Η ανακοίνωση για το κλείσιμο του ιστορικού βιβλιοπωλείου «Επί Λέξει» στην οδό Ακαδημίας αποκάλυψε με τον πιο ανάγλυφο τρόπο δυο ζητήματα:
– Την ανεπαρκή στήριξη των «καθαρόαιμων» βιβλιοπωλείων»
– Τη απαράδεκτη κατάσταση στην οποία έχει οδηγήσει ο υπερτουρισμός το κέντρο της Αθήνας, που το νέμονται πλέον διάφορα ξένα funds επιβάλλοντας ένα απίστευτο καθεστώς.
Η Εταιρεία Συγγραφέων προχώρησε σε συμβολική κίνηση ανακοινώνοντας την πρώτη ανοιχτή συνεδρίαση του νέου Διοικητικού της Συμβουλίου στον χώρο του βιβλιοπωλείου «Επί Λέξει», προκειμένου να στηρίξει «το αίτημα μη αλλαγής της βιβλιοπωλικής χρήσης, απαιτώντας από την ιδιοκτήτρια εταιρεία επίδειξη ουσιαστικής εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, ώστε να διατηρηθεί το ιστορικό κέντρο της πόλης μας βιώσιμο πολιτιστικά, τόσο για τους μόνιμους κατοίκους της όσο και για τους εργαζόμενους και τους επισκέπτες της».
Ανεξάρτητα με το τι τελικά έγινε, τα όσα σημειώνονταν στην ανακοίνωση έχουν τη δική τους αξία:
«Το βιβλιοπωλείο «Επί λέξει» είναι ένας από τους πιο δραστήριους χώρους συνάντησης συγγραφέων και αναγνωστών. Στα δώδεκα χρόνια της λειτουργίας του (ξεκίνησε μέσα στην οικονομική κρίση μετά το κλείσιμο του Βιβλιοπωλείου της Εστίας όπου εργαζόταν η ιδιοκτήτριά του Μαρία Παπαγεωργίου) φιλοξένησε πάνω από 1.000 εκδηλώσεις, παρουσιάσεις βιβλίων, συζητήσεις κ.ά. Η αιτία που το βιβλιοπωλείο οδηγείται σε κλείσιμο και ο χώρος σε αναγκαστική αλλαγή χρήσης είναι ο υπερδιπλασιασμός του ενοικίου (από €2.200 σε €5.000 / μήνα) από την ιδιοκτήτρια εταιρεία – μέλος μεγάλου επιχειρηματικού ομίλου με ετήσιο κύκλο εργασιών που υπερβαίνει το 1 δισ.
Τα βιβλιοπωλεία συμβάλλουν σημαντικά στη ζωτικότητα του κέντρου των πόλεων. Φιλοξενούν εκδηλώσεις και συζητήσεις, οι βιβλιοπώλες τους υποστηρίζουν τους αναγνώστες στις επιλογές τους, το καθένα έχει τη δική του αισθητική φυσιογνωμία, γίνονται κόμβοι συσπείρωσης συγγραφέων και αναγνωστών. Γίνονται οάσεις πνευματικής ζωής εντός των εμπορικών δρόμων.
Με λίγα λόγια, τα βιβλιοπωλεία καλύπτουν πολλά επίπεδα αναγκών, δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως συνηθισμένες εμπορικές επιχειρήσεις. Στις μέρες μας, με το οξυμένο φαινόμενο του υπερτουρισμού να επελαύνει στις σύγχρονες πόλεις, η ανάγκη διατήρησης χώρων συνύπαρξης και πολιτισμού, ακόμη και στους πιο εμπορικούς δρόμους, είναι επιτακτική. Είναι καθήκον της πολιτείας να διαφυλάσσει τη βιωσιμότητα και τους όρους λειτουργίας τους.
Για όλους αυτούς τους λόγους η Εταιρεία Συγγραφέων ζητά την άμεση παρέμβαση του ΥΠΠΟ, του Δήμου Αθηναίων και όλων των αρμόδιων φορέων ώστε να διατηρηθεί η βιβλιοπωλική χρήση στην οδό Ακαδημίας 32»
Είναι σημαντικό που υπάρχει τέτοια αντίδραση, όμως άργησε πολύ…
Ήδη σε όλη την περιφέρεια τα βιβλιοπωλεία περνούν βαθύτατη κρίση. Δυο σχετικά πρόσφατα παραδείγματα έρχονται από τη Λέσβο:
– Το ένα αφορά στο κλείσιμο του ιστορικού βιβλιοπωλείου Χαλκίδη μετά από 70 χρόνια παρουσίας στην πόλη της Μυτιλήνης. Διαβάζουμε «Στο νησί»:
«…Αυτή η είδηση μας ράγισε την καρδιά. Το γνωστό βιβλιοπωλείο του Θεόδωρου Χαλκίδη στο κέντρο της Μυτιλήνης λίγο πριν κλείσει τα 70 χρόνια ζωής και παρουσίας στην πόλη μας, έχοντας ιδρυθεί το 1955, δεν άντεξε και μας αποχαιρέτησε. Οι αιτίες πολλές. Η κρίση, το διαδίκτυο, οι αλλαγές στον τρόπο που η κοινωνία και οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν το βιβλίο και τόσα ακόμη οδήγησαν σε αυτή την δυσάρεστη κατάληξη…»
– Το άλλο στον αγώνα μιας νέας γυναίκας να κρατήσει ένα βιβλιοπωλείο σε χωριό της Γέρας. Πρόκειται για τη κυρία Μυρένα Φωτίου. Τον αγώνα της τον έζησα από κοντά και είδα πως δεν είχε από πουθενά τη συμπαράσταση που θα έπρεπε. Έτσι οδηγήθηκε στο κλείσιμο και χάθηκε ένας τόπος πολιτισμού.
Το Ελληνικό Ίδρυμα Βιβλίου και Πολιτισμού (ΕΛΙΒΙΠ) που υπάρχει εδώ κι ένα χρόνο ενδιαφέρεται πιο πολύ για γιορτούλες και δεξιώσεις παρά για ουσιαστική στήριξη του βιβλίου.
Η καρδιά του βιβλίου είναι οι βιβλιοθήκες και τα βιβλιοπωλεία. Κι εκεί δεν βλέπω την παραμικρή στήριξη.
Από την άλλη οι φορείς των συγγραφέων θα έπρεπε εδώ και χρόνια έχουν αντιδράσει στην ολέθρια πολιτική των εκδοτών να διαθέτουν και μάλιστα με μεγάλες εκπτώσεις τα βιβλία τους σε σουπερμάρκετ και αλυσίδες ηλεκτρικών και άλλων ειδών, δημιουργώντας ασφυξία στα μικρά βιβλιοπωλεία.
Το ίδιο βιβλίο να πουλιέται σε εξωφρενικά χαμηλή τιμή (ακόμη και κάτω του κόστους) και ο βιβλιοπώλης να μην μπορεί να το πουλήσει με τίποτα.
Θα έπρεπε αν υπάρχει πίεση τα βιβλία να πωλούνται μόνο από τα βιβλιοπωλεία και φυσικά να τηρείται η ενιαία τιμή.
Τραγική είναι και η τακτική της δωρεάν διάθεσης βιβλίων μέσω των εφημερίδων. Εκεί, εκτός από τα όσα ολέθρια φέρνει για τα βιβλιοπωλεία, τίθεται στην πραγματικότητα και ζήτημα αθέμιτου ανταγωνισμού μεταξύ των εφημερίδων.
Μακάρι το κλείσιμο του βιβλιοπωλείου στην καρδιά της Αθήνας να αποφευχθεί και να μας οδηγήσει σε ένα ξύπνημα.
Αλλιώς θα βλέπουμε το ένα βιβλιοπωλείο να εξαφανίζεται πίσω από το άλλο…
