Πανηγυρίζουν οι αγορές και το Βερολίνο, αλλά η νέα πλειοψηφία είναι εύθραυστη
του Ερρίκου Φινάλη
Ο πρώτος γύρος των γαλλικών βουλευτικών εκλογών έκρυβε μία μόνο μεγάλη έκπληξη: την αποχή. Τελικά, ούτε ένας στους δύο Γάλλους δεν πήγε στην κάλπη – και μάλιστα στα λαϊκά προάστια του Παρισιού και άλλων μεγαλουπόλεων το ποσοστό της αποχής έφτασε το 80%. Σχεδόν 25 από τα 47 εκατομμύρια των ψηφοφόρων απείχαν! Αν δεν προταχθούν σε οποιαδήποτε ανάλυση αυτά τα πρωτοφανή μεγέθη μη συμμετοχής στο επίσημο πολιτικό παιχνίδι οποιαδήποτε επόμενη εκτίμηση αποπροσανατολίζει. Οι εξηγήσεις ποικίλουν. Οι πιο αστείες ακούστηκαν στα γαλλικά ΜΜΕ όπου οι αναλυτές με έκδηλη αμηχανία, υποστήριζαν ότι έφταιξε η… λιακάδα και η μετάδοση του τελικού του πρωταθλήματος τένις Ρολάν-Γκαρός! Άλλοι γελοιοποιήθηκαν λιγότερο, επικαλούμενοι την κούραση του εκλογικού σώματος από τις προηγηθείσες προεδρικές εκλογές.
Γεγονός είναι αυτό που με αστείες ή όχι εξηγήσεις προσπαθούσαν να κρύψουν οι συστημικοί αναλυτές και το πολιτικό προσωπικό του γαλλικού κράτους: ότι δηλαδή η νομιμοποίηση της κυβέρνησης Μακρόν είναι επιεικώς αμφισβητούμενη. Κι αυτό είναι το πρώτο συμπέρασμα: παρά τον εκβιασμένο «θρίαμβο» στις προεδρικές εκλογές και το δήθεν «τσουνάμι» στον πρώτο γύρο των βουλευτικών εκλογών, το μέλλον του νέου προέδρου και της κυβέρνησής του προδιαγράφεται ταραχώδες. Από 8,8 εκατομμύρια ψήφους που πήρε στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών (και 20,8 εκατομμύρια στο δεύτερο γύρο, οπότε εξελέγη πρόεδρος), τώρα έπεσε στα 7,3 εκατομμύρια ψήφων. Τα δυναμικά κέντρα του συστήματος που τον στήριξαν με κάθε τρόπο ως εναλλακτική απέναντι στον κίνδυνο των «ακραίων λαϊκιστών» είχαν βέβαια μια επιτυχία. Τον επέβαλαν, έστω και θυσιάζοντας έναν από τους δύο πυλώνες του παλιού πολιτικού συστήματος, τους «σοσιαλιστές», και μετριάζοντας δραματικά τις φιλοδοξίες της παραδοσιακής Κεντροδεξιάς. Η ριζική αναδιάταξη του πολιτικού συστήματος είναι λοιπόν γεγονός. Η προσδοκώμενη μακροπρόθεσμη πολιτική σταθερότητα, όχι – όσο συντριπτική κι αν είναι η πλειοψηφία που θα έχει ο Μακρόν στη νέα βουλή.
Μια βουλή σε πλήρη δυσαρμονία με τη λαϊκή βούληση
Πράγματι, χάρη στο εκτρωματικό εκλογικό σύστημα, ο συνασπισμός του Μακρόν με τον Μπαϊρού αναμένεται να αποσπάσει στον αυριανό δεύτερο γύρο άνευ προηγουμένου κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Με μόλις 32,3% των έγκυρων ψήφων (δηλαδή με περίπου 15% του εκλογικού σώματος) οι «προεδρικοί» βουλευτές αναμένεται να καταλαμβάνουν το 70-80% της γαλλικής βουλής! Αυτή η κραυγαλέα αναντιστοιχία συντελεί στη γοργή απονομιμοποίηση του Μακρόν. Πόσο ισχυρή θα είναι μία βουλή που εκπροσωπεί μονάχα μια μικρή μειοψηφία, και πόσο θα διαρκέσει η τωρινή «ρεαλιστική απάθεια» της λαϊκής πλειοψηφίας, μένει να αποδειχθεί. Ιδίως όταν ο Μακρόν, με την αλαζονεία του «τεχνοκράτη» που τάχα γοήτευσε τους ψηφοφόρους, αρχίσει να εφαρμόζει το ακραία νεοφιλελεύθερο πρόγραμμά του. Και ταυτόχρονα συνεχίσει να ομνύει υποταγή στο «ιδεώδες» της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης και στη γερμανική ηγεμονία…
Η τελευταία πανηγύρισε βέβαια τις εκλογικές επιτυχίες του πρώην στελέχους της Τράπεζας Ρότσιλντ, που απώθησαν στο μέλλον τους όποιους κινδύνους. Ήδη η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ έκανε λόγο για μια «ισχυρή ψήφο για μεταρρυθμίσεις». Ο σοσιαλδημοκράτης Γερμανός ΥΠΕΞ Ζίγκμαρ Γκάμπριελ δήλωσε ανερυθρίαστα πως ο Μακρόν του… 15% «δεν πείθει μόνο τη Γαλλία αλλά ολόκληρη την Ευρώπη». Ενώ η Ντόιτσε Βέλε δεν δίστασε να αποδώσει στον νέο Γάλλο πρόεδρο το προσωνύμιο «ο Αήττητος»!
Τώρα όλοι προσδοκούν το αυριανό αποτέλεσμα. Δεν έχει νόημα αυτή τη στιγμή να αναλύσουμε λεπτομερειακά τις απόπειρες σύμπηξης συμμαχιών της τελευταίας στιγμής από τους χαμένους της προηγούμενης Κυριακής, ώστε να διασώσουν ό,τι μπορούν απέναντι στον οδοστρωτήρα του προεδρικού συνασπισμού. Θα έχει σίγουρα ενδιαφέρον να δούμε σε τι ποσοστό θα διαμορφωθεί η αποχή, καθώς πολλοί ελπίζουν ότι η προοπτική μιας «απολυταρχικής» βουλής μπορεί να ταρακουνήσει τους ψηφοφόρους και να τους κάνει να πάνε στις κάλπες και να ψηφίσουν οποιονδήποτε στέκεται απέναντι στον προεδρικό υποψήφιο κάθε μονοεδρικής περιφέρειας. Πιο εύλογο είναι να αναμένει κανείς ότι θα διαψευστούν, καθώς η τεράστια αποχή του πρώτου γύρου κράτησε τελικά σε πολλές μονοεδρικές εκτός της τελικής αναμέτρησης τους υποψήφιους όλων των κομμάτων πλην της παραδοσιακής Κεντροδεξιάς (στο δεύτερο γύρο περνούν όσοι συγκεντρώσουν το 12,5% του συνολικού εκλογικού σώματος, όχι των ψηφισάντων). Είναι λοιπόν δύσκολο ένας ψηφοφόρος π.χ. του Εθνικού Μετώπου ή της Ανυπότακτης Γαλλίας να πάει να ψηφίσει τον κλασικό κεντροδεξιό πολιτικάντη της περιοχής του μόνο και μόνο για να περιορίσει το εύρος του κοινοβουλευτικού θριάμβου του νέου προέδρου. Πόσο μάλλον όταν είναι απογοητευμένος από το γεγονός ότι το 13% και 11%, αντίστοιχα, της λαϊκής ψήφου θα έχει από μηδενική έως πολύ πετσοκομμένη (στην καλύτερη περίπτωση) εκπροσώπηση στη βουλή. Η αντιπολίτευση στο νέο καθεστώς Μακρόν δεν θα είναι κοινοβουλευτική, αλλά κοινωνική – και θα φέρει πολύ σημαντικότερα αποτελέσματα από λίγες δεκάδες βουλευτών.
Απώλειες και προβληματισμός στην Αριστερά
Αυτό που πρέπει να απασχολήσει, τουλάχιστον όσους συσπειρώθηκαν γύρω από τον Μελανσόν, είναι το πώς και γιατί αποδείχθηκε τόσο προσωρινό το όποιο αεράκι φύσηξε στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών. Πράγματι, τα 7 εκατομμύρια ψήφων του Μελανσόν στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών εξανεμίστηκαν, καθώς την προηγούμενη Κυριακή οι υποψήφιοι της Ανυπότακτης Γαλλίας πήραν μόλις 2,5 εκατομμύρια ψήφων. Ακόμη κι αν προστεθούν σ’ αυτές οι 615.000 ψήφοι στο Γαλλικό Κ.Κ., άντε και οι 360.000 ψήφοι των κεντροαριστερών και αριστερών υποψηφίων βουλευτών που δεν είχαν επίσημη στήριξη, η γαλλική Αριστερά δεν ξεπερνά καν το 50% των ψήφων που πήρε στις προεδρικές εκλογές. Έτσι, σε αντίθεση με τις προσδοκίες, η Ανυπότακτη Γαλλία είναι παρούσα σε μόλις 69 από τις 573 μονοεδρικές περιφέρειες όπου αύριο θα λάβει χώρα ο δεύτερος γύρος, το δε Γαλλικό Κ.Κ. σε μόνο 16 περιφέρειες.
Η έμμεση αλλά ευδιάκριτη στήριξη του «νεοφιλελεύθερου αλλά δημοκράτη» Μακρόν απέναντι στη Λεπέν στο δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών οπωσδήποτε συντέλεσε στο πάγωμα του αρχικού ενθουσιασμού. Άλλωστε όλοι νιώθουν ήδη ότι ο Μακρόν θα πολιτευθεί εξαιρετικά νεοφιλελεύθερα, και διόλου δημοκρατικά. Ήδη έχει ξεκαθαρίσει ότι θα κυβερνά με προεδρικά διατάγματα, αποφεύγοντας και την τυπική έστω συζήτηση στη βουλή. Όσο για το Γαλλικό Κ.Κ., δεν χρειάζεται να γίνει πολύς λόγος αφού «κατάφερε» να πέσει κάτω από το 3%. Και πολύ ήταν – γιατί να ψηφίσει ένας πληβείος το Γαλλικό Κ.Κ.; Για να υποστηρίζουν οι βουλευτές του τη μονιμοποίηση της «κατάστασης έκτακτης ανάγκης» και την αναστολή βασικών συνταγματικών εγγυήσεων; Την ολοκλήρωση των δυσκολιών που αντιμετωπίζει όλο το φάσμα της Αριστεράς υπογραμμίζει και η εξαφάνιση, σχεδόν, των τροτσκιστικών ψηφοδελτίων. Πολλοί συνειδητοποιούν πλέον ότι οι παραδοσιακές μανιέρες και γραμμές όλων των αριστερών πτερύγων είναι αναντίστοιχες με τη σημερινή κατάσταση και τις απαιτήσεις της. Ίσως αυτού του είδους ο προβληματισμός, που αναπτύσσεται τώρα, να είναι και το μοναδικό ουσιαστικό «κέρδος» των γαλλικών βουλευτικών εκλογών.
