Ώρα να τελειώνουμε με τα αξιώματα και τα… αριστερά καταστροφολογικά σενάρια. Του Χρίστου Κατσούλα.
Αν υπάρχει μια θετική πλευρά στην Αριστερά σήμερα, είναι ότι η σκέψη ίσως αντικαταστήσει την πίστη. Απαγορευμένα ερωτήματα που άλλοτε θα εξασφάλιζαν σίγουρο εισιτήριο στην κόλαση, σήμερα διατυπώνονται ευθαρσώς. Όπως για παράδειγμα το τι προσφέρει στην Ελλάδα η παραμονή στην Ευρωζώνη. Το πρόβλημα είναι ότι οι απαντήσεις ψιθυρίζονται, αλλά δεν λέγονται φωναχτά. Υπάρχει ο φόβος διάπραξης ιεροσυλίας. Όπως και να έχει, όμως, πρόκειται για μια πρώτη κατάκτηση.
Ακριβώς τέσσερις μήνες πριν υπήρξε ανακοίνωση από χώρο της Αριστεράς όπου, ούτε λίγο-ούτε πολύ, ανακοίνωνε ότι «η κατάσταση θα ήταν καταστροφική αν η χώρα μας δεν μετείχε στη ζώνη του ευρώ». Από τότε μέχρι σήμερα μεσολάβησε τέτοια «καταστροφική κατάσταση» που η δήλωση αυτή διεκδικεί Όσκαρ αποτυχίας. Δεν περιμένει, φυσικά, κανείς από αυτόν τον πολιτικό χώρο να επανεκτιμήσει τις χθεσινές βεβαιότητες που κατέρρευσαν εκθαμβωτικά. Η ισχυρή Ελλάδα, η ένταξη στην ΟΝΕ, η προστασία από τις διεθνείς τρικυμίες, η καλύτερη εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους, η ασπίδα προφύλαξης και άλλα τόσα που διθυραμβικά γράφτηκαν για την Ευρωζώνη, σήμερα έχουν κατεδαφιστεί.
Στην πολιτική -σε αντίθεση με τη γεωμετρία- περισσεύουν τα αξιώματα και λείπουν οι αποδείξεις. Μια αναζήτηση των πραγματικών αποτελεσμάτων ένταξης της Ελλάδας στην ΟΝΕ θα έδειχνε τα προφανή:
• Η «προστασία» του κοινού νομίσματος θρυμματίστηκε με τον μεγαλύτερο οικονομικό και κοινωνικό κλυδωνισμό της χώρας μεταπολιτευτικά. Η Ελλάδα πλήρωσε πανάκριβα την ένταξή της στην ΟΝΕ, χωρίς να αποκτήσει προστασία κατά την πιο κρίσιμη περίοδο, την περίοδο της κρίσης, βρισκόμενη διαρκώς στο χείλος του οικονομικού γκρεμού, ενώ έχει εξαπολυθεί το μεγαλύτερο κύμα κοινωνικής οπισθοδρόμησης.
• Το μοναδικό πραγματικό πλεονέκτημα της ένταξης, το φτηνό χρήμα και το ισχυρό νόμισμα χρησιμοποιήθηκε για μια ανάπτυξη ταξική, αλλά κυρίως επισφαλή και ναρκοθετημένη, ενώ κουκούλωσε την παραγωγική κατάρρευση και τη δημοσιονομική ασφυξία. Η σημερινή κατάσταση ήταν χρονικό προαναγγελθήσας ασφυξίας για όσους δεν είχαν θαμπωθεί από τα ψευδεπίγραφα ποσοστά ανάπτυξης και, φυσικά, η παγκόσμια κρίση και οι ευρωπαϊκές αναπηρίες την έκαναν χειρότερη.
• Σήμερα, ακόμη και οι πολιτικοί υποστηρικτές αυτής της ταξικά βαμμένης ενοποίησης και της Ευρωζώνης, αναγνωρίζουν ότι η Ελλάδα δεν απολαμβάνει καμιά από τις «προστασίες» μιας ζώνης ισχυρού νομίσματος. Αναγνωρίζουν, επίσης, ότι χάρη στην ΟΝΕ, ο γκρεμός της χρεοκοπίας γίνεται απειλητικότερος. Ακόμη κι αν η ένταξη δεν δημιούργησε τα κύματα που ξεσπούν πάνω μας απειλητικά, ωστόσο, τα γιγάντωσε και απαγόρευσε το χτίσιμο κυματοθραύστη. Βασικοί κανόνες της ΟΝΕ, όπως η απαγόρευση αγοράς ομολόγων από την ΕΚΤ, η απαγόρευση αλληλεγγύης σε χώρες-μέλη, η ανυπαρξία μηχανισμών ύστατης στήριξης, το ίδιο το Σύμφωνο Σταθερότητας, έστειλαν τη χώρα στο εκτελεστικό απόσπασμα των χρηματαγορών. Η δανειακή ασφυξία, η θηλιά του χρέους, η δημοσιονομική αιμορραγία, γιγαντώθηκαν λόγω του οικονομικού και νομισματικού γύψου.
Η έξοδος της Ελλάδας από την ΟΝΕ, η ανάκτηση της νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής, η ανάκτηση της δυνατότητας σχεδιασμού και εκτέλεσης εθνικών προϋπολογισμών, είναι απαραίτητο βήμα για το οποιοδήποτε εγχείρημα παραγωγικής, κοινωνικής, οικονομικής ανασυγκρότησης.
Τα χειρότερα που «θα έρχονταν, αν δεν ήμασταν στο ευρώ», ήδη ήρθαν: Μειώσεις μισθών και εισοδημάτων, βάθεμα και επέκταση της φτώχειας, φορολογική αφαίμαξη, πνίξιμο από το χρέος, δημοσιονομική εκτροπή.
Τα χειρότερα που «θα έρθουν, αν σήμερα βγούμε από το ευρώ», ήδη σχεδιάζονται ή υλοποιούνται: Τεράστια εσωτερική υποτίμηση (αποπληθωρισμός κατά παραγγελία ΔΝΤ), ραγδαία έξοδος κεφαλαίων στο εξωτερικό, πραγματικές πληθωριστικές πιέσεις, τιτλοποίηση εσόδων, ξεπούλημα δημόσιας περιουσίας μέχρις εσχάτων και πλήρης εξαγορά της Ελλάδας από το ξένο κεφάλαιο.
Αυτά, δηλαδή, που παρουσιάζονται ως η απόλυτη καταστροφή σε περίπτωση εξόδου, συμβαίνουν ενόσω η χώρα «προστατεύεται» από την Ευρωζώνη. Όσοι, λοιπόν, από την Αριστερά προφητεύουν την οικονομική και κοινωνική καταστροφή σε μια τέτοια περίπτωση, μάλλον ενοχικά αναφέρονται στην καταστροφή μιας απολίτικης ιδέας που μας χόρτασε αυτογκόλ. Όλως «τυχαίως» στην ίδια αυτή ιδέα στηρίχτηκε ο ευρωπαϊκός καπιταλισμός να επιβάλει τον πιο άγριο νεοφιλελευθερισμό, αλλά και η ελληνική άρχουσα τάξη για να αποκομίσει τεράστια κέρδη από μια εκτεταμένη αναδιανομή πλούτου. Το θέμα της ΟΝΕ για την Αριστερά δεν είναι ιδεολογικό: Αν, δηλαδή, μας φέρνει πιο κοντά στην πολυπόθητη διεθνή επανάσταση, αν η Ευρώπη ή ο εθνικός χώρος είναι ευνοϊκότερο πεδίο ταξικής πάλης, αν η δοσμένη αρχιτεκτονική της ΟΝΕ μπορεί κάπου, κάπως, κάποτε να αλλάξει. Είναι θέμα πολιτικό: Θα θυσιαστεί η κοινωνία για το ευρώ ή το ευρώ για την κοινωνία;
Σήμερα, κανένας δεν μπορεί να αγνοεί πως οι ριζικές πολιτικές ανατροπές (και τέτοια είναι η αποχώρηση από την Ευρωζώνη και όχι απλώς ζήτημα οικονομικής διαχείρισης) συνοδεύουν και προϋποθέτουν μεγάλες ανατροπές στην κοινωνική δυναμική. Η επόμενη μέρα μιας αποχώρησης από την Ευρωζώνη δεν θα είναι σπαρμένη με λουλούδια, αλλά μια προοδευτική κοινωνική και πολιτική πλειοψηφία μπορεί να τη μετατρέψει σε εφαλτήριο εξόδου από τα σημερινά αδιέξοδα.
* Ο Χρίστος Κατσούλας είναι μέλος της Γραμματείας της ΚΟΕ.
