Φωτ.: Τμήμα του ΔΣΕ. Στην πάνω σειρά, δεύτερος από δεξιά ο Ηλίας Μεταλλίδης
Για ένα ντοκιμαντέρ του 18ου Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, που το ενέπνευσε ο Ηλίας Μεταλλίδης
του Βασίλη Κεχαγιά
Θυμόμαστε, διδασκόμαστε, προχωράμε είναι ο τίτλος του βιβλίου, με το οποίο ο αγωνιστής Ηλίας Μεταλλίδης αναλύει τις εμπειρίες του από το αντάρτικο στην Κεντρική και στην Ανατολική Μακεδονία. Κι ο Νίκος Νούλας με τους συνεργάτες του συναντιούνται με τον Μεταλλίδη, καταγράφουν με την κάμερά τους τις μνήμες του και τις αγωνίες του, για να συνθέσουν αυτό που οι ίδιοι ονομάζουν «βιωμένη Ιστορία». Το ντοκιμαντέρ τους παίρνει τον τίτλο από μια άλλη συγκινητική στιγμή της αφήγησης των βιωμάτων του Μεταλλίδη, όταν καταμεσής του αγώνα, ξεκλέβει λίγο χρόνο, τρέχει στο γειτονικό οικογενειακό τους χωράφι και αφήνει κάτω από μια πέτρα ένα σημείωμα για τους συντοπίτες του και την αγαπημένη του Μαρίκα, που καταλήγει ακριβώς με αυτή τη φράση, σα σύντομη περιγραφή του ονείρου του.
Ο Μεταλλίδης, πάντα εκπρόσωπος του «εμείς», δεν αφηγείται προσωπικά κατορθώματα και στόχους. Έχοντας φάει τα βουνά με το κουτάλι δεν κάνει τίποτα άλλο με την εξιστόρησή του από το να περιγράφει το χρονικό μιας ήττας ενός ολόκληρου λαού, που διόλου τυχαία οι συντελεστές του ντοκιμαντέρ επιλέγουν να το προβάλλουν σήμερα, στην εξώθυρα μιας άλλης ήττας. Γίνεται φανερό ότι ο Μεταλλίδης ζεσταίνει με τον τρόπο του όλους αυτούς που συνεχίζουν να μην παραδέχονται καμιά ήττα· που αφήνουν με τις πράξεις τους τα προσωπικά τους σημειώματα, δίνοντας και παίρνοντας κουράγιο: γεια σας και θα συναντηθούμε ως νικητές!
Στο σήμερα…
Τώρα που ο Ηλίας Μεταλλίδης μοιάζει να έχει αφήσει παραδίπλα το όπλο του, δεν το έχει «παρά πόδα», όπως απαιτούσε η παλιά ζαχαριαδική προσταγή, στα ενενήντα δύο του χρόνια, κρατάει ακόμη «γεμισμένη» τη λύρα του. Είναι εξαιρετικά συγκινητική αυτή η σχέση του αγωνιστή με τη μουσικη, που ακόμη και στα δύσκολα, ακόμη κι όταν τα όπλα παραδόθηκαν, αυτός δίνει το βηματισμό του αγώνα με τη λύρα του. Όσο υπάρχει αυτή, ο Μεταλλίδης μπορεί να ονειρεύεται. Μαζί του ο κόσμος όλος. Παίζει στα ποντιακά το… «Ιντερνατσονάλε», τη Διεθνή στη μιλιά του τόπου του και κρατάει το κεφάλι ψηλά. Μιλάει γι’ αυτά που αποτελούν ακόμη εφόδια για τον αγωνιστή του σήμερα, όπως τα ‘μαθε τότε στη σχολή των αξιωματικών του αντάρτικου, όπου με πολλή συνέπεια φοίτησε: «Να πολεμάς, να διοικήσεις, να προχωράς…». Ακόμη και να οπισθοχωρείς, 
αν χρειαστεί, αλλά να γνωρίζεις πότε και πώς. Ακόμη απορεί για κείνη τη διαταγή που πήρε από τον Πάνο Δημητρίου να παρατήσουν σχεδόν το Ύψωμα Κάντσκο, που με τόσο κόπο είχαν καταλάβει. Νύξη για προδοσία;
Μαζί με τους αγώνες προχωράει και η Ιστορία και γράφει… χιλιόμετρα. Κάθε κοίταγμα από το πίσω τζάμι έχει ως μόνο στόχο την ανεύρεση του προσανατολισμού στο σήμερα. Ο Μεταλλίδης, πέρα από τους ηρωικούς συμβολισμούς του είναι πυξίδα και ως τέτοιον τον αντιμετωπίζουν ο Νίκος Νούλας και η δημιουργική παρέα του. Βαρκούλες «στον ωκεανό της παγκοσμιοποίησης» , έτσι βαφτίζουν το σήμερα οι συντελεστές, έχουμε ανάγκη τους Μεταλλίδηδες αυτού του κόσμου σε ρόλο εξάντα. Μάχη στη Γέφυρα του Γαλλικού με τα ξέφτια του υποχωρούντος χιτλερικού στρατού, μάχη στο Κιλκίς με τους ταγματασφαλήτες, μάχη στις 12 Φλεβάρη του ’49 για την κατάληψη της Φλώρινας. Από τις νίκες στην ήττα. Ούτε ο φασισμός πέθανε, τελικά, ούτε οι ταγματαλήτες ξηλώθηκαν οριστικά από τον τόπο αυτό. Ωστόσο, ο Μεταλλίδης ζει, σε πείσμα των καιρών και «θα ανταμώσει μαζί μας ως νικητής».
Ο Νίκος Νούλας, ο Τάσος Γκούβας, η Αθηνά Τέσκου, ο Μίτσος Γκάζης, ο Πέτρος Βραμπάκης, ο Στέργιος Θεοδωρίδης έδωσαν κι αυτοί το δικό τους μικρό αγώνα να ολοκληρώσουν αξιοπρεπέστατα ένα ντοκιμαντέρ που θα προβληθεί στο Φεστιβάλ, που « τρέχει» ήδη στη Θεσσαλονίκη. Θα προβληθεί στην αίθουσα Παύλος Ζάννας την Καθαρά Δευτέρα, στις 14 Μαρτίου, στις 17.30 και στην αίθουσα Φρίντα Λιάππα την Τρίτη 15 Μαρτίου στις 13.15. Στην πρώτη προβολή θα είναι παρών και ο Ηλίας Μεταλλίδης αυτοπροσώπως. Ευκαιρία να του αποδώσουμε έναν φόρο τιμής που του χρωστάμε, χρόνια τώρα, για τον καλύτερο κόσμο που διεκδίκησε.
Θα παρουσιαστεί στο πλαίσιο του 18ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.
Αίθουσα Παύλος Ζάννας, Ολύμπιον, 14/3/2016, 17:30 και Αίθουσα Φρίντα Λιάππα, Αποθήκη Δ Λιμάνι, 15/3/2016, 13:15. Μετά τις προβολές θα ακολουθήσει συζήτηση με τους συντελεστές. Στην πρώτη προβολή θα παρευρίσκεται και ο 92χρονος Ηλίας Μεταλλίδης.
