Tου Ζίγκμουντ Μπάουμαν
Πέθανε τη βδομάδα που πέρασε, στις 9 Ιανουαρίου, ο κοινωνιολόγος, συγγραφέας και στοχαστής Ζίγκμουντ Μπάουμαν. Γεννημένος το 1925 στην Πολωνία, άφησε πίσω του πλούσιο συγγραφικό έργο για θέματα όπως ο σύγχρονος καπιταλισμός, οι ανθρώπινες και κοινωνικές σχέσεις, ο καταναλωτισμός, η παγκοσμιοποίηση και η ηθική. Αναδημοσιεύουμε σήμερα λίγα μικρά αποσπάσματα από το «Η νεωτερικότητα σε κρίση» που παρουσιάζει έναν διάλογο ανάμεσα στον Μπάουμαν και τον Κάρλο Μπορντόνι και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ύψιλον.
«Στην πραγματικότητα, η υφιστάμενη κατάσταση μεσοβασιλείας δεν είναι κάτι που γεννήθηκε πρόσφατα ή εν πάση περιπτώσει πολύ πρόσφατα. Η ολοένα και πιο φορτική παρουσία της δεν επισημάνθηκε απλώς αλλά αναγνωρίστηκε και καθρεφτίστηκε στην αύξουσα ελλειμματικότητα εμπιστοσύνης προς τους καθιερωμένους φορείς συλλογικής δράσης, στην πτώση του ενδιαφέροντος για την θεσμοποιημένη πολιτική και για το ακατάπαυστα εξαπλούμενο- και ήδη ευρέως εξαπλωμένο, στην πραγματικότητα, διάχυτο- αίσθημα ότι η σωτηρία, αν ήταν διόλου διανοητή, δεν θα ερχόταν και δεν θα μπορούσε να έλθει εκ των άνω.»
«Μπορούμε να προσθέσουμε ότι οι οδηγοί και οι διευθυντές των προαναφερόμενων φορέων, είτε ενεργούσαν ατομικά, είτε με άλλους, έκαναν για ένα μεγάλο διάστημα ό,τι μπορεί να φανταστεί κανείς για να χαντακώσουν την εμπιστοσύνη, απορρίπτοντας και δυσφημίζοντας τις αξίες της συλλογικής δράσης και να αφήσουν την εμπιστοσύνη δίχως αγκυροβόλιο – νουθετώντας, επιπλήττοντας και παρωθώντας άντρες και γυναίκες να πιστεύουν ότι, ακόμη και αν υποφέρουν από κοινού, τα προβλήματα που μοιράζονται οφείλονται, ωστόσο σε ατομικούς λόγους και πρέπει συνεπώς να αντιμετωπίζονται ατομικά, και ατομικά δηλαδή με ατομικά μέσα να λύνονται.»
«Η ισχύς και η πολιτική υπάρχουν και κινούνται χωριστά η μία από την άλλη και το διαζύγιο τους παραμονεύει στην γωνία. Από την άλλη μεριά, μπορούμε να δούμε την ισχύ να αλωνίζει σε απέραντες εκτάσεις του πλανήτη, ελεύθερη από κάθε πολιτικό έλεγχο, διαλέγοντας κατά βούληση τους στόχους της. Από την άλλη, υπάρχει μια πολιτική συνθλιμμένη, απογυμνωμένη από όλη ή σχεδόν όλη την δύναμη της, όλους τους μυς και όλα τα δόντια της. Όλοι εμείς, άτομα έρμαια της μοίρας, μοιάζουμε εγκαταλελειμμένοι στα δικά μας μέσα, θλιβερά ανεπαρκείς για τα τεράστια καθήκοντα που βρίσκονται ήδη μπροστά μας και για τα ακόμα πιο φοβερά συμβάντα στα οποία υποψιαζόμαστε ότι θα εκτεθούμε εκτός κι αν βρεθεί τρόπος να τα αποφύγουμε. Στο βάθος όλων των κρίσεων της εποχής μας βρίσκεται – η κρίση μέσων και εργαλείων αποτελεσματικής δράσης – και το παράγωγό της: η δυσάρεστη, ταπεινωτική και εξοργιστική αίσθηση ότι είσαι καταδικασμένος σε μοναξιά ενώπιον συλλογικών κινδύνων.»
