Παράδοση άνευ όρων για την εξασφάλιση της εύνοιας του προστάτη
του Σπύρου Παναγιώτου
Τα ελληνικά μέσα αναπαρήγαγαν σε όλους τους τόνους τα εκ του Μαξίμου διαδιδόμενα ότι, δηλαδή, το ταξίδι Τσίπρα πραγματοποιείται σε στιγμή ιστορικής ευκαιρίας την Ελλάδα και συνιστά «παράθυρο ευκαιρίας» για τα ελληνικά συμφέροντα. Ορισμένοι μάλιστα έσπευσαν να διαβεβαιώσουν ότι ο Λευκός Οίκος έσπευσε να υποδεχθεί τον Έλληνα πρωθυπουργό καθώς ήθελε και αυτός να εκμεταλλευθεί το «παράθυρο ευκαιρίας».
Όλοι, ως «ευκαιρία», έβλεπαν την εντεινόμενη οξύτητα των σχέσεων ΗΠΑ -Τουρκίας, τις παλινωδίες της Τουρκικής εξωτερικής πολιτικής με τις συνεχώς εναλλασσόμενες και εύθραυστες συμμαχίες της Άγκυρας στα μέτωπα της Μέσης Ανατολής.
***
Πίσω από την φιλολογία περί του «παράθυρου» αναμφισβήτητα κρύβονται πολλαπλά συμφέροντα γεγονός που δικαιολογεί την ταύτιση επιχειρημάτων μεταξύ πολιτικών, συγκροτημάτων του Τύπου, και έγκυρων αναλυτών που κατά τα άλλα είναι ορκισμένοι «εχθροί».
Οι εργώδεις προσπάθειες του Αμερικάνου πρέσβη και το έκδηλο ενδιαφέρον των ΗΠΑ για επενδύσεις στην ενέργεια, τις υποδομές και την ασφάλεια, που σχετίζονται άμεσα με τα γεωπολιτικά τους συμφέροντα στην περιοχή, δεν αφήνουν αδιάφορους ούτε τους πολιτικούς ούτε τα οικονομικά συμφέροντα που «διαμεσολαβούν» τις σχετικές συμφωνίες.
Έτσι τα «παράθυρα» αποτελούσαν πολλαπλά χρήσιμο και για όλες τις περιπτώσεις «χάπι». Για τη κυβέρνηση ως απόδειξη της αξιοπιστίας της και της αναγνώρισης των προσπαθειών της. Για την αντιπολίτευση ως πλασάρισμα σε ένα διαγωνισμό ανάδειξης της πιο φιλο-αμερικανικής στάσης. Και στα οικονομικά συμφέροντα ως πλασάρισμα στις μελλοντικές μπίζνες.
Τα αποτελέσματα του πρωθυπουργικού ταξιδιού, πέρα από τις φωτογραφίες και τις αμοιβαίες φιλοφρονήσεις, δεν επιβεβαίωσαν το μύθο. Ο Τραμπ δεν άφησε ασάφειες για τις προθέσεις του: «οι ΗΠΑ θα βοηθήσουν την Ελλάδα αν η Ελλάδα βοηθήσει τις ΗΠΑ» δήλωσε και ανακοίνωσε συμφωνία 2,5 δισ. για την αναβάθμιση των F16, ποιοτική επέκταση των διευκολύνσεων στη βάση της Σούδας και άλλα αεροδρόμια της χώρας με αντάλλαγμα τη «στήριξη» της χώρας στα μέτωπα της οικονομίας με προϋπόθεση την επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων που επιβάλλει η γερμανική Ευρώπη. Κουβέντα για Αιγαίο, Κύπρο, Θράκη, Βαλκάνια. Σιωπή για την τουρκική επιθετικότητα.
Το γεγονός ότι οι εξελίξεις δεν επιβεβαίωσαν τα «παράθυρα» δεν πτόησε την κυβερνητική προπαγάνδα. Τώρα ετοιμάζεται να προχωρήσει στο επόμενο επεισόδιο «αντιπαράθεσης» με τον Κούλη με αφορμή το κοινωνικό μέρισμα και την.. νομιμοποίηση της κάνναβης.
***
Δικαιολογημένη η κυβερνητική σιωπή. Δεν υπάρχουν «παράθυρα» όταν τα μάτια είναι κλειστά. Δεν υπάρχουν «παράθυρα» όταν δεν υπάρχει κανένα σχέδιο, καμιά πολιτική έναντι της τουρκικής επιθετικότητας και πολύ περισσότερο έναντι των αμερικανικών σχεδίων για εκ βάθρων τροποποίηση του χάρτη της Μ. Ανατολής, σχεδίου που οδηγεί, αργά ή γρήγορα, σε ανάφλεξη ολόκληρη την περιοχή.
Χωρίς σχέδιο και με τα «μάτια κλειστά» είναι αδύνατο να εκτιμηθεί ψύχραιμα η πραγματική «θέση» του αντιπάλου και των τάσεων που διαμορφώνονται. Γιατί όσο είναι αλήθεια ότι υπάρχει ένταση στις σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας άλλο τόσο είναι ισχυρό δεδομένο ότι οι πρόσφατοι προσανατολισμοί της εξωτερικής πολιτικής της γειτονικής χώρας ούτε σταθερές είναι ούτε μόνιμες. Ήδη τα πρώτα σύννεφα είναι ορατά. Η δήλωση Ερντογάν, στην πρόσφατη επίσκεψη του στην Ουκρανία, ότι δεν θεωρεί νόμιμη την προσάρτηση της Κριμαίας από την Ρωσία δεν μπορεί να περάσει χωρίς συνέπειες. Το ίδιο, η οξύτατη καταδίκη, από την κυβέρνηση της Συρίας, της νέας εισβολής τουρκικών στρατευμάτων στην Β. Συρία, η καταγγελία για παραβίαση της συμφωνίας μεταξύ Ιράν, Ιράκ Ρωσίας για την ασφάλεια στη περιοχή δεν θα μπορούσε να γίνει χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της Ρωσίας. Ακόμα και η ουδέτερη στάση των ΗΠΑ έναντι του δημοψηφίσματος του Κουρδιστάν και η σιωπή για την βίαιη απομάκρυνση Κούρδων από εδάφη που μάτωσαν να κατακτήσουν από τον ΙΣΙΣ στα εδάφη του Ιράκ συνιστούν εξελίξεις που δείχνουν την ευθραυστότητα των σημερινών συμμαχιών και τον συνεχή επανακαθορισμό των όρων τους.
Τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Ρωσία επανακαθορίζουν συνεχώς την πολιτική τους στην περιοχή επιχειρώντας να καταφέρουν ρήγματα ο ένας σε βάρος του άλλου. Αυτό που σήμερα εμφανίζεται να κυριαρχεί αύριο κλονίζεται και μετασχηματίζεται στο αντίθετο του.
Έναντι αυτών των προκλήσεων η χώρα βρίσκεται χωρίς σχέδιο. Φαντασιώνεται παράθυρα και ευκαιρίες την στιγμή που η πιθανότητα μιας μεγάλης ανάφλεξης γίνεται όλο και πιο ορατή.
Και αντί να απομακρυνθεί τρέχοντας από μια μεγάλης κλίμακας αναμέτρηση όλο και πιο πολύ εμπλέκεται στη κρίση παραχωρώντας διευκολύνσεις στις πιο επιθετικές δυνάμεις στην περιοχή, τις ΗΠΑ και ο Ισραήλ.
Ο ελληνικός αστισμός δεν μπορεί να βγάλει κανένα συμπέρασμα από την πρόσφατη ιστορία αυτού του τόπου. Επαναλαμβάνει την ίδια πολιτική ξεχνώντας ότι κανείς δεν κερδίζει τίποτα, ακόμα και μπροστά σε ευκαιρίες, αν είναι δεδομένος, πρόθυμος να παραχωρήσει τα όποια πλεονεκτήματα διαθέτει έχοντας εκ προοιμίου δηλώσει ότι όριο της πολιτικής του είναι η εξασφάλιση της ευμένειας και της προστασίας των ισχυρών.
