Κατά την ομιλία του στην 76η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ το Σεπτέμβριο, ο πρωθυπουργός είχε καλέσει την Τουρκία να μοιραστεί μαζί του το όραμά του για την Ανατολική Μεσόγειο λέγοντας: «Αντί να συνεχίσουμε τις διαμάχες του προηγούμενου αιώνα για τους υδρογονάνθρακες -ένα αγαθό που χάνει την αξία του- θα πρέπει να ενώσουμε τις δυνάμεις μας και να συνεργαστούμε ενάντια στους νέους κοινούς εχθρούς. Την κλιματική κρίση, η οποία επηρεάζει εξίσου τις δύο χώρες μας.» (1) Παράλληλα, αναφερόμενος στα οικοσυστήματα της Μεσογείου και τη βιοποικιλότητα είχε ανακοινώσει ότι στόχος του είναι να κλείσουν οι λιγνιτικές μονάδες στη χώρα μας, νωρίτερα από το 2028, πιθανόν το 2025.
Ένα μήνα μετά, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανέλυε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τη γεωπολιτική διάσταση της ενεργειακής κρίσης και τον ρόλο που μπορούν να παίξουν τα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου ως εναλλακτική πηγή στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης . Είχε προηγηθεί η υπογραφή συμφωνίας μεταξύ Αιγύπτου, Κύπρου και Ελλάδας, για σχέδιο παραγωγής «πράσινης ενέργειας» στην Αίγυπτο και μεταφορά της μέσω ηλεκτρικής διασύνδεσης στην Ευρώπη. Στο κοινό ανακοινωθέν των τριών χωρών, αναφέρεται και η προοπτική να συνεχιστεί η συνεργασία με τη δημιουργία του αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου East Med.
Ο αγωγός East Med περιλαμβάνεται στoν 5o Κατάλογο για υποψήφια «έργα κοινοτικού ενδιαφέροντος» (PSI). Οι αποφάσεις για τον οριστικό κατάλογο θα ληφθούν σύντομα και τα έργα που θα επιλεγούν θα χρηματοδοτηθούν από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ωστόσο πάνω από 100 περιβαλλοντικές οργανώσεις απ’ όλη την Ευρώπη έχουν συνυπογράψει επιστολή με την οποία υποστηρίζουν ότι στον κατάλογο αυτόν δεν θα πρέπει να περιλαμβάνονται έργα που αξιοποιούν ορυκτά καύσιμα, συμπεριλαμβανομένου του φυσικού αερίου. (2)
Τη στιγμή που τα συμφέροντα των ορυκτών καυσίμων εκμεταλλεύονται την ενεργειακή κρίση για να αναπτύξουν νέες δραστηριότητες, τα συμφέροντα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας απαντούν ζητώντας όλο και περισσότερα έργα αιολικής και ηλιακής ενέργειας, αποσιωπώντας ότι αυτά δεν μπορούν να εξασφαλίσουν την ηλεκτροπαραγωγή, λόγω της μεταβλητότητας στη λειτουργία τους
Προβολή γεωπολιτικών, οικονομικών και τεχνικών παραμέτρων
Στην άλλη όχθη, πολλαπλασιάζονται οι παρεμβάσεις των συμφερόντων της εξόρυξης υδρογονανθράκων που είδαν στην ενεργειακή κρίση την ευκαιρία να για νέες δραστηριότητες που πριν από λίγο καιρό φαινόταν να υποχωρούν. «Η ενεργειακή κρίση και ο ρόλος του φυσικού αερίου στην ενεργειακή μετάβαση αναλύθηκε εκτενώς στη συνάντηση που είχαν στην Αθήνα το διήμερο 7-9 Οκτωβρίου 110 εκπρόσωποι 75 πετρελαϊκών εταιρειών, μεταξύ των οποίων οι ExxonMobil, Total, Equinor, OMV, MOL, Repsol.». (3) «Υπάρχουν βάσιμες ενδείξεις ότι η Ελλάδα -και ειδικότερα η Κρήτη- θα μπορούσε να φιλοξενεί σημαντικά κοιτάσματα φυσικού αερίου …» υπενθύμισε ο διευθύνων σύμβουλος της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥ). «Αυτό σημαίνει, κατέληξε, ότι η Ελλάδα έχει στην παρούσα φάση μια μοναδική ευκαιρία να αναπτύξει δραστηριότητες έρευνας και ανάπτυξης για κοιτάσματα φυσικού αερίου, συμβάλλοντας στην προώθηση της «πράσινης» μετάβασης και της ασφάλειας εφοδιασμού και αποκομίζοντας στην πορεία σημαντικά οικονομικά και γεωστρατηγικά οφέλη». (4) Την ίδια στιγμή «η εταιρεία που μολύνει τον πλανήτη όσο και η …Ρωσία», (5) η Shell, σχεδιάζει να αναπτύξει νέα οικόπεδα υδρογονανθράκων στη Βόρεια Θάλασσα, με σκοπό να παράξει έως 170 εκατ. βαρέλια πετρελαίου. Ο επικεφαλής της εταιρείας, προβάλλοντας την οικονομική παράμετρο δηλώνει ότι η χρηματοδότηση της «πράσινης μετάβασης» θα γίνει με έσοδα από το πετρέλαιο και το αέριο.
Σε σχέση με την απολιγνιτοποίηση, ενώ έχει ξεκινήσει η επαναλειτουργία των τριών ορυχείων στο λιγνιτικό κέντρο της Πτολεμαΐδας, ο Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ) έθεσε σε ετοιμότητα όλες τις θερμικές μονάδες φυσικού αερίου και λιγνίτη, για να αντιμετωπίσει τις συνθήκες υψηλής ζήτησης ενέργειας στη διάρκεια του χειμώνα. Ο ΑΔΜΗΕ προβάλλοντας την τεχνική παράμετρο, επισημαίνει ότι η απόσυρση των συμβατικών μονάδων θα πρέπει να συμβαδίζει με την ένταξη στην παραγωγή νέων μονάδων, ώστε να αναπληρώνεται η παραγόμενη ισχύς και τονίζει ότι: «Είμαστε οριακά για την αντιμετώπιση υψηλής αιχμής, που δεν μπορούμε να την αποκλείσουμε. Γι’ αυτό και θα πρέπει να είναι όλες οι θερμικές μονάδες διαθέσιμες όχι μόνο από θέμα συντήρησης και βλαβών αλλά και διαθεσιμότητας καυσίμου». Η λειτουργία των λιγνιτικών μονάδων θεωρείται απαραίτητη μέχρι τουλάχιστον το καλοκαίρι, όπου και αναμένεται να λειτουργήσει η νέα μονάδα φυσικού αερίου της Mytilineos. (6)
Η εκρηκτική μίξη εταιρικών συμφερόντων με πολύπλοκα γεωπολιτικά, οικονομικά και τεχνικά ζητήματα που η κοινωνία δυσκολεύεται να παρακολουθήσει έτσι ώστε να μπορεί να διαμορφώσει δική της άποψη, συντηρεί και αναπαράγει το δίλημμα «ορυκτά καύσιμα ή ΑΠΕ». Την ίδια στιγμή που τα συμφέροντα των ορυκτών καυσίμων εκμεταλλεύονται την ενεργειακή κρίση για να αναπτύξουν νέες δραστηριότητες, τα συμφέροντα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας απαντούν ζητώντας όλο και περισσότερα έργα αιολικής και ηλιακής ενέργειας, αποσιωπώντας ότι αυτά δεν μπορούν να εξασφαλίσουν την ηλεκτροπαραγωγή, λόγω της μεταβλητότητας στη λειτουργία τους. Όλα αυτά, έχουν ως αποτέλεσμα να διογκώνουν το οικολογικό, οικονομικό και κοινωνικό αποτύπωμα όλων των ενεργειακών δραστηριοτήτων και να ευνοούν την ανάπτυξη και της πυρηνικής ενέργειας. Από την κοινωνία όλοι οι ενδιαφερόμενοι ζητούν να στοιχηθεί σε κάθε είδους εταιρικά συμφέροντα και σ’ αυτό η κοινωνία είναι αναγκαίο να αντιταχθεί συνολικά.
Παραπομπές
(1) Μητσοτάκης-ΟΗΕ: Η Ελλάδα αντιμέτωπη με ένα παράνομο casus belli – Νωρίτερα η απολιγνιτοποίηση
(2) Απαιτούν την εξαίρεση του ορυκτού αερίου από τον 5ο Κατάλογο Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος
(3) Πώς η ενεργειακή κρίση αναβαθμίζει την Ανατολική Μεσόγειο
(4) ΕΔΕΥ: Βάσιμες ενδείξεις για κοιτάσματα φυσικού αερίου στην Κρήτη
(5) Η εταιρεία που μολύνει τον πλανήτη όσο και η… Ρωσία
(6) Εμπρός-Πίσω: Επαναλειτουργούν οι λιγνιτικές μονάδες στην Πτολεμαΐδα
