Κλείνει, μέσα στην κοινή μοίρα, η ενοχική απομάκρυνση των Ελλαδιτών από τους Κυπρίους. Του Γιάννη Τσούτσια
Αίφνης η Κύπρος, από χώρα μικρή και περιορισμένης βαρύτητας, εισέβαλε θορυβωδώς στην έκπληκτη παγκοσμιοποιημένη πραγματικότητα. Βοήθησαν σ’ αυτό και οι Ευρωπαίοι. Που δείχνουν να μη διαθέτουν κανένα σχέδιο ή οδηγό, παρά μόνον γυμνές ανάγκες και κάθε είδους απαιτήσεις. Έτσι τώρα, στο πλαίσιο της νέας κρίσης, καταγράφονται σεισμικές αντιθέσεις που, όπως πάντα, συμπεριλαμβάνουν κράτη, τράπεζες, υπερελίτ και λόρδους του χρήματος. Μ’ έναν τρόπο, που διαμορφώνεται ένα σύστημα τόσο χαοτικό, ώστε ο αρχικός ένοχος δύσκολα διακρίνεται.
Όμως όσο εντείνονται αυτές οι ακατάπαυστες συγκρούσεις, τόσο εξαναγκάζονται και οι πιεζόμενοι να καταστούν επιθετικοί, σ’ ένα άλλο επίπεδο. Όλα, πάντως, τώρα συντάχθηκαν και ξεκίνησαν με άξονα την εφαρμογή της γνωστής συνταγής: καθετί που υποστασιοποιεί ένα κράτος, μια κοινωνία, ένα λαό, πρέπει να τσακιστεί. Ώστε μετά να εξαπολυθεί η καταιγίδα των μέτρων. Εδώ εμφιλοχωρεί η πλάνη. Πως οτιδήποτε θελήσουν οι σχεδιαστές, γίνεται. Υπεροψία στα όρια της ύβρεως. Αγνόησαν ότι οι ψήφοι «δεν βγαίνουν». Θεώρησαν ότι υπό την καταιγίδα των απειλών, αυτές θα εξασφαλιστούν, στο τέλος-τέλος θα εξαγοραστούν. Έσφαλαν!
Η αντίδραση
Η Κύπρος αντέδρασε, κι εκεί άρχισαν όλα. Εξέπεμψε πανευρωπαϊκό μήνυμα αντίστασης, που αλλάζει τη φορά των πραγμάτων. Ο λαός του Νότου μάχεται! Η εικόνα διαχέεται καθ’ όλο το μέτωπο της σύγκρουσης των ζητημάτων που απασχολούν την ευρωκρατία. Ανεξάρτητα από την έκβαση των εξελίξεων (είναι νωρίς ακόμα), στην πρώτη αναμέτρηση -καθοριστικής σημασίας από άποψη ηθικού- οι Κύπριοι απάντησαν μ’ ένα μεγάλο «όχι». Απέρριψαν τα διλήμματα που προσχεδιάζονταν να αναπαραχθούν σε όλη την επόμενη φάση, κατά τον τρόπο που αυτό συνέβη και στην Ελλάδα. Η πρώτη αναμέτρηση κερδήθηκε. Η πρόθεση της τρόικας να διατρέξει η Κύπρος όλα τα στάδια και όλες τις φάσεις των σχεδιασμών της μέσα σε λίγες ημέρες, ανακόπηκε. Τώρα, όμως, μπαίνουμε στην ουσιαστικότερη φάση. Πώς η Κύπρος θα μείνει όρθια, πώς θα περισώσει τις τράπεζές της, πώς θα βρει προοπτική κ.λπ.
Ο λαός
Παρά το ότι δεν υπήρξαν κραυγαλέες κινητοποιήσεις, ο λαϊκός παράγοντας στην Κύπρο είναι πανταχού παρών. Υποβάλλει το πλαίσιο, έχει απόλυτη επίγνωση του μεγέθους της ρήξης, ενώ πρώτος αυτός διαισθάνεται ότι οι εξελίξεις θα μετατοπιστούν στο «εθνικό». Ήδη καταγράφεται παντού και δεν αμφισβητείται από πουθενά, ότι πρόκειται για το «όχι» του κυπριακού λαού. Ένα «όχι» συνδεμένο με κάθε είδους δοτικότητα, με αναγόρευση του συλλογικού, μακριά από τη μεμψιμοιρία του τι χάνει κανείς όταν «κουρεύονται» οι καταθέσεις του. Αυτά όλα εισπράττονται από την πολιτική ηγεσία και το κατεστημένο της Κύπρου. Εδώ κανείς τα διαπιστώνει, ακόμη και ως απόμακρος τηλεθεατής.
Η Ρωσία
Η Ρωσία εμφανίστηκε υποστηρικτική προς την Κύπρο, αλλά όχι ανοιχτοχέρα. Μούδιασε όλους εκείνους που περίμεναν την κρίσιμη βοήθεια. Γκρεμίστηκαν οι αυταπάτες ότι αυτή θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί. Ως προς αυτό, μάλιστα, οι Ρώσοι αποφάσισαν να μας προσγειώσουν. Εκείνοι θα χρησιμοποιήσουν την Κύπρο και όχι το αντίθετο. Έστειλε μήνυμα στην Ευρώπη και στην ηγεσία της Κύπρου ότι παίχτηκε παιχνίδι σε βάρος της, που θα τους το ξεπληρώσει, πως θα υπερασπιστεί τα μεγαλοκρατικά της συμφέροντα. Για τη Ρωσία, η Κύπρος πρέπει να συρθεί. Της προσφέρει μόνον επώδυνες επιλογές, με αντίτιμο την εκτεταμένη στήριξη. Όπως και να ‘χει, μέσω των γεγονότων η Ρωσία διείσδυσε στην περιοχή, αναβαθμίστηκε, χωρίς βέβαια να δείχνει ότι μπορεί να καλύψει τα εθνικά, οικονομικά κ.λπ. προβλήματα της Κύπρου σε μια ενδεχόμενη στροφή της τελευταίας.
Η σύγκρουση
Η πίεση απέναντι στην Κύπρο κλιμακώνεται συνεχώς. Δίνεται η εικόνα ότι δεν της αφήνεται κανένα περιθώριο, πέραν της τελικής συνθηκολόγησης. Οι Γερμανοί εξακοντίζουν θηριώδεις απειλές μέσω του Σόιμπλε και μέσω της πιστωτικής ασφυξίας που επιβάλλει η Ευρωπαϊκή Τράπεζα, ενώ άμεσα αναμένεται να επιστρατευθούν πρόσθετες διπλωματικές πιέσεις.
Η Κύπρος χάνει οριστικά τις τράπεζές της, είναι εξαναγκασμένη σε λύσεις καθολικές που θα περισώσουν την κατάσταση· μεσοβέζικες απαντήσεις δεν χωρούν. Είναι η φύση της σύγκρουσης που εξωθεί τους Κύπριους στα άκρα. Γι’ αυτό και όλα τα κόμματα συζητούν και το ενδεχόμενο της εξόδου από το ευρώ, όχι ως αντίποινα ή ως ιδεολογική πρόθεση, αλλά πιεζόμενα εξ αντικειμένου. Μέσα σ’ αυτό το κλίμα των απειλών και της απολυτότητας, δύσκολα μπορεί κανείς να διακρίνει σημεία συμβιβασμών.
Η Ελλάδα
Το «όχι» της Κύπρου αποκάλυψε το μοιραίο ρόλο της Ελλάδας και τις τεράστιες ευθύνες του Σαμαρά. Αυτός έσφιξε το βρόγχο στο λαιμό της Κύπρου. Αρκεί να δει κανείς τις πυκνές επαφές του το τελευταίο διάστημα με την κυπριακή ηγεσία, υπό το φως όσων ακολούθησαν με τις πιέσεις της τρόικας για τις καταθέσεις, για να υποθέσει το ρόλο του.
Όσα έγιναν αφήνουν έκθετο τον πρωθυπουργό. Οι συνέπειες για τον ίδιο είναι κεφαλαιώδεις και ακόμη ανυπολόγιστες. Η όσμωση ανάμεσα στις εξελίξεις στην Ελλάδα και την Κύπρο είναι πανταχού παρούσα. Πρώτοι οι συστημικοί, πολύ πριν από τους αντιπάλους τους, κατάλαβαν ότι η δυναμική των πραγμάτων είναι τέτοια που σύντομα η Ελλάδα θα αποχαιρετήσει το μνημόνιο! Νέα μέτρα; Χαράτσια; Πώς θα σταθούν αυτά; Το πολιτικό σύστημα αποδεικνύεται έκθετο και πάλι, τώρα από μια διαφορετική διάσταση.
Η νέα αδελφοποίηση
Μπορεί η πορεία των γεγονότων στην Κύπρο να είναι ακόμη άδηλη και ασαφής. Ωστόσο, αναμφισβήτητα, κεντρικός παράγοντας στην Κύπρο είναι ο λαϊκός. Αν όχι τώρα, στις αμέσως επόμενες εξελίξεις ο λαός της Κύπρου θα στρέψει το βλέμμα του προς την Ελλάδα. Και ο ελληνικός λαός, με τη σειρά του, θα κλείσει τον κύκλο της απομάκρυνσης από το Κυπριακό. Η μοίρα είναι κοινή για το κράτος, την κοινωνία, τους λαούς των δυο χωρών. Η περίοδος της μεταπολίτευσης έφθασε στο ακραίο της σημείο, η ενοχική απομάκρυνση των Ελλαδιτών απέναντι στους Κυπρίους κλείνει. Οι πορείες είναι ομόλογες. Ανοίγει η περίοδος της σύγκλισης, της νέας αδελφοποίησης. Και αυτό καλείται να το αντιληφθεί έγκαιρα η Αριστερά και να πρωτοστατήσει στη νέα ενεργοποίηση, απαλείφοντας και διαγράφοντας ολιγωρίες και λάθη του παρελθόντος.
