανθοφορία του νέου κομουνισμού.
Info
• Ντ. Χάρβεϊ, το κεφάλαιο «Οργανώνοντας την αντικαπιταλιστική μετάβαση» θα το βρείτε στο site https://dosepasa.wordpress.com
• A. Μπαντιού, «Η Κομμουνιστική Υπόθεση», εκδόσεις Πατάκη, 2009. «Γύρω από την ιδέα του κομουνισμού», Λονδίνο, 2009, βλέπε εφημερίδα Αριστερά! τ.263, 20/03/2009.
• Ούγκο Τσάβες, ομιλία στο κλείσιμο των εργασιών της Διεθνούς Συνάντησης των Αριστερών Κομμάτων, που οργανώθηκε στο Καράκας, 19-21 Νοεμβρίου 2009.
• Εταιρία Louise Michel, συνάντηση με θέμα Η Δύναμη του κομμουνισμού: •Τι μπορεί να εκφράζει σήμερα ο κομμουνισμός» στο site www.npa2009.org NPA TV
