Συνέντευξη στον Κώστα Στοφόρο.
Μα ξέφυγε στο δάσος
Σαν αγρίμι
Ο Λένον στο εξώφυλλο του βιβλίου ακουμπά το ακουστικό στο πλακόστρωτο. Και ο νέος ποιητής Γιάννης Δούκας, με τους στίχους του, φαίνεται πως αφουγκράζεται τους υπόκωφους ήχους μιας κοινωνίας σε διάλυση, αλλά και σε βρασμό.
Διάβασα με αληθινή, ευχάριστη έκπληξη τα ποιήματα του και κατόπιν ανακάλυψα και τον εξαιρετικά ενδιαφέροντα ιστότοπό του (dokime.wordpress.com) αλλά και ένα τραγούδι με τον χαρακτηριστικό τίτλο God bless Aristera, του οποίου έχει γράψει τους στίχους.
Πιστεύω πως είναι μια νέα φωνή που αξίζει να την ακούσουμε. Η συζήτηση μαζί του επιβεβαίωσε αυτά που μου έδωσαν οι στίχοι του. Και επιβεβαιώνω σιγά-σιγά την αίσθηση πως η κρίση έχει αφυπνίσει τη δημιουργική φλέβα πολλών ανθρώπων.
Η νέα εποχή δημιουργεί τη δική της -ανατρεπτική- ποίηση!
Ποίηση και μάλιστα με μέτρο και ομοιοκαταληξία. Τι σε οδήγησε σε αυτή τη φόρμα;
Δεν θα μπορούσα να μιλήσω για μια απολύτως συνειδητή επιλογή, μάλλον προέκυψε, στην αρχή τουλάχιστον, από μια φυσική ευκολία που έπρεπε βέβαια να μπει στην υπηρεσία των νοημάτων, να δουλευτεί και να καλλιεργηθεί στην πορεία. Από εκεί και πέρα δεν αντιμετώπισα ως ταμπού τη χρήση του μέτρου και της ομοιοκαταληξίας, κάθε άλλο. Όπως έχει επισημάνει και ο Νάσος Βαγενάς, βρισκόμαστε σε μια εποχή κρίσης για τον ποιητικό λόγο και ο ελεύθερος στίχος έχει, καθώς φαίνεται, εξαντλήσει τις δυνατότητές του. Είναι, λοιπόν, θεμιτό να χρησιμοποιεί κανείς την έμμετρη φόρμα, εφόσον προσπαθεί να την επανατοποθετήσει, φέρνοντάς την στο σήμερα.
Τα ποιήματά σου βρίθουν αναφορών στην ιστορία, την επικαιρότητα και τη λογοτεχνία, σχολιάζουν τα όσα συμβαίνουν γύρω μας… Είχες κάποιο στόχο κάνοντας αυτή την επιλογή;
Ο στόχος και η επιλογή, αν θα μπορούσε κανείς να τα προσδιορίσει, προέκυψαν μέσα από τα θέματα που με απασχόλησαν και όχι το αντίστροφο. Και αυτά που με απασχολούσαν πήγαιναν από τα έξω προς τα μέσα και πάλι προς τα έξω. Γενικώς, δεν πιστεύω ότι η ποίηση πρέπει να είναι ένας κόσμος περίκλειστος. Μολονότι το ποιητικό πεδίο έχει μετατεθεί τα τελευταία χρόνια, υπάρχει τεράστια διαφορά ανάμεσα στον ενδότερο βίο, που διυλίζει την εξωτερική πραγματικότητα, και στον ιδιωτικό, που την αγνοεί. Ο ποιητής, όμως, όσο περιορισμένη και αν είναι η απήχησή του, έχει την ευθύνη να δοκιμάζεται στον καιρό του, εν ανάγκη, και κόντρα σε αυτόν.
Έχεις γράψει κι ένα τραγούδι, το God bless Aristera. Πώς βλέπεις την αριστερά σήμερα; Ζει, τελικά, ο Λένιν;
Η «Aristera» στον τίτλο του τραγουδιού δεν ήταν άλλη από εκείνη του Μπιλ Κλίντον, μεταξύ άλλων, και του Τόνι Μπλερ που ως αρχηγοί των κρατών-μελών του ΝΑΤΟ είχαν βομβαρδίσει τη Γιουγκοσλαβία το 1999. Ως προς το αν ζει τελικά ο Λένιν, θα σας απαντήσω με τους στίχους από το ομώνυμο ποίημα: «Στα όνειρα επέτρεψα/ Να μπουν σε μαυσωλείο/ Μαζί τους καταλύω». Αυτό που -θέλω να πιστεύω- ζει και πρέπει να επιζήσει, πάση θυσία, των καιρών μας, είναι η ανάγκη του ανθρώπου να θέτει σε κρίση καθημερινά τον κόσμο γύρω του, να μην τον αποδέχεται ως παθητικός θεατής. Για τις ζωές μας μιλάμε, για το μέλλον μας, η θέση, όμως, της Αριστεράς σε αυτό το μέλλον διακυβεύεται από την εναπόθεσή της σε καρεκλοκένταυρους, επαγγελματικά στελέχη και αρχηγίσκους. Αφελώς ίσως, εξακολουθώ να την ονειρεύομαι ενωμένη, ισχυρή και με δυναμικό, σημερινό και αυριανό, παρεμβατικό λόγο…
Νομίζω πως είναι πολύ πετυχημένο αυτό που λες για το σήμερα: «Η εποχή του κάτι σαν»… Τι θα ονειρευόσουνα για μια εποχή που δεν είναι «κάτι σαν»;
Να ξαναβρούν οι λέξεις το νόημά τους ή, ακόμη καλύτερα, να εφεύρουμε καινούργια νοήματα, εκείνα που θα εκφράσουν, χωρίς φόβο και υπεκφυγές, τα συναισθήματά μας,·εκείνα που θα διατυπώσουν με καθαρότητα την αίσθησή μας για τον κόσμο που μας περιβάλλει. Μια εποχή με λιγότερο δήθεν, βαθιές αγάπες, δυνατές φιλίες, αναγεννημένες συλλογικότητες…
Θα έγραφες ένα ποίημα για το Μνημόνιο;
Για το Μνημόνιο καθαυτό, όχι. Σίγουρα, όμως, για την καθημερινότητα με την οποία συναρτάται… Η «στράτευση», ειδικά στις ημέρες μας, είναι μια υπόθεση προσωπική και ανένταχτη, είναι μια προσπάθεια ώστε να πάρει μορφή, να βρει τη φωνή του κάτι που παραμένει προς το παρόν πεισματικά ασχημάτιστο. Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας, θα γίνουν θέματα της ποίησης -και όχι για πρώτη φορά- ο εργαζόμενος, με τους καταναγκασμούς που βιώνει, ο μετανάστης, ο άνεργος, ο απελπισμένος…
