Ο Φρέντι Φερνάντες, επιτετραμμένος της Πρεσβείας της Μπολιβαριανής Δημοκρατίας της Βενεζουέλας στην Ελλάδα, μιλά στο Δρόμο για τις εξελίξεις στη χώρα του και στην υπόλοιπη Λατινική Αμερική, και τις καθοδηγούμενες από την Ουάσιγκτον απόπειρες ανατροπής λαϊκών κυβερνήσεων
Συνέντευξη στον Κώστα Γκιώνη*
Η προσπάθεια για «απαλλαγή» της Βενεζουέλας από την κυβέρνηση Μαδούρο συνεχίζεται, μια πενηντάδα χωρών εξακολουθεί να αναγνωρίζει ως πρόεδρο τον Γκουαϊδό, ο διάλογός σας με την αντιπολίτευση στα Μπαρμπάντος δεν πάει πολύ καλά… Η πίεση συνεχίζεται, σωστά;
Να πω καταρχήν ότι ο Γκουαϊδό δεν μετράει: είναι απλά ένα χαρτί που παίζουν οι ΗΠΑ στα πλαίσια της πολιτικής τους για ανατροπή μιας κυβέρνησης η οποία δεν υπηρετεί τα συμφέροντά τους. Όσον αφορά την Ευρωπαϊκή Ένωση, ο Ισπανός υπουργός Εξωτερικών έχει παραδεχθεί ότι η πολιτική της Ε.Ε. για τη Βενεζουέλα είναι αποτέλεσμα των πιέσεων που της ασκούν οι ΗΠΑ. Ο διάλογος που είχε ξεκινήσει στα Μπαρμπάντος υπό την αιγίδα της Νορβηγίας βάλτωσε, διότι ένα τμήμα της αντιπολίτευσης δεν το θέλει. Από την άλλη, έχουμε ξεκινήσει συζητήσεις με άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης που, αν και πλήρως αντιτιθέμενα στην πολιτική της εθνικής κυβέρνησης, κατανοούν ότι δεν μπορεί να δοθεί λύση από την εξωτερική επέμβαση και από την επιβολή βαριών κυρώσεων.
Τα παράνομα μονομερή μέτρα που οι ΗΠΑ έχουν επιβάλει κατά της Βενεζουέλας και του λαού μας είναι εγκληματικά. Αλλά είμαστε αποφασισμένοι να συνεχίσουμε να αντιστεκόμαστε. Και μας συμπαραστέκονται πολλές χώρες, όπως φάνηκε και από την εκλογή της Βενεζουέλας στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ. Υπάρχει δηλαδή και μια άλλη διεθνής κοινότητα, που έχει συνείδηση του τι ακριβώς συμβαίνει και πού στοχεύει η πίεση. Για εμάς τώρα είναι σημαντικό να γίνει κατανοητό διεθνώς το έγκλημα που διαπράττεται κατά της ανθρωπότητας, κατά του λαού της Βενεζουέλας, μέσω του οικονομικού πολέμου που διεξάγουν οι ΗΠΑ.
Σ’ αυτό το φόντο, ποια ήταν τα αποτελέσματα της πρόσφατης επίσκεψης του προέδρου Μαδούρο στη Μόσχα;
Η επίσκεψη ανταποκρίνεται στις πολύ στενές οικονομικές, ακαδημαϊκές και στρατιωτικές σχέσεις που έχουμε με αυτή τη χώρα, όπως εξάλλου και με την Κίνα, την Ινδία, τη Νότια Αφρική κ.ά. Οι σχέσεις αυτές υπηρετούν τον αγώνα μας για εθνική ανεξαρτησία: από την αρχή της Μπολιβαριανής Επανάστασης αποφασίσαμε να δημιουργήσουμε όρους για μια δική μας ανάπτυξη, που δεν θα ορίζεται πια από την εξάρτηση από μία ξένη δύναμη. Οπότε σ’ αυτή την επίσκεψη έγινε μια αξιολόγηση και επιβεβαίωση των ήδη υπαρχουσών συμφωνιών και επιτεύχθηκε η εμβάθυνσή τους, ιδίως στον τομέα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου.
Τα δυτικά ΜΜΕ «μεταφράζουν» αλλιώς αυτή την επίσκεψη: μιλούν για εξαγορά της Βενεζουέλας από τους Ρώσους… Από την άλλη, διαβάσαμε μια συνέντευξη του Βενεζουελάνου υπουργού Εξωτερικών Χόρχε Αρεάσα στην El Pais, όπου μιλά για πόλεμο των δυτικών ΜΜΕ ενάντια στη Βενεζουέλα…
Θα ήταν χρήσιμο να θυμηθεί ο κόσμος πού οδηγεί ο πόλεμος της παραπληροφόρησης. Π.χ. στην περίπτωση του Αφγανιστάν έλεγαν ότι πρέπει να το απελευθερώσουν από τους Ρώσους στηρίζοντας τους Ταλιμπάν. Λίγα χρόνια μετά δικαιολογούσαν μια νέα επέμβαση, αυτή τη φορά εναντίον των Ταλιμπάν, λέγοντας ότι νοιάζονται για τα δικαιώματα των γυναικών… Έλεγαν ότι η αιματηρή εισβολή στο Ιράκ γίνεται για να εξαχθεί εκεί η δημοκρατία και η ελευθερία, και το αποτέλεσμα ήταν να καταστραφεί αυτή η χώρα και όλη η γύρω περιοχή. Μιλούσαν για απελευθέρωση της Λιβύης, αλλά εννοούσαν την ανατίναξη και διάλυσή της. Όλες αυτές οι επεμβάσεις στηρίχτηκαν σε ψέματα, και πάντα τα δυτικά ΜΜΕ έβαζαν τα δυνατά τους για να δημιουργήσουν μια κοινή γνώμη ευνοϊκή γι’ αυτές.
Απόδειξη για την ικανότητά μας να κάνουμε αυτοκριτική είναι ο έντονος διάλογος και η αντιπαράθεση μεταξύ των Τσαβίστας για τα οικονομικά προβλήματα που υπάρχουν στη χώρα μας
Ανάποδα τώρα, στη Λατινική Αμερική υπάρχουν πολλές πραγματικότητες που θα έπρεπε να γίνουν ειδήσεις, αλλά αποσιωπούνται. Ο αγώνας που δίνει ο λαός της Αϊτής είναι σαν να μην υπάρχει. Σιωπή και για τον ισχυρό λαϊκό αγώνα που ξεδιπλώνεται εδώ και καιρό στην Ονδούρα. Δεν μπόρεσαν να κρύψουν τον ξεσηκωμό στο Εκουαδόρ, αλλά η κάλυψη ήταν εμφανώς «αμήχανη», έως και συμπαθής προς την κυβέρνηση του κυρίου Μορένο. Επίσης αναφέρονται στη Χιλή πολύ «προσεκτικά» και «μετρημένα», ενώ δεν συμβαίνει το ίδιο με τη Βενεζουέλα: τα δυτικά ΜΜΕ στρέφονται απροσχημάτιστα κατά της κυβέρνησης της χώρας. Η βία που εξαπολύει η δεξιά αντιπολίτευση αποσιωπάται. Πιστεύω ότι ο κόσμος θα έπρεπε να έχει μια πιο κριτική ματιά απέναντι στα μεγάλα ΜΜΕ: αποτελούν μέρος επιχειρηματικών πολυεθνικών ομίλων, και η γραμμή τους υπαγορεύεται περισσότερο από οικονομικά συμφέροντα παρά από τις αξίες της δημοσιογραφίας.
Πέραν αυτών όμως, δεν αντιμετωπίζετε και πραγματικά εσωτερικά προβλήματα;
Εμείς μιλάμε για έναν οικονομικό πόλεμο που έχει ξεκινήσει από το 2006-2007, καταρχήν από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης, οι οποίοι χειραγωγούν στοιχεία ώστε να βλάψουν την οικονομία μας. Ταυτόχρονα, ιδίως από το 2013, βρίσκεται σε εξέλιξη ένα ισχυρό σαμποτάζ κατά του εθνικού μας νομίσματος, με στόχο την υποτίμηση του μπολίβαρ και τη διόγκωση του πληθωρισμού. Στα σύνορα της Βενεζουέλας με την Κολομβία, αυτό δεν είναι ευρέως γνωστό, είχαν στηθεί εκατοντάδες επιχειρήσεις που αγόραζαν μπολίβαρ σε τιμή μικρότερη της αξίας τους, και έπειτα με αυτά αγόραζαν στη Βενεζουέλα εμπορεύματα που επιδοτούνταν από την κυβέρνηση για να είναι φτηνά. Έτσι τα προϊόντα εξαφανίζονταν από την εσωτερική αγορά της Βενεζουέλας, αλλά μπορούσες να τα αγοράσεις –ακριβά πια– στην Κολομβία! Προσθέστε και το τεράστιο λαθρεμπόριο βενζίνης, που έφτασε να φορολογείται από τις τοπικές κολομβιανές αρχές – νομιμοποιούσαν δηλαδή το λαθρεμπόριο, εκατομμύρια λίτρα βενζίνης που «χάνονταν» στην Κολομβία. Τον περασμένο χρόνο, οπότε αναγκαστήκαμε να κλείσουμε τα σύνορα, ξεσηκώθηκαν οι παραμεθόριες κολομβιανές πόλεις, ζητώντας από την κυβέρνησή τους να λάβει μέτρα λόγω του πλήγματος που υπέστησαν!
Δηλαδή είναι όλα αποτέλεσμα μιας έξωθεν χειραγώγησης;
Είναι λίγο άδικη ερώτηση. Όχι γιατί δεν μπορούμε να κάνουμε την αυτοκριτική μας, το αντίθετο: αρκεί να παρατηρήσετε τον έντονο διάλογο και την αντιπαράθεση μεταξύ των Τσαβίστας για τα οικονομικά προβλήματα που υπάρχουν στη χώρα μας. Αλλά αυτό που μας καταλογίζεται ως λάθος είναι ουσιαστικά η απόφαση να είμαστε ανεξάρτητοι, και να μην περιμένουμε να εξαπολύσουν οι ΗΠΑ έναν πόλεμο εναντίον μας, όπως έγινε στη Χιλή, όπου κατέστρεψαν την οικονομία της πριν πυροδοτήσουν το πραξικόπημα κατά του Αλιέντε. Αυτό που δεν έχουν πετύχει στη Βενεζουέλα, αλλά εξακολουθούν να το επιδιώκουν, είναι μια κατάσταση γενικευμένης πείνας.
Αν κάτι μπορεί να επιδείξει η Μπολιβαριανή Επανάσταση, είναι η ικανότητά μας για κοινωνική προστασία ακόμα και σε συνθήκες μιας τέτοιας επίθεσης, και παρά το γεγονός ότι έχουν δεσμεύσει δισεκατομμύρια δολάρια και ευρώ που είχαμε καταθέσει σε διεθνείς τράπεζες. Οι ΗΠΑ προσπαθούν να ανακαλύψουν πού βρίσκουμε τρόφιμα, πώς εισάγουμε προϊόντα στη Βενεζουέλα, διότι ακόμα και υπ’ αυτές τις συνθήκες διανέμουμε τρόφιμα στο 85% του πληθυσμού της χώρας, δηλαδή σε όσους τα έχουν πραγματικά ανάγκη. Ξέρουμε ότι αυτό που κινδυνεύει είναι η ανεξαρτησία μας, και ότι η εσωτερική αντιπαράθεση δεν γίνεται με ένα βενεζουελάνικο κόμμα. Είναι μια αντιπαράθεση με τους υπαλλήλους των ΗΠΑ. Αυτοί που τα δυτικά ΜΜΕ παρουσιάζουν ως αντιπολίτευση έχουν αγοραστεί με δολάρια, ώστε να εμποδίζουν την εισροή συναλλάγματος στη χώρα.
Επί τη ευκαιρία, πού βρίσκεται ο Γκουαϊδό; Μετά τη δημοσίευση εκείνης της περίφημης φωτογραφίας στην οποία φιγουράρει μαζί με δύο εμπόρους ναρκωτικών, δεν τον βλέπουμε και πολύ…
Στο Καράκας βρίσκεται. Έχουν κάποια σχέδια για το Νοέμβρη, έχουν συγκαλέσει μια κινητοποίηση… Σας προτρέπω να παρακολουθείτε τον λογαριασμό του στο τουίτερ: κάθε φορά που γράφει κάτι, από κάτω έχει άπειρα σχόλια από οπαδούς της αντιπολίτευσης που τον κριτικάρουν. Ξαναλέω ότι ο κύριος παράγοντας πίεσης δεν είναι άλλος από τις ΗΠΑ. Σίγουρα ανάμεσά μας οι Βενεζουελάνοι έχουμε πολλές διαφωνίες για το πώς θα πρέπει να είναι το παρόν και το μέλλον, αλλά έχουμε την ικανότητα να τις συζητήσουμε και να συνεχίσουμε. Οι ΗΠΑ ιδρώνουν για να φέρουν την Βενεζουέλα στο χείλος του εμφυλίου, αλλά δεν το έχουν επιτύχει.
Έχουν πετύχει όμως να φύγουν εκατομμύρια Βενεζουελάνοι από τη χώρα. Τι κάνετε γι’ αυτό;
Πρόσφατα θέσαμε σε λειτουργία ένα σχέδιο επαναπατρισμού, και ήδη δεκάδες χιλιάδες Βενεζουελάνοι έχουν επιστρέψει με δωρεάν πτήσεις από το Εκουαδόρ, τη Χιλή, το Περού… Έχει βέβαια ενδιαφέρον πώς τα ΜΜΕ αποσιωπούν τις μαρτυρίες των συμπατριωτών μας που επιστρέφουν. Θα σας θυμίσω ότι πολλές χώρες υποδαύλιζαν την έξοδο των Βενεζουελάνων: π.χ. η Χιλή του κυρίου Πινιέρα καθιέρωσε τη «δημοκρατική βίζα» ειδικά για τους Βενεζουελάνους, το Περού έλεγε «καλοδεχόμαστε τα αδέλφια μας από την Βενεζουέλα» κ.ο.κ. Αλλά όσοι συμπατριώτες μας έφυγαν βρέθηκαν αντιμέτωποι με ξενοφοβία και εχθρική νομοθεσία…
Σήμερα κατανοούμε ότι υπάρχουν πολλά «ταπεινά» στοιχεία που κατοχυρώνουν την κυριαρχία και την ανεξαρτησία: η αστική γεωργία, η προστασία των ντόπιων ποικιλιών, το ελεύθερο λογισμικό…
Από την άλλη, ούτε αυτό είναι ευρέως γνωστό, η Βενεζουέλα έχει υποδεχθεί 5 εκατομμύρια Κολομβιανών εκτοπισμένων από τη χώρα τους λόγω του πολέμου εκεί, κι ακόμη σε εμάς ζουν εκατοντάδες χιλιάδες Εκουαδοριανοί, Περουβιανοί, Δομινικανοί κ.ά. Έχουμε μια κουλτούρα που μας κάνει να υποδεχόμαστε πολύ καλά τους πρόσφυγες και τους μετανάστες, χωρίς να έχουμε ζητήσει ποτέ βοήθεια από τη διεθνή κοινότητα για να τους φροντίσουμε, κι έχουμε αναγνωριστεί γι’ αυτό. Υπάρχει κάτι ακόμη που αποκρύπτει η κυβέρνηση της Κολομβίας: πάνω από το 85% όσων έχουν μετακινηθεί από τη Βενεζουέλα στην Κολομβία τα τελευταία χρόνια δεν είναι Βενεζουελάνοι, αλλά Κολομβιανοί που είχαν καταφύγει στη χώρα μας…
Μιλήσαμε για όλα τα αρνητικά, κάτι θετικό υπάρχει;
Η οικονομία μας ήταν πάντα πολύ στρεβλή: από το 1927 το κύριο προϊόν εξαγωγής είναι το πετρέλαιο. Πριν ήταν ο καφές. Η ύπαιθρος είχε σταδιακά εγκαταλειφθεί. Τώρα όμως βιώνουμε μια αναζωογόνηση της εγχώριας αγροτικής παραγωγής, που σταδιακά υποκαθιστά τα εισαγόμενα προϊόντα. Μας βοήθησε σ’ αυτό η απόφαση να ανακτήσουμε τις δικές μας ποικιλίες, ώστε να μην είμαστε υποχρεωμένοι κάθε χρόνο να εισάγουμε σπόρους – διότι εάν οι πολυεθνικές σταματήσουν να σου πουλάνε σπόρους, μπορούν να προκαλέσουν λιμό. Αυτή η πολιτική ξεκίνησε από τον Τσάβες, που πίστευε ότι η εθνική ανεξαρτησία περνά και από τη διατροφική ανεξαρτησία. Ταυτόχρονα είχε αρχίσει και μια μεγάλη καμπάνια για την ανάπτυξη της αστικής γεωργίας. Τότε ακουγόταν κάπως παρατραβηγμένο, αλλά σήμερα κατανοούμε ότι υπάρχουν πολλά «ταπεινά» στοιχεία που κατοχυρώνουν την κυριαρχία και την ανεξαρτησία: η αστική γεωργία, η προστασία των ντόπιων ποικιλιών, το ελεύθερο λογισμικό… Όλα αυτά τα πρότεινε και τα νομοθέτησε ο Τσάβες, σαν να είχε προβλέψει την οικονομική επίθεση πριν καν συμβεί και να ήθελε να προετοιμάσει τη χώρα μας.
Μια τελευταία ερώτηση: υπάρχει ένας λογαριασμός στο τουίτερ που ανήκει σε κάποιον εκπρόσωπο του Γκουαϊδό, ο οποίος αυτοαποκαλείται «πρεσβεία της Βενεζουέλας στην Ελλάδα». Πώς βιώνετε αυτήν την αντίφαση; Είστε επιτετραμμένος εδώ, αλλά η Ελλάδα και η Ευρωπαϊκή Ένωση αναγνωρίζουν κάποιον άλλο…
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αποδεχθεί τους εκπροσώπους του Γκουαϊδό ως «ειδικούς απεσταλμένους», όχι ως πρέσβεις. Για περισσότερα σχετικά με την αντίφαση ίσως θα ήταν καλύτερα να ρωτήσετε το Υπουργείο Εξωτερικών της Ελληνικής Δημοκρατίας. Πρόσφατα πάντως δημοσιογράφοι πίεσαν τον Ισπανό υπουργό Εξωτερικών να πει σε ποιον απευθύνεται όταν κάποιος Ισπανός έχει πρόβλημα στη Βενεζουέλα, και ο κύριος Μπορέλ απάντησε: «Μιλάμε με την κυβέρνηση Μαδούρο». Όλοι γνωρίζουν ότι η σημερινή διπλότητα δεν αντιστοιχεί ούτε στην πραγματικότητα ούτε στους διεθνείς κανόνες. Τους αρέσει ή όχι, σε κάθε χώρα υπάρχει μία κυβέρνηση που ασκεί κυριαρχία, ελέγχει τους θεσμούς και την επικράτεια. Τα υπόλοιπα είναι θέμα των πολιτών της εν λόγω χώρας, κι όχι της διεθνούς κοινότητας.
Ζούμε πια όμως σε μια εποχή στην οποία οι διεθνείς κανόνες δεν μετράνε όπως παλιότερα…
Θα πρέπει να ανακτήσουν την ισχύ τους, αλλιώς θα βρισκόμαστε όλοι συνέχεια σε πόλεμο. Αν αποφασίζει η λεγόμενη διεθνής κοινότητα ποιος θα κυβερνά σε κάθε χώρα, και με ποιο πολιτικό και οικονομικό σύστημα, ανοίγουμε μια πολύ επικίνδυνη πόρτα. Αυτό που έμαθε η ανθρωπότητα μετά από δύο παγκόσμιους πολέμους είναι η ανάγκη σεβασμού των διεθνών κανόνων και της κυριαρχίας κάθε χώρας. Διαφορετικά θα επιστρέψουμε σε εποχές παράνοιας.
«Ξεγυμνώνει πολλούς το πραξικόπημα στη Βολιβία»
Πώς κρίνετε το πραξικόπημα πού βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε εξέλιξη στη Βολιβία;
Στη Βολιβία σφαγιάζεται ένας ιστορικός λαός που έχει καταφέρει να επιβιώσει από αποικιακές πρακτικές για περισσότερα από 500 χρόνια. Οι ΗΠΑ έχουν σχεδιάσει, χρηματοδοτήσει και προετοιμάσει τους παράγοντες του πραξικοπήματος, το οποίο ξεγυμνώνει την υποκρισία του «δημοκρατικού» λόγου πολλών παραγόντων της διεθνούς κοινότητας – μεταξύ αυτών και της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι πολύ αντιφατικό το γεγονός ότι οι ανησυχίες της Ε.Ε. σχετικά με τις υποτιθέμενες δημοκρατικές ελλείψεις της κυβέρνησης του βολιβιανού λαού έχουν τώρα ως αντιστάθμισμα την αιδήμονα σιωπή απέναντι σε μια Δεξιά που έχει επιβληθεί βίαια και σκοτώνει τους Βολιβιανούς στην προσπάθεια να εδραιώσει στην προεδρία ένα πρόσωπο που κανείς δεν επέλεξε για αυτή τη θέση.
Φαίνεται πάντως ότι οι πραξικοπηματίες δυσκολεύονται να επικρατήσουν…
Η επικράτησή τους θα αποτελούσε, με όρους πολιτικής κουλτούρας, μεγάλη αποτυχία και πισωγύρισμα για ολόκληρη τη Λατινική Αμερική. Θα μας έθετε σε μια κατάσταση όπως αυτή του Ψυχρού Πολέμου, όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Δυτική Ευρώπη ευνοούσαν τις αιμοσταγείς δικτατορίες αντί να ανέχονται έστω την ύπαρξη λαϊκών κυβερνήσεων. Από τη στιγμή που διαπράχθηκε το πραξικόπημα, όμως, δεν υπήρξε ούτε δευτερόλεπτο χωρίς λαϊκό αγώνα στους δρόμους της Βολιβίας. Είμαι πεπεισμένος ότι ο βολιβιανός λαός θα νικήσει την απόπειρα των ΗΠΑ να επιβάλουν μια ρατσιστική και θρησκόληπτη εξτρεμιστική κυβέρνηση.
Eίναι αλήθεια όσα ακούστηκαν, για επίθεση ακροδεξιών στην πρεσβεία σας στη Λα Παζ και πυρπόλησή της;
Η πρεσβεία μας πράγματι πολιορκήθηκε, και οι διπλωμάτες μας δέχτηκαν απειλές για τη ζωή τους. Δεν απειλήθηκε μόνο η δική μας διπλωματική αποστολή, συνέβη το ίδιο και με τις αποστολές της Κούβας και του Μεξικού. Στην περίπτωση της Κούβας, απειλήθηκαν και οι Κουβανοί γιατροί που παρείχαν εθελοντικά τις αλληλέγγυες υπηρεσίες τους στο λαό της Βολιβίας…
Τι έχετε να πείτε για τη δήλωση του Ντόναλντ Τραμπ, ότι μετά τη Βολιβία σειρά έχουν η Κούβα και Βενεζουέλα;
Εμείς αντιστεκόμαστε εδώ και 20 χρόνια, η Κούβα εδώ και 60 χρόνια. Γνωρίζουμε ότι η εγκληματική πολιτική του οικονομικού αποκλεισμού στοχεύει να δημιουργήσει κοινωνικές συνθήκες που θα ωθήσουν στην εσωτερική βία. Αναρωτιέμαι αν έχει απομείνει κάποιος στον κόσμο που να πιστεύει ειλικρινά ότι ο Λευκός Οίκος ανησυχεί για τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Αυτά που βλέπουμε σήμερα στη Βολιβία αποτελούν μία ακόμη σαφή απόδειξη ότι το μόνο που πραγματικά έχει σημασία για την κυβέρνηση των ΗΠΑ είναι η επιβολή της επικυριαρχίας της. Και κάτι ακόμη: ότι όσοι συμμετέχουν στις πολιτικές της Ουάσιγκτον εναντίον της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής είναι συνένοχοι σε μια εγκληματική δράση.
