Το συνέδριο του Κόμματος Ευρωπαϊκής Αριστεράς διεξάγεται αυτές τις μέρες σε ένα περιβάλλον μεγάλης κρίσης και αδιεξόδων στην πορεία της Ευρώπης.
Στις συνθήκες αυτές οι δυνάμεις της Αριστεράς όλου του φάσματος πιέζονται εκ των πραγμάτων να καθορίσουν ή να επανακαθορίσουν τη στάση τους, να βρουν τη θέση τους μέσα σε μια ρευστή και με συνεχείς εναλλαγές πραγματικότητα.
Δεν είναι μεγάλη αποκάλυψη να πει κανείς ότι σημαντικότατο τμήμα της ευρωπαϊκής Αριστεράς είχε λάθος εκτιμήσεις και προσανατολισμό ή και έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην επικράτηση ενός αποκοιμιστικού «ευρωπαϊσμού» τις τελευταίες δεκαετίες. Έτσι, η είσοδος σε μια περίοδο μεγάλων θυελλών και αναστατώσεων βρήκε πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις απροετοίμαστες να διατυπώσουν μια πρόταση σε διάκριση από το «εξτρεμιστικό κέντρο», το ευρωκυβερνητικό φάσμα δεξιών και σοσιαλδημοκρατών.
Ενώ νέα κινήματα (κυρίως αυτό ενάντια στην παγκοσμιοποίηση) αλλά και οι αντιδράσεις που εκφράστηκαν με την ευκαιρία δημοψηφισμάτων σε μια σειρά χώρες έπαιξαν σημαντικό ρόλο, απουσίασε μια συγκροτημένη πολιτική δύναμη που να αποτρέπει ή να δημιουργεί γεγονότα σε ευρωπαϊκή κλίμακα. Αριστερά κόμματα με μεγάλη δύναμη μέχρι τη δεκαετία του ΄80 (χαρακτηριστικότερα τα παραδείγματα της Γαλλίας και της Ιταλίας) έφτασαν τις επόμενες δεκαετίες μέχρι την απόλυτη συρρίκνωση ή εξαφάνιση.
Ο ακολουθητισμός, ο κυβερνητισμός, η συμπληρωματικότητα προς τη σοσιαλδημοκρατία, οδήγησαν σε μια σειρά περιπτώσεις στην πλήρη απώλεια της πολιτικής αυτονομίας της Αριστεράς ή στην ενσωμάτωση μεγάλων τμημάτων της. Κυρίως όμως επικράτησε μια «ιδεολογική νωθρότητα» που οδηγούσε στην επιβίωση στερεοτύπων που τα απέρριπτε η ίδια η πολιτική πραγματικότητα και το εποικοδόμημα που χτιζόταν.
Σήμερα, μια σειρά αριστερές δυνάμεις αναζητούν μια εναλλακτική πορεία. Οι ιδέες ενός προοδευτικού ευρωπαϊσμού, μιας Ευρώπης με ελευθερία, δημοκρατία, ισότητα απέχουν πλέον τόσο πολύ από την Ευρώπη που οικοδομείται ώστε πολλοί ωθούνται να εντοπίσουν την ανάγκη μιας μεγάλης αλλαγής στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Έτσι, θα δούμε ότι και στα συνεδριακά κείμενα του Κόμματος Ευρωπαϊκής Αριστεράς εμπεριέχονται κατευθύνσεις και προβληματισμοί που δεν θα συναντούσε κανείς εύκολα μια προηγούμενη περίοδο.
«Όταν το ζήτημα της εξουσίας γίνεται γνήσια δυνατότητα, τότε πρέπει να εξεταστεί η μη εφαρμογή των πολιτικών λιτότητας και η απόρριψη των ευρωπαϊκών συνθηκών» αναφέρει για παράδειγμα το προτεινόμενο κείμενο Θέσεων του ΚΕΑ. Το ερώτημα που τίθεται είναι πάνω σε ποιους πολιτικούς στόχους μπορεί να συγκροτηθεί τώρα μια άλλη προοπτική, ώστε να απαντηθεί αυτό που ρωτούν σε ένα άλλο σημείο οι Θέσεις: «Το ερώτημα-κλειδί είναι πώς θα ανοίξει ένας πλειοψηφικός δρόμος για χειραφετητικές εξελίξεις και πώς θα τους δοθεί πολιτική προοπτική».
Το άνοιγμα ενός τέτοιου δρόμου θα σήμαινε την υπέρβαση της σημερινής νεοφιλελεύθερης γερμανοκεντρικής Ευρώπης. Ακόμα, θα απαιτούσε την υποστήριξη στον αγώνα του ευρωπαϊκού Νότου ενάντια στις επιβολές, για την απαλλαγή από την Τρόικα, τα μνημόνια, τα προγράμματα λιτότητας. Τέλος, θα σήμαινε ένα μεγάλο μέτωπο για τη Δημοκρατία στην Ευρώπη που καταργείται από τη γραφειοκρατία των Βρυξελλών και του Βερολίνου.
Αυτές οι αλλαγές δεν μπορούν να προωθηθούν μέσα από ορισμένες τροποποιήσεις ή ένα μετριασμό της «μονόπλευρης λιτότητας» που επιβάλλεται. Η επαναθεμελίωση σημαίνει και γκρέμισμα σημερινών θεμελίων, ώστε η συζήτηση για την ευρωπαϊκή «αρχιτεκτονική» να μην υποβαθμίζεται στο επίπεδο μιας νέας διακόσμησης εσωτερικού χώρου. Από αυτή την άποψη, για να πραγματοποιηθούν πραγματικά χειραφετητικές εξελίξεις, δεν αρκεί μόνο ο συντονισμός κάποιων αριστερών δυνάμεων αλλά μεγάλες πολιτικές και κοινωνικές συμμαχίες, κοινωνικοί αγώνες, εξεγέρσεις, νέες ριζοσπαστικές ιδέες, χώρες σε άλλη τροχιά.
Στην Ελλάδα, μεγάλο μέρος της πίεσης που ασκείται από τους ισχυρούς οικονομικούς παράγοντες και τα ΜΜΕ προς τον ΣΥΡΙΖΑ για συμβιβασμό, εδράζεται στη στάση έναντι της ευρωπαϊκής πραγματικότητας. Οι πιέσεις θα συνεχιστούν και η Αριστερά θα ωθείται σε μια διαχείριση στα πλαίσια των ευρωπαϊκών συσχετισμών, μακριά από μια «επικίνδυνη» πολιτική που θα τους αμφισβητεί, επιδιώκοντας άλλου είδους στηρίγματα και συμμαχίες μέσα και έξω από την Ε.Ε. Ο απεγκλωβισμός από αυτές τις πιέσεις, η άσκηση πολιτικών ουσίας, η σύγκρουση με τη γερμανοκρατούμενη Ευρώπη που δεν εξαντλείται σε μια μελλοντική «αποφασιστική στιγμή», θα συνέβαλλαν στον αγώνα για μια άλλη Ευρώπη.
Σχόλια
