Η επιρροή και οι αντιδράσεις στην Ιρλανδία κι αλλού
Tης Helena Sheehan*
Έγιναν πολλές αναφορές στον ΣΥΡΙΖΑ και την Ελλάδα στις προεκλογικές αναμετρήσεις, παρά το ότι συχνά επαναλαμβάνονταν τα ίδια και τα ίδια. Κατά βάση, η απερχόμενη κυβέρνηση υποστήριζε ότι είχε σώσει την Ιρλανδία από το να γίνει Ελλάδα και ότι το εκλογικό σώμα δεν θα έπρεπε να διακινδυνεύσει την ανάκαμψη ψηφίζοντας τους συμμάχους του ΣΥΡΙΖΑ στην Ιρλανδία. Επέμεναν ότι «η επιλογή είναι είτε ο δρόμος της Ιρλανδίας είτε ο δρόμος της Ελλάδας». Προειδοποιούσαν ότι η εκλογή αριστερών κομμάτων και ανεξαρτήτων είναι «συνταγή για καταστροφή», του είδους που έχει ήδη βρει το λαό της Ελλάδας, όπου ένα λαϊκίστικο κόμμα είχε καταστρέψει την ελληνική οικονομία και οι απλοί Έλληνες έπρεπε να πληρώσουν το τίμημα.
Αυτό το επιχείρημα έθεταν ευθέως στους αριστερούς πολιτικούς στα ντιμπέιτ. Στόχευε κυρίως το Σιν Φέιν (SF) και τη Συμμαχία κατά της Λιτότητας Άνθρωποι πάνω από τα Κέρδη (AAA-PBP). Το SF έκανε ό,τι καλύτερο μπορούσε για να αποστασιοποιηθεί από τον ΣΥΡΙΖΑ, χωρίς να τον αρνείται ή, έστω, να του ασκεί κριτική. Ο Gerry Adams, όταν πιέστηκε για τη σύνδεση του Sinn Fein με τον ΣΥΡΙΖΑ, παραπονέθηκε ότι «Η περίπτωση ΣΥΡΙΖΑ έχει πλήρως μεγαλοποιηθεί από κάποια ΜΜΕ. Είμαστε το Sinn Fein. Δεν είμαστε ο ΣΥΡΙΖΑ». Υπονοούσε ότι θα προχωρούσαν με διαφορετικό τρόπο χωρίς να λέει πώς. Ο Paul Murphy της ΑΑΑ, εξίσου συχνά στο στόχαστρο τέτοιων σχολίων, ήταν πιο αναλυτικός και κριτικός. Έριχνε το κύριο φταίξιμο για τα δεινά του ελληνικού λαού στην τρόικα, αλλά και στον ΣΥΡΙΖΑ που δεν την αψήφησε μέχρι τέλους.
Πυρά από παντού
Δεν ήταν μόνο οι πολιτικοί, αλλά και δημοσιογράφοι, ακαδημαϊκοί και άλλοι που αναπαρήγαγαν ή αμφισβητούσαν αυτό το αφήγημα, παρουσιάζοντας την Ελλάδα ως το δυστοπικό δράμα που απέφυγε η Ιρλανδία, αλλά στο οποίο θα κατέληγε εάν ψηφίζαμε Αριστερά.
Στον Τύπο, πιο κραυγαλέα ήταν η Irish Independent. Στις 17 Φεβρουαρίου, ο τίτλος στο πρωτοσέλιδο ούρλιαζε: «Θα καταντήσουμε σαν την Ελλάδα, εάν το SF, το ετερόκλητο αυτό συνονθύλευμα, αναλάβει την εξουσία». Στις 21 Φεβρουαρίου, η Sunday Independent είχε ένα κύριο άρθρο με τίτλο «10 λόγοι για να μην ψηφίσετε το Sinn Fein». Οι δύο πρώτοι αφορούσαν τον Τσίπρα, τον ΣΥΡΙΖΑ και την Ελλάδα. «Η Ελλάδα είναι μία κουφή περίπτωση με δεκαετίες οικονομικής στασιμότητας… Γιατί η Ιρλανδία θα πάει αλλιώς εάν ανταποκριθεί στο κάλεσμα της Σειρήνας;» Ο ΣΥΡΙΖΑ «σκότωσε για τα καλά την ανάκαμψη της Ελλάδας». Οποιαδήποτε κυβέρνηση του ίδιου φυράματος θα οδηγούσε στα ίδια αποτελέσματα και την Ιρλανδία, προειδοποιούσαν κατηγορηματικά.
Η Αριστερά σπάνια αναφερόταν στην Ελλάδα, παρά μόνο όταν αναγκαζόταν να το κάνει. Θα ήταν αλλιώς εάν τα πράγματα είχαν εξελιχθεί διαφορετικά. Και η Αριστερά επίσης αντιμετώπιζε την Ελλάδα ως ένα δυστοπικό δράμα, αλλά την τοποθετούσε μέσα σε έναν ευρύτερο αστερισμό δυνάμεων και τόνιζε την ισχύ του κεφαλαίου που ασκήθηκε πάνω της μέσω της Ε.Ε. και του ΔΝΤ. Οι διάφορες τάσεις της αριστεράς στέκονταν κριτικά απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ σε διαφορετικούς βαθμούς, αλλά δεν ήθελαν να συνταχθούν με τα επιχειρήματα της Δεξιάς εναντίον τους. Ωστόσο, μετά από τον Ιούλιο, ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν ντροπή για την Aριστερά στην Ιρλανδία και αλλού.
Σημαίες «ΟΧΙ» στο Δουβλίνο
Η μία φορά που η Aριστερά πήρε την πρωτοβουλία να βάλει την Ελλάδα στη συζήτηση, ήταν σε ένα συνέδριο (Right2Change) στις 13 Φεβρουαρίου. Ξεκίνησε με ένα βίντεο κολάζ, στο οποίο φαίνονταν ελληνικές σημαίες και πλακάτ με «ΟΧΙ» που υψώθηκαν στο Δουβλίνο. Ο Γιάνης Βαρουφάκης απευθύνθηκε στους συνέδρους μέσω σύνδεσης με βίντεο. Ο τόνος του ήταν ξεσηκωτικός δηλώνοντας ότι ο ιρλανδικός λαός βρισκόταν αντιμέτωπος με μια δριμεία επιλογή. Οι εκλογές θα επιδοκίμαζαν ή θα καταδίκαζαν τον βιασμό του ιρλανδικού λαού από ένα αδίστακτο εντόπιο καθεστώς και την ΕΚΤ (ECB). Η Ιρλανδία ως πρότυπο επιτυχημένης λιτότητας ήταν ένα ψέμα. Οι ολιγάρχες χρησιμοποίησαν τη χώρα μας για να φτωχύνουν τους γείτονές μας. Ο Michael Noonan υποσχέθηκε να παλέψει για την ελάφρυνση του χρέους για την Ιρλανδία. Δεν το έκανε. Πάλεψε με νύχια και με δόντια για να μην τύχει η Ελλάδα ελάφρυνσης του χρέους, για να μην επικριθεί. Η ελληνική κυβέρνηση συνετρίβη. Ο Βαρουφάκης προέτρεψε την Ιρλανδία να στείλει το Noonan σπίτι του. Έπειτα, αναφερόμενος στην ομιλία του Brendan Howlin που, όταν παρουσίαζε τον προϋπολογισμό, ρώτησε: «Ποιος μιλάει για τον ΣΥΡΙΖΑ τώρα;», ο Βαρουφάκης αντέτεινε «Γι’ αυτό μας συνέθλιψαν, για να συνθλίψουν το ηθικό σας, για να σας λένε ψέματα κατάμουτρα και να καταφέρουν να επανεκλεγούν μέσα από μια εκστρατεία φόβου». Αυτό καλύφθηκε ευρέως από τα κυρίαρχα μέσα και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Σε άρθρο του στην Καθημερινή, ο Barry Colfer, διδακτορικός ερευνητής στο Κέμπριτζ, εξετάζοντας τις ιρλανδικές προεκλογικές αναφορές στην Ελλάδα, συμπέρανε: «Ενώ διάφορες ομάδες επιδίωξαν να αναπτύξουν αλληλοσυγκρουόμενα αφηγήματα για την ελληνική κρίση προκειμένου να προωθήσουν τη δική τους πολιτική ατζέντα, καμία ομάδα δεν αξιοποίησε επιτυχώς ‘‘την ιστορία του ΣΥΡΙΖΑ’’ σαν το έσχατο πλεονέκτημά της».
Δεν σας πιστεύουμε
Πολλοί σχολιαστές συνέδεσαν τη διάθεση των ψηφοφόρων στην Ιρλανδία με τους ψηφοφόρους στην Ισπανία, την Πορτογαλία και την Ελλάδα. Ο Fintan O’Toole ανέλυσε στην εφημερίδα Irish Times το αποτέλεσμα ως την απόρριψη του ευρωπαϊκού αφηγήματος που προβάλλει τη λιτότητα σαν χημειοθεραπεία, ένα φάρμακο δυσάρεστο, αλλά αποτελεσματικό. Η Ιρλανδία ήταν η αντί-Ελλάδα που επιβεβαίωνε αυτή την ιστορία. Ωστόσο, οι Ιρλανδοί ψηφοφόροι είπαν «Δεν σας πιστεύουμε». Δεν θα συμμορφωθούμε πια με το δράμα που καταστρώσατε για εμάς. Ο Βαρουφάκης σχολίασε το ανολοκλήρωτο εκλογικό αποτέλεσμα σαν να επιβεβαιώνει ένα καλούπι στην περιφέρεια της Ευρώπης, όπου το «παλαιό καθεστώς φαίνεται να είναι απαξιωμένο, αλλά δεν υπάρχει τίποτα νέο για να το αντικαταστήσει».
Ο Eoin O Broin, εκλεγμένος στην Κάτω Βουλή με το Sinn Fein, σε ένα ειδικό τεύχος του Jacobin για την Ιρλανδία με αφορμή τον εορτασμό της εκατοστής επετείου από την εξέγερση του 1916, όταν ρωτήθηκε σχετικά με τα διδάγματα από την εμπειρία του ΣΥΡΙΖΑ, απάντησε ότι ήταν απαραίτητο να σκεφτούμε προσεκτικά, όχι μόνο πώς θα πάρουμε την κρατική εξουσία, αλλά και τι θα κάνουμε μ’ αυτήν όταν την αποκτήσουμε. Το μεγαλύτερο πρόβλημα για τον ΣΥΡΙΖΑ, είπε, ήταν ότι κέρδισαν πολύ νωρίς και απομονώθηκαν στην Ε.Ε., καθώς η επιταγή του κεφαλαίου και των άλλων κυβερνήσεων ήταν να τον συντρίψουν. Εντωμεταξύ, «αυτοί είναι ακόμα εκεί, κρεμασμένοι από τα ακροδάκτυλά τους και κάνοντας πολλά πράγματα που ακόμα και άνθρωποι σαν εμένα, που είμαστε υποστηρικτικοί σ’ αυτούς, νιώθουμε δύσκολα και άβολα. Αλλά το τοπίο αλλάζει».
* Η Helena Sheehan, πολιτική ακτιβίστρια και καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Δουβλίνου, έγραψε αυτό το άρθρο ειδικά για το Δρόμο της Αριστεράς. Στο προηγούμενο φύλλο δημοσιεύθηκε το Α΄ μέρος.
Μετάφραση: Ζέτα Καραπαπά
