Αντί αλληλεγγύης, καταστολή και διαλογή στη Σύνοδο Κορυφής για το προσφυγικό
Του Σπύρου Παναγιώτου
Τη στιγμή που πάνω από 500.000 πρόσφυγες και μετανάστες έχουν εγκλωβιστεί στις χώρες της Ευρώπης και περισσότεροι από 2 εκατομμύρια στοιβάζονται στις ακτές της Τουρκίας έτοιμοι να πληρώσουν τα πάντα –σε χρήμα και ανθρώπινες ζωές– για το «μεγάλο ταξίδι», η άτυπη Σύνοδος Κορυφής της Ε.Ε. στέλνει μήνυμα αναλγησίας, υποκρισίας και κοροϊδίας στα εκατομμύρια θύματα της πολιτικής της.
Μετά από πολύωρες διαπραγματεύσεις και παρά τα παχιά λόγια των αξιωματούχων της, η κατάληξη ήταν η αναμενόμενη. Αποφασίστηκε να δοθεί έμφαση στη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων της Ε.Ε με αύξηση των πόρων και ενίσχυση των μηχανισμών όπως η Frontex, οι Μονάδες Ταχείας Επέμβασης Συνόρων και η Ευρωαστυνομία (Europol) ώστε να γίνει δυνατή η αποτροπή της εισόδου μεταναστών στην Ευρώπη. Στο ίδιο πλαίσιο επαναβεβαιώθηκε παλαιότερη απόφαση της Διάσκεψης Κορυφής της Βαλέτας ώστε να επιτευχθεί η μεγαλύτερη δυνατή πρόοδος στις στρατιωτικές επιχειρήσεις για την καταπολέμηση των διακινητών στα παράλια της Β. Αφρικής και της Τουρκίας.
Ταυτόχρονα αποφασίστηκε η άδεια μετεγκατάστασης μόλις 120.000 προσφύγων στις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης, παρά τις σφοδρές αντιδράσεις κυρίως των χωρών της κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Στην πραγματικότητα η Γερμανία και η Γαλλία διατηρούν το δικαίωμα να διαλέξουν σύμφωνα με τις ικανότητές τους και τις ανάγκες της εσωτερικής τους αγοράς εργασίας, τον αριθμό των μεταναστών-προσφύγων που επιθυμούν, την ίδια ώρα που οι υπόλοιποι θα στοιβάζονται στις «γκρίζες ζώνες» ειδικών περιοχών των συνόρων, των νησιών ή γκέτο ευρωπαϊκών πόλεων έρμαιοι στα στοιχεία της φύσης, στην πείνα και την πολιτική ή οικονομική εκμετάλλευση.
Στο πλαίσιο της συγκράτησης του κύματος προσφυγικών ροών αποφασίστηκε η αναβάθμιση του ρόλου της Τουρκίας και η παροχή κονδυλίων για την κάλυψη των επειγουσών αναγκών των προσφύγων καθώς και η παροχή συνδρομής στις γειτονικές χώρες της Συρίας (Λίβανος, Ιορδανία, Τουρκία) που φιλοξενούν πρόσφυγες. Πρόκειται για καθαρή υποκρισία, αν θυμηθούμε (βλ. Η αύξηση των προσφυγικών ροών προς την Ευρώπη, Σ. Ρούσος, Δρόμος της Αριστεράς φ.277, 12/9/2015) ότι οι Σύροι μετανάστες στην Τουρκία υπολογίζονται σε 2 εκατομμύρια άτομα, στην Ιορδανία 800.000 και στο Λίβανο φθάνουν στο 30% του συνολικού πληθυσμού. Σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ, για να καλυφθούν οι ανάγκες των Σύρων προσφύγων στην Τουρκία χρειάζονται περίπου 624 εκατ. ευρώ μόνο για το 2015, ενώ είναι διαθέσιμα μόλις 184 εκατ.
Αντίστοιχα μέτρα στήριξης υιοθετήθηκαν για την Ιταλία και Ελλάδα, τις χώρες που δέχονται το κύριο κύμα προσφύγων, με ενίσχυση των υποδομών, ώστε να εξασφαλιστεί η ταυτοποίηση, καταχώριση και λήψη δακτυλικών αποτυπωμάτων και ταυτόχρονα να διασφαλιστεί η μετεγκατάσταση και η επιστροφή όσων δεν πληρούν τις προϋποθέσεις στις χώρες καταγωγής τους το αργότερο έως το Νοέμβριο 2015.
Τέλος επαναβεβαιώθηκε η απόφαση των «28» να παραμείνει σε ισχύ η Συνθήκη Σένγκεν και αυτή του Δουβλίνου, που είναι ο βασικός λόγος για τον εγκλωβισμό χιλιάδων και χιλιάδων ανθρώπων σε χώρες, παρά την επιθυμία τους.
Ανοιχτά θέματα
Οι αποφάσεις της Συνόδου κάθε άλλο παρά αντιμετωπίζουν την προσφυγική κρίση που παίρνει διαστάσεις ενός ακόμα συστημικού κινδύνου, δίπλα στην οικονομική κρίση, απειλώντας τη συνοχή και τη σταθερότητα του οικοδομήματος της Ε.Ε.
Ακόμα και η ίδια η διαχείριση του προβλήματος, όπως αποφασίστηκε στην προχθεσινή άτυπη Σύνοδο Κορυφής, αφήνει ανοικτά τεράστια θέματα που αφορούν το διαχειριστικό-στρατιωτικό έλεγχο θαλάσσιων οδών, το μέλλον περιοχών γεωστρατηγικής σημασίας στο Αιγαίο, στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή. Σχετίζονται, δηλαδή, συνολικά με τις γεωπολιτικές αντιθέσεις που συσσωρεύονται και οξύνονται στην περιοχή. Χαρακτηριστική των κινδύνων που ανοίγονται ήταν άλλωστε και η δήλωση της Γερμανίδας καγκελαρίου, την Τρίτη, ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να φυλάξει τα εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε. (δηλαδή το Αιγαίο και τον Έβρο) χωρίς τη βοήθεια της Τουρκίας. Μια δήλωση που θα την άκουσε με μεγάλη χαρά το τουρκικό πολιτικό κατεστημένο.
Μιλώντας επίσης για την Ελλάδα, πρέπει να είναι ξεκάθαρο ότι ο κίνδυνος σχεδιασμένου εγκλωβισμού χιλιάδων μεταναστών στη χώρα είναι υπαρκτός και σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση, την κοινωνική αποσάθρωση και τη μετατροπή της χώρας –με το 3ο Μνημόνιο– σε αποικία χρέους προσδίδει στο θέμα των μεταναστών τέτοια ένταση, βάθος και ποιότητα που δεν επιτρέπει να εξετάζεται απλά σαν πρόβλημα «ανθρωπισμού» ή παροχής οικονομικών πόρων.
