Η εικόνα που παρουσιάζει η κυβέρνηση μετά τη ΔΕΘ, με τη στήριξη των ΜΜΕ έρχεται σε απόλυτη αντίθεση με την καθημερινότητα της πλειοψηφίας. Οι αναλύσεις για «παροχές» και «ενίσχυση» των συνταξιούχων ή της μέσης οικογένειας δεν πείθουν, αφού η πραγματικότητα διαψεύδει κάθε κυβερνητικό αφήγημα. Με εισόδημα γύρω στα 950 ευρώ καθαρά, όταν οι τιμές τρέχουν με ρυθμούς πάνω από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης, τα ενοίκια καλπάζουν, η ιδιωτική δαπάνη για υγεία έχει εκτιναχθεί στο 39% (έναντι 14,3% στην Ε.Ε.) και το 50% του πληθυσμού δεν μπορεί να πάει ούτε λίγες μέρες διακοπές, το αφήγημα της «ανάπτυξης για όλους» μοιάζει με κακόγουστο αστείο.
Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, το πραγματικό κατά κεφαλήν εισόδημα μειώθηκε κατά 1,9% το α΄ τρίμηνο του 2025 σε σχέση με πέρυσι, ενώ η Eurostat καταγράφει 1,5 εκατ. Έλληνες σε συνθήκες σοβαρής υλικής και κοινωνικής στέρησης. Η Ελλάδα παραμένει σταθερά στον πάτο της Ε.Ε., δίπλα σε Βουλγαρία και Ρουμανία.
Την ίδια στιγμή όμως, κάποιοι βγαίνουν πολλαπλά κερδισμένοι. Οι εισηγμένες επιχειρήσεις σημείωσαν ρεκόρ κερδοφορίας το 2024 (11,5 δισ. ευρώ καθαρά κέρδη) και συνέχισαν ανοδικά το 2025. Το μερίδιο των μισθών στο ΑΕΠ μειώθηκε από 36,8% το 2019 σε 35% το 2024, ενώ το μερίδιο των κερδών αυξήθηκε από 48,3% σε 50,2%. Οι αποφάσεις της κυβέρνησης –μειώσεις φόρων σε επιχειρήσεις και μερίσματα, ελαστικοποίηση εργασιακών σχέσεων, διατήρηση υψηλών έμμεσων φόρων, επιδοτήσεις και απευθείας αναθέσεις– λειτουργούν με μαθηματική ακρίβεια προς όφελος των λίγων.
Αυτό όμως που σοκάρει δεν είναι μόνο η άνιση κατανομή εισοδήματος, αλλά η προκλητική επίδειξη πλούτου. Στελέχη επιχειρήσεων απολαμβάνουν παχυλούς μισθούς, μπόνους, μερίσματα και παροχές ενώ ταυτόχρονα ευνοούνται από μειώσεις φορολογικών συντελεστών. Το κοινωνικό μπλοκ του 15-20% που ωφελείται από αυτές τις πολιτικές επιδεικνύει κυνικά τα «λάφυρά» του: Ακριβά σπίτια, πολυτελή αυτοκίνητα, lifestyle προβολή στα ΜΜΕ. Η επιδειξιομανία αυτή (κοινωνικά μη αποδεκτή τα προηγούμενα χρόνια) γίνεται ιδεολογικό εργαλείο – μια καθημερινή υπενθύμιση ότι το υπόλοιπο 80% είναι αποκλεισμένο.
Αυτό το υπόλοιπο 80% ζει σε καθεστώς υποβάθμισης: Παραγωγικός αποκλεισμός μέσω ελαστικών και χαμηλά αμειβόμενων θέσεων, οικιστικός αποκλεισμός με ενοίκια-φωτιά και πλειστηριασμούς, αποκλεισμός από την εκπαίδευση με την υπονόμευση του δημόσιου πανεπιστημίου, αποκλεισμός από την υγεία με το ΕΣΥ σε κατάσταση διάλυσης. Σ’ αυτό το πλαίσιο οικοδομείται ένας «νέος μεταπρατισμός»: Παρασιτισμός, ξεπούλημα δημόσιου πλούτου, υποτέλεια στα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα. Το «επιχειρείν» δεν βασίζεται στην παραγωγή, αλλά στην κρατική ενίσχυση και στην αρπαγή.
Οι έρευνες κοινής γνώμης αποτυπώνουν ξεκάθαρα το κοινωνικό αδιέξοδο. Η ακρίβεια αναδεικνύεται ως πρώτο πρόβλημα για το 55%-65% των πολιτών. Αν προστεθούν οι συναφείς ανησυχίες για το οικιστικό, την προοπτική της οικονομίας και την ασφάλεια διαβίωσης, τα ποσοστά ξεπερνούν το 85%. Αυτό δεν είναι μια «γκρίνια» της κοινωνίας· είναι μια μαζική διαπίστωση ότι η χώρα πορεύεται σε κατεύθυνση κοινωνικού αποκλεισμού μεγάλης κλίμακας.
Η φτωχοποίηση από τη μία και η επιδεικτική κατανάλωση από την άλλη δεν είναι δύο ανεξάρτητα φαινόμενα· είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Ο πλούτος των λίγων οικοδομείται πάνω στη φτώχεια των πολλών και η προκλητική του προβολή λειτουργεί ως μέσο ιδεολογικής καταστολής: «Δεχθείτε τη μοίρα σας, δείτε πως τα καταφέρνουν οι ικανοί (ή όσοι έχουν άκρες)». Όμως η ιστορία δείχνει ότι όταν η κοινωνική πόλωση φτάνει σε τέτοιο σημείο, η «οργή των ηττημένων» αργά ή γρήγορα θα εκφραστεί.
Σήμερα, η κυβέρνηση επιλέγει να αγνοεί αυτή την πραγματικότητα, ποντάροντας σε έναν λαό απογοητευμένο και πολιτικά σιωπηλό. Όμως η σιωπή δεν είναι συγκατάθεση. Η κοινωνία βιώνει καθημερινά την αντίθεση φτωχοποίησης – επίδειξης πλούτου και η συσσωρευμένη αγανάκτηση μπορεί να αποδειχθεί η πιο απρόβλεπτη και εκρηκτική δύναμη.
Όταν τα στοιχεία μιλούν από μόνα τους
Τα μεγέθη που περιγράφουν την κοινωνική πραγματικότητα είναι αμείλικτα, ανεξάρτητα από τις αναλύσεις των κυβερνητικών φερέφωνων:
- Ο μέσος μεικτός μισθός, σύμφωνα με τα στοιχεία του e-ΕΦΚΑ ήταν 1.176 ευρώ (για 14 μισθούς) τον Φεβρουάριο 2025. Αν κάνομε αναγωγή τους 14 μισθούς σε 12 και αφαιρεθούν οι εισφορές κοινωνικής ασφάλισης και ο φόρος εισοδήματος τότε ο μέσος καθαρός μηνιαίος μισθός είναι 942 ευρώ.
- Η μέση μεικτή σύνταξη με τα στοιχεία του e-ΕΦΚΑ τον Ιούλιο 2025 ήταν 1.014 ευρώ μετά την αφαίρεση της εισφοράς υπέρ υγείας, της εισφοράς αλληλεγγύης (επί του συνολικού ποσού των καταβαλλόμενων συντάξεων) και την αφαίρεση του φόρου εισοδήματος το μέσο μηνιαίο ποσό που λαμβάνει ο συνταξιούχος καθαρά είναι επίσης 942 ευρώ.
- Συνεπώς μισθωτοί και συνταξιούχοι καλούνται να ζήσουν προσεγγιστικά με 950 ευρώ μηνιαία και ανάλογες αν όχι χειρότερες σε πολλές περιπτώσεις είναι οι καταστάσεις στους ελεύθερους επαγγελματίες και τους μικροεπιχειρηματίες.
- Ο μέσος πληθωρισμός στην Ελλάδα για ένα ακόμα μήνα (Αύγουστο) ήταν μία μονάδα πάνω από τον αντίστοιχο μέσο όρο στην Ευρωζώνη (Ελλάδα 3,1%, Ευρωζώνη 2,1% σύμφωνα με την Eurostat).
- Τα ενοίκια έχουν φτάσει στα ύψη (τον Αύγουστο το κόστος στέγασης έτρεχε με ετήσιο ρυθμό 3,7%).
- 000 ακίνητα, στη συντριπτική πλειοψηφία λαϊκή περιουσία, είναι προσημειωμένα και σταδιακά οδηγούνται σε πλειστηριασμούς από το «κοράκια» που αγόρασαν τα «κόκκινα δάνεια» των τραπεζών «έναντι πινακίου φακής» και τώρα εκβιάζουν τους δανειολήπτες να πληρώσουν ακόμα και τα επανωτόκια.
- Το καλοκαίρι φέτος το 50% του λαού λόγω οικονομικής αδυναμίας δεν πήγε διακοπές και από αυτούς που πήγαν οι περισσότεροι πήγαν στα σπίτια που διατηρούν στην επαρχία, συνήθως από κληρονομιά,
- Ένας στους τέσσερις (24,4%, ΕΛΣΤΑΤ) αντιμετωπίζει προβλήματα υγείας που χρειάζονται θεραπεία χωρίς να μπορεί να ανταποκριθεί, λαμβανομένων υπόψη και των άθλιων συνθηκών στο χώρο της δημόσιας υγείας, παρά την εργασία με αυταπάρνηση του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού.
- Όσοι έχουν την οικονομική δυνατότητα να φροντίσουν για την υγεία τους βάζουν πολύ βαθιά το χέρι στην τσέπη. Συνολικά το 39% των δαπανών υγείας καταβάλλεται από όλους μας επιπλέον φυσικά των όσων πληρώσαμε και πληρώνουμε για υγειονομική περίθαλψη αλλά και φόρους. Το αντίστοιχο ποσοστό στην Ε.Ε. είναι 14,3%!
Και αν αυτή είναι η εικόνα για την κοινωνική πλειοψηφία, για τον πλούτο και τους μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους τα πράγματα φαίνεται να πηγαίνουν καλά: Οι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο εταιρείες για μία ακόμα χρονιά σημείωσαν νέο ρεκόρ καθαρών κερδών φθάνοντας στα 11,5 δισ. ευρώ έναντι 10,8 δισ. το 2023. Όσον αφορά το 2025,τα δημοσιευθέντα στοιχεία α΄ τριμήνου από 39 επιχειρήσεις εισηγμένες συνεχίζουν να αυξάνουν τα καθαρά τους κέρδη σε ποσοστό 8,7%.
Άρνηση ουσιαστικών μέτρων
Η κυβέρνηση εξακολουθεί με εμμονή να αρνείται την υιοθέτηση ουσιαστικών μέτρων που θα μπορούσαν να ανακουφίσουν τα λαϊκά στρώματα. Η στάση αυτή ερμηνεύεται τόσο από την ακραία νεοφιλελεύθερη ιδεολογία της όσο και από την αίσθηση ότι δεν απειλείται από το υφιστάμενο πολιτικό σκηνικό. Καμία πολιτική δύναμη δεν προτείνει κάτι ριζικά διαφορετικό, ενώ το έλλειμμα αξιοπιστίας, λόγω των δοκιμασμένων και αποτυχημένων πολιτικών του παρελθόντος, ενισχύει αυτήν την αίσθηση.
Η κυβέρνηση απορρίπτει προτάσεις όπως: α) μείωση έμμεσων φόρων, ακόμα και υπό την πίεση της Κομισιόν για τον ΦΠΑ, β) έλεγχο στη διαμόρφωση των τιμών σε βασικά αγαθά, γ) αντιμετώπιση των καρτέλ σε τράπεζες, ενέργεια, τηλεπικοινωνίες, καύσιμα και σούπερ μάρκετ, δ) τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας, ε) αύξηση του φορολογικού συντελεστή σε κέρδη και μερίσματα, στ) φορολόγηση των υπερκερδών των τραπεζών που συνεχίζουν να απολαμβάνουν φοροαπαλλαγές, ζ) ουσιαστική αύξηση μισθών και συντάξεων πάνω από τον πληθωρισμό, η) δημόσια προγράμματα λαϊκής στέγης, θ) και ενίσχυση του ΕΣΥ με κονδύλια, προσωπικό και αναζωογόνηση περιφερειακών μονάδων.
Αντί γι’ αυτά, περιορίζεται σε προσωρινές παροχές και επιδόματα που χρησιμοποιούνται επικοινωνιακά για να δείχνει ότι «νοιάζεται» για τον λαό, χωρίς να αλλάζει την πραγματική κατάσταση. Το αποτέλεσμα είναι ότι η κοινωνική πλειοψηφία βλέπει το εισόδημά της να συρρικνώνεται και το επίπεδο διαβίωσης να κατρακυλά, ενώ ταυτόχρονα οι κοινωνικές ανισότητες διευρύνονται.
Σε μια χώρα χωρίς ουσιαστική αντιπολίτευση και με έναν λαό που έχει απογοητευτεί διαχρονικά από το πολιτικό σύστημα, η προσωρινή αδράνεια δεν σημαίνει εφησυχασμό. Η κοινωνική οργή συσσωρεύεται και όλα δείχνουν ότι αργά ή γρήγορα θα βρει τρόπο να εκφραστεί.
