Του Μάκη Καβουριάρη – Δέκα χρόνια κλείνουν από τη Στρατηγική της Λισσαβώνας που στόχευε, για το 2010, στην δημιουργία της πιο ανταγωνιστικής οικονομίας στον κόσμο, στην επίτευξη της πλήρους απασχόλησης και στην εξάλειψη της φτώχειας. Κανένας από τους τρεις αυτούς στόχους δεν επετεύχθη.
Τραγική, λοιπόν, ειρωνεία. Το 2010 έχει ανακηρυχθεί ως Ευρωπαϊκό έτος για τη καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, και συγχρόνως, σε πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και κυρίως στην Ελλάδα, που βρέθηκε στη μέση του κυκλώνα, επιβάλλονται πολιτικές που αναπαράγουν αυτά τα φαινόμενα. Πολιτικές που οδηγούν σε αύξηση της ανεργίας, σε μείωση των μισθών και των συντάξεων, στην οικονομική καταστροφή κοινωνικο-επαγγελματικών κατηγοριών του πληθυσμού, στην αποδόμηση του κοινωνικού κράτους, στην επιδείνωση της επισφάλειας, στην διάλυση του κοινωνικού ιστού.
Με κριτήριο το διαθέσιμο εισόδημα, που εκφράζει την οικονομική μόνο διάσταση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, η Γιουροστάτ μας πληροφορεί ότι το 2008 το 17% του πληθυσμού της Ε.Ε. ζούσε κάτω από το όριο της φτώχειας. Στην Ελλάδα το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 20%, το υψηλότερο της ευρωζώνης, μαζί με την Ισπανία. Έκτοτε η κατάσταση πήρε δραματικές διαστάσεις. Αν περιοριστούμε στην ανεργία, που αποτελεί και την κύρια αιτία της φτώχειας, το Δεκέμβριο του 2009 ξεπερνούσε τα 23 εκατ. στην Ευρώπη των 27, και πλησίαζε τα 16 εκατ. στις χώρες της ευρωζώνης. Σε ένα χρόνο, (Δεκέμβριος 2008 με Δεκέμβριο 2009), οι άνεργοι αυξήθηκαν κατά 4,268 εκατ. στην Ευρώπη των 27 και κατά 2,787 εκατ. στην ευρωζώνη.
Στην Ελλάδα σε ένα χρόνο (Νοέμβριος 2008 με Νοέμβριο 2009) η ανεργία αυξήθηκε κατά 147.000 για να φτάσει τις 532.000. Και βέβαια, μιλάμε για την εγγεγραμμένη ανεργία, η οποία είναι σαφώς μικρότερη από την πραγματική ανεργία. Από το 1975, που εφαρμόστηκε το 1ο Πρόγραμμα για την καταπολέμηση της φτώχειας στην Ευρώπη, μέχρι σήμερα, το πρόβλημα της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού συνεχίζει να υπάρχει και κατά περιόδους, όπως η σημερινή, γίνεται οξύτερο, λες και είναι συνυφασμένο με την λειτουργία του συστήματος. Τα 35 αυτά χρόνια στην Ευρώπη παράχθηκε πλούτος. Πολύς πλούτος. Όμως, οι φτωχοί και οι αποκλεισμένοι συνεχίζουν να υπάρχουν στις κοινωνίες στις οποίες συστηματικά οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι. Το 84% των Ευρωπαίων πολιτών πιστεύει ότι η φτώχεια αυξήθηκε στη χώρα τους τις τρεις τελευταίες δεκαετίες. Στην δε Ελλάδα, το 54% πιστεύει ότι η αύξηση είναι σημαντική (Ευρωβαρόμετρο 2009).
Το Ευρωπαϊκό έτος θα τελειώσει με ένα συνέδριο που θα πραγματοποιηθεί στις 17 Δεκεμβρίου στις Βρυξέλλες. Όπου ο πλούτος των εξαγγελιών θα συναγωνίζεται τη φτώχεια των ανθρώπων. Ερήμην αυτών. Αυτών που παλεύουν την κάθε μέρα του χρόνου για μια καλύτερη μέρα.
* O Μάκης Καβουριάρης είναι πανεπιστημιακός
