Του Δημήτρη Μπελαντή
Απολύτως ανεξάρτητα από το αν οι οκτώ Τούρκοι στρατιωτικοί, που διέφυγαν στην Ελλάδα τον περασμένο Ιούλιο, τέλεσαν ή όχι αυτά για τα οποία κατηγορούνται, η διαδικασία για την έκδοσή τους στην Τουρκία, η ανόμοια κρίση μάλλον όμοιων περιπτώσεων και η ενδεχόμενη σπουδή για την έκδοσή τους σε μια χώρα με αντιδημοκρατικό πολιτικό καθεστώς, όπως προκύπτει από την άσκηση ενδίκων μέσων κατά αποφάσεων μη έκδοσης, θέτουν πολύ σοβαρά προβλήματα για τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου.
Κατά πρώτον, ναι μεν η διαδικασία ασύλου είναι διακριτή από την έκδοση, αν όμως ληφθούν υπ’ όψιν τόσο η Σύμβαση της Γενεύης για τους πολιτικούς πρόσφυγες όσο και το πιο πρόσφατο Π.Δ. 113/2013, προκύπτει σαφώς ότι πρέπει να προηγηθεί η εξέταση του ασύλου, όταν υπάρχει κίνδυνος να εκδοθεί κάποιος σε χώρα όπου θα υποστεί για πολιτικούς λόγους «σοβαρή βλάβη», περιλαμβανομένων των βασανιστηρίων και της πιθανής εφαρμογής της θανατικής ποινής. Άλλωστε, αυτό είναι συμβατό και με το πνεύμα του άρθρου 2 παρ.1 του ελληνικού Συντάγματος για τον σεβασμό και την προστασία της αξίας του ανθρώπου αλλά και την άρνηση εξευτελιστικής μεταχείρισης κατά την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Ανεξάρτητα όμως από αυτό, η διάταξη του άρθρου 438 Κώδικος Ποινικής Δικονομίας αναφέρει ρητώς ότι απαγορεύεται η έκδοση για πολιτικά αδικήματα. Πιο πολιτικό αδίκημα από την απόπειρα κατάλυσης του δημοκρατικού πολιτεύματος δεν υφίσταται-άλλωστε, η νομολογία στην Ελλάδα πλέον ουσιαστικά μόνο αυτό θεωρεί ως πολιτικό αδίκημα. Επιπλέον, και η συμφωνία έκδοσης ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία του 1960 απαγορεύει ρητώς την έκδοση για πολιτικά αδικήματα.
Ακόμη, πρέπει να αναφερθεί αυτό που ήδη έχει τονίσει σε δηλώσεις του ο καθηγητής του Ποινικού Δικαίου Χρίστος Μυλωνόπουλος, ότι δηλαδή η έκδοση είναι δυνατή μόνο εφόσον συντρέχει ο κανόνας του διπλού αξιοποίνου, να θεωρείται δηλαδή ως αδίκημα η πράξη του εκζητουμένου και από το ποινικό δίκαιο της χώρας όπου εκδίδει. Όμως, οι διατάξεις για την εσχάτη προδοσία και την απόπειρα ανατροπής του πολιτεύματος αποτελούν πάντοτε ειδικό εθνικό δίκαιο και προστατεύουν ειδικά εθνικά έννομα αγαθά.
Συνεπώς, η τυχόν έκδοση των οκτώ θα αποτελούσε πλήγμα για τη δημοκρατία και τη σύμφωνη με το κράτος δικαίου και τις αρχές του ανθρωπισμού ερμηνεία των σχετικών διατάξεων. Τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν είναι διαιρετά ούτε εφαρμόζονται υπό αίρεση. Όσοι πιστεύουμε όντως στη δημοκρατία και στην ισχύ των δικαιωμάτων για όλους, πρέπει να αντιταχθούμε σθεναρά στην έκδοση των οκτώ.
