του Κώστα Βενιζέλου
Τελευταία στροφή πριν τη Διάσκεψη για την Κύπρο και τα δεδομένα δεν διαφοροποιούνται ως προς τις προθέσεις της Άγκυρας αλλά και των διεθνών παικτών. Εκείνο που διαφαίνεται είναι πως όλοι επενδύουν στην αναθέρμανση των σχέσεών τους με την κατοχική Τουρκία, με πρώτη την Ε.Ε., που ακολουθεί πολιτική κατευνασμού.
Την ίδια ώρα είναι ξεκάθαρο πως οι Τούρκοι ποσώς μπλοφάρουν, αλλά εφαρμόζουν μια πολιτική στη βάση ενός ολοκληρωμένου σχεδιασμού, ο οποίος στοχεύει στον στρατηγικό έλεγχο της Ελλάδος και της Κύπρου. Στην περίπτωση της Κύπρου έχουν γίνει, ήδη, αρκετά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση, με την εδραίωση των κατοχικών δεδομένων και επιχειρείται μέσα από μια συμφωνία να επικυρωθεί.
ΒΡΙΣΚΟΜΑΣΤΕ σχεδόν τρεις εβδομάδες πριν από την άτυπη Πενταμερή Διάσκεψη για το Κυπριακό, την οποία συγκάλεσε ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, στη Γενεύη, 27-29 Απριλίου. Θα είναι άλλη μια «κρίσιμη φάση» του Κυπριακού, άλλη μια «ευκαιρία», που δεν θα πρέπει να πάει… χαμένη, όπως είναι το επαναλαμβανόμενο αφήγημα της πολιτικής και οικονομικής ελίτ της Λευκωσίας, αλλά και της Αθήνας.
Πώς, όμως, χάνονται οι ευκαιρίες; Με τη στάση της ελληνικής πλευράς, η οποία έχει κάνει σοβαρές και μερικές φορές και επικίνδυνες υποχωρήσεις; Ή με την ανοχή της λεγόμενης διεθνούς κοινότητας που επιτρέπει στο θύτη να συνεχίζει τις παρανομίες του; Και η κατοχική Τουρκία, τι κάνει; Μόνο εισπράττει εκβιάζοντας και φοβερίζοντας.
Τρεις εβδομάδες, λοιπόν, πριν την πολυσυζητημένη άτυπη Πενταμερή Διάσκεψη, η διπλωματία έχει απογειωθεί και στο παρασκήνιο επιχειρούν να κάνουν κουμάντο οι «συνήθεις ύποπτοι», οι Βρετανοί, οι οποίοι στρέφονται προς την κατεύθυνση της Λευκωσίας, για να παρουσιαστεί πιο «ευέλικτη», κοντολογίς να προβεί σε νέες υποχωρήσεις. Και οι υποχωρήσεις που ζητούνται αφορούν τη λειτουργία του κράτους, που είναι πρόδηλο πως θα καταστεί «αιχμάλωτο» της Τουρκίας. Κυρίως σε ό,τι αφορά τον τρόπο λήψης αποφάσεων, όπου με βάση τις παραινέσεις, οι Τουρκοκύπριοι θα διαθέτουν το δικαίωμα του βέτο. Χωρίς τη συναίνεση της τουρκοκυπριακής πλευράς, αποφάσεις δεν θα λαμβάνονται και το κράτος δεν θα λειτουργεί.
Οι Τούρκοι εξετάζουν ήδη σενάρια της επόμενης ημέρας, κυρίως σε σχέση με μια νέα αποτυχία, εάν δεν γίνουν αποδεκτές οι αξιώσεις τους
Η Τουρκία από την πλευρά της βλέπει «πιο μακριά». Όχι μπροστά, αλλά στο παρελθόν. Στη βάση των παλιών αφηγημάτων, στα οποία στηρίζονται οι επεκτατικοί σχεδιασμοί. Εξαγγέλλει επάνοδο των ερευνητικών της σκαφών στην περιοχή. Σπάει εν πολλοίς η υπόσχεση Ερντογάν στη Μέρκελ για βήματα, δήθεν, αποκλιμάκωσης, αλλά κανείς δεν ενοχλείται. Το σκηνικό της έντασης θα επανέλθει, αλλά στην Πενταμερή θα συζητούνται, για παράδειγμα, θέματα «αποτελεσματικής συμμετοχής» στη λήψη αποφάσεων του κράτους. Ο Ερντογάν, ο Τσαβούσογλου, το αντηχείο τους στα κατεχόμενα, Ερσίν Τατάρ, κάνουν λόγο για δύο κράτη, επιδιώκοντας συνομοσπονδία, ως το ύστατο σημείο «υποχώρησης».
Σύμφωνα με συνομιλητές Τούρκων αξιωματούχων, η Άγκυρα αξιώνει κυριαρχική ισότητα και ίσο διεθνές καθεστώς. Αυτό παραπέμπει ευθέως σε δύο κράτη. Θα το επιδιώξει τούτο διακαώς θέλοντας να εξασφαλίσει την παρουσία της στην ΕΕ μέσω του τουρκοκυπριακού συνιστώντος κρατιδίου, αλλά και να έχει ρόλο στα ενεργειακά.
Εάν το σενάριο αυτό δεν πετύχει, τότε το τουρκικό σχέδιο Β περιλαμβάνει –μέσα από διαδοχικά αδιέξοδα, που θα προκαλέσουν σκοπίμως– βελούδινο διαζύγιο. Αυτό, ωστόσο, προϋποθέτει την αναγνώριση δύο κρατών, αλλά για να γίνει αυτό θα πρέπει να συναινέσει η ελληνική πλευρά. Υπάρχει ηγεσία να προχωρήσει σε αυτή την αυτοχειρία;
ΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ εξετάζουν και σενάρια της επόμενης ημέρας, κυρίως σε σχέση με μια νέα αποτυχία. Όπως έχει αναφερθεί σε παλαιότερο άρθρο εξετάζεται το ενδεχόμενο προσάρτησης των κατεχομένων στην Τουρκία, που εάν γίνει θα περάσει μέσα από δημοψήφισμα στα κατεχόμενα και έγκριση από την τουρκική Μεγάλη Εθνοσυνέλευση. Προ ημερών, ο Μουσταφά Ακιντζί είχε δηλώσει πως η λύση δύο κρατών είναι μια ρητορική που δεν μπορεί να συμπληρωθεί το περιεχόμενό της και λόγια, που αποτελούν έναν ενδιάμεσο σταθμό στον δρόμο που οδηγεί στην προσάρτηση της κατεχόμενης Κύπρου στην Τουρκία. Άρα, λοιπόν, είναι στο τραπέζι κι αυτό το ακραίο σενάριο, αν και πολλοί θεωρούν πως το θέμα της προσάρτησης θα χρησιμοποιηθεί εκβιαστικά προς την ελληνική πλευρά για να αποδεχθεί τις τουρκικές αξιώσεις και να αποφύγει τα χειρότερα.
Με αυτά, λοιπόν, τα δεδομένα, η Λευκωσία και η Αθήνα θα προσέλθουν στην άτυπη Πενταμερή Διάσκεψη στη Γενεύη (27-29 Απριλίου). Οι προοπτικές, όπως παραδέχονται τα Ηνωμένα Έθνη, περιορισμένες, αλλά σημασία θα έχει η συνέχεια και ποιος θα κληθεί να πληρώσει τον λογαριασμό.
Σαρλ Μισιέλ – Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν: Τους εξευτέλισε ο Ερντογάν και είπαν και ευχαριστώ
Το ταξίδι στην Άγκυρα των προέδρων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισιέλ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, έχει επιβεβαιώσει τη δουλικότητα των Βρυξελλών έναντι της Τουρκίας. Αποδέχθηκαν να τους εξευτελίζει ο Ερντογάν και δεν αντέδρασαν. Δεχόμενοι την προσβολή προς την φον ντερ Λάιεν, που την άφησαν να στέκει χωρίς να προβλέψουν καρέκλα στη συνάντηση, η γραμμή που υιοθετήθηκε από τους Ευρωπαίους κατά τη συνάντηση ήταν να καλοπιάσουν τον Ερντογάν. Του παρουσίασαν όλα τα δώρα, που θα μπορούσε να εξασφαλίσει, εάν αλλάξει συμπεριφορά. Βεβαίως, δεν τέθηκε κατά τη διάρκεια της συνάντησης τι θα γίνει εάν η Τουρκία έχει την ίδια συμπεριφορά, προκαλεί και απειλεί τους γείτονές της, την Ελλάδα και την Κύπρο. Επί τούτου τίποτα! Οι αναφορές των Μισιέλ και φον ντε Λάιεν στα «θετικά βήματα» που έκανε η Τουρκία, παραπέμποντας στην αποκλιμάκωση, την ώρα κατά την οποία εξήγγειλε επάνοδο των ερευνητικών πλοίων στην περιοχή, πώς μπορεί να ερμηνευθεί; Αυτό συνιστά «ξέπλυμα» της κατοχικής Τουρκίας, η οποία έχει λόγο να αποθρασύνεται.
Πάντως, σχεδόν απαρατήρητη πέρασε η συνάντηση του προέδρου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου με τον πρέσβη των ΗΠΑ στην Άγκυρα. Η συνάντηση προηγήθηκε αυτής με τον Ερντογάν. Γιατί χρειάστηκε να γίνει αυτή η συνάντηση; Η αναφορά –κοινοτικής πηγής– ότι «οι ΗΠΑ και η Ε.Ε. συμμερίζονται ορισμένες ανησυχίες, αλλά εξίσου ευθυγραμμίζονται πλήρως με την ανάγκη για ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς και για μια θετική και αμοιβαία επωφελής σχέση μεταξύ Ε.Ε και Τουρκίας», είναι ενδεικτική για τον τρόπο που προσεγγίζουν την Άγκυρα. Τόσο οι Αμερικανοί όσο και οι Ευρωπαίοι, ενδιαφέρονται να διατηρήσουν σχέσεις με την Τουρκία και είναι προφανές πως η Ουάσινγκτον θέλει τους Ευρωπαίους να αναλάβουν την αποστολή καλοπιάσματος της κατοχικής δύναμης.
