Επιμέλεια: Γιάννης Σχίζας
Στα βαθιά νερά της Μεσογείου και ιδίως στο Αιγαίο, κρύβεται ένα μυστικό που κινδυνεύουμε να χάσουμε προτού καν μάθουμε ότι υπάρχει. Οι Κοραλλιγενείς Οικότοποι (και όχι κοραλλιογενείς στη Μεσόγειο) που συναντώνται από τα 70-250 μέτρα βάθος, αποτελούν κάποια από τα πιο σύνθετα και πιο πλούσια θαλάσσια οικοσυστήματα της Μεσογείου. Παράλληλα όμως είναι ίσως και τα λιγότερο μελετημένα οικοσυστήματα στη Μεσόγειο και το κυριότερο: παρά τη μεγάλη σημασία τους δεν προστατεύονται, με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν καθημερινά από μη αναστρέψιμη καταστροφή.
Ως ένα πρώτο αλλά σημαντικό βήμα για την ανάδειξη, έρευνα και προστασία των Κοραλλιγενών Οικοτόπων στο Αιγαίο, το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας Αρχιπέλαγος ενώνει τις δυνάμεις του με το Περιφερειακό Κέντρο Δράσης των Ηνωμένων Εθνών για τη Μεσόγειο (UNEP/MAP SPA/RAC) και με το Τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστημίου του Essex Αγγλίας, με τη στήριξη του γαλλικού φορέα Pure Ocean.
Η δράση «Protecting Aegean Coralligene» που ξεκινάει τις επόμενες ημέρες στοχεύει να αναπτύξει μία νέα μεθοδολογία σχετικά χαμηλού κόστους αλλά υψηλής επιστημονικής αξιοπιστίας, με σύγχρονα ερευνητικά εργαλεία (ROV, multibeam sonar, biomass scanner, CTD). Έτσι θα μπορεί να εφαρμόζεται από μικρά ερευνητικά σκάφη ανά τη Μεσόγειο, συμβάλλοντας στην πιο αποτελεσματική έρευνα και προστασία αυτών των ιδιαίτερα σημαντικών αλλά και ευάλωτων θαλάσσιων οικοτόπων. Παράλληλα θα συγκεντρωθεί βίντεο υψηλής ευκρίνειας – από εντυπωσιακά ζωντανά κοραλλιγενή αλλά και από κατεστραμμένα, με στόχο την ευαισθητοποίηση του κοινού και των αρχών στην Ελλάδα και την Ευρώπη.
Απώτερος σκοπός είναι η εφαρμογή της απαγόρευσης της αλιείας με συρόμενα εργαλεία –άρα και η μη αναστρέψιμη καταστροφή που προκαλείται– στις περιοχές όπου υπάρχουν κοραλλιγενείς οικότοποι. Αυτό αν και ήδη προβλέπεται από την εθνική, ευρωπαϊκή και διεθνή νομοθεσία, δεν εφαρμόζεται ούτε στις ελληνικές θάλασσες αλλά ούτε και σε μεγάλο μέρος της Μεσογείου, καθώς οι αρμόδιες αρχές ποτέ δεν προέβλεψαν να συγκεντρωθούν τα απαραίτητα γεωχωρικά δεδομένα (δηλαδή χάρτες) που να ορίζουν το πού βρίσκονται αυτά τα ευάλωτα οικοσυστήματα.
Αναστασία Μήλιου,
Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος»
Η αποκατάσταση της Νοτρ Νταμ
Δύο χρόνια μετά την καταστροφική πυρκαγιά της Παναγίας των Παρισίων οι εργασίες αποκατάστασης προχωρούν. Ωστόσο οι οικολόγοι αντιδρούν: Μήλον της έριδος οι βελανιδιές αλλά και ο μόλυβδος.
Η επίσημη τελετή για το κόψιμο των απαραίτητων για την αποκατάσταση του ιστορικού καθεδρικού ναού της Παναγίας των Παρισίων στις αρχές Μαρτίου επισκιάστηκε για άλλη μια φορά από διαμαρτυρίες. Για τις εργασίες αποκατάστασης πρέπει να κοπούν περίπου 2.000 βελανιδιές από δασική έκταση έξω από το Παρίσι. Για την υπουργό Πολιτισμού της Γαλλίας Ροζελίν Μπασελό η διαδικασία αυτή είναι απαραίτητη προκειμένου να αποκατασταθεί η Νοτρ Νταμ όσο το δυνατόν καλύτερα και να επιστρέψει στο μέτρο του εφικτού στην παλιά της εικόνα. Τα ξύλα βελανιδιάς αποτελούσαν αναπόσπαστο κομμάτι του παλιού σκελετού της.
Οι μνήμες από τη μεγάλη πυρκαγιά στην Παναγία των Παρισίων είναι ακόμη νωπές. Για μέρες τηλεοπτικά δίκτυα από όλο τον κόσμο μετέδιδαν τις θλιβερές εικόνες από την καρδιά κυριολεκτικά της γαλλικής πρωτεύουσας. Ο Ροντόλφ Νερόν, εθελοντής πυροσβέστης που συμμετείχε στις αγωνιώδεις προσπάθειες κατάσβεσης της πυρκαγιάς και διάσωσης του Μνημείου Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, θυμάται: «Πρόκειται για ένα ιστορικό μνημείο που είναι συνυφασμένο με την καρδιά της Γαλλίας. Την ίδια στιγμή όταν καλείσαι να λάβεις μέρος σε μια πυροσβεστική αποστολή δεν σκέφτεσαι πολλά. Σκέφτεσαι τι θα κάνεις και πώς…».
Λίγο μετά την πυρκαγιά δωρητές από όλο τον κόσμο δεσμεύτηκαν να συγκεντρώσουν ένα δισ. ευρώ για τις εργασίες ανοικοδόμησης. Μέχρι στιγμής έχουν μαζευτεί 833 εκατομμύρια από 340.000 δωρητές από 150 χώρες.
Η ιστορία με τις βελανιδιές όμως δεν βοηθά τη διαδικασία ανοικοδόμησης – το αντίθετο. Τα μισά δέντρα προέρχονται από δημόσια δάση, τα άλλα μισά από ιδιωτικές εκτάσεις. Πρόκειται ωστόσο για γέρικα δέντρα, που θα κόβονταν έτσι κι αλλιώς, εξηγεί στην DW o Γκιγιόμ Λαριέρ, εκπρόσωπος της γαλλικής υπηρεσίας που είναι αρμόδια για την προστασία των δασών. Ωστόσο αυτή η αιτιολόγηση δεν επαρκεί για τις περιβαλλοντικές οργανώσεις και τους ακτιβιστές που αντιδρούν. Σύμφωνα με τη γαλλική περιβαλλοντική οργάνωση Ρομπέν των Δασών το κόψιμο των δέντρων συνεπάγεται τον ακρωτηριασμό του δάσους. Παράλληλα χρειάζονται πολλά χρόνια για την αναγέννηση των δασικών εκτάσεων, οι οποίες αποτελούν βιοτόπους για ζώα και πουλιά.
Ενδιαφέρον έχει επίσης ότι μετά την πυρκαγιά το δημόσιο ινστιτούτο Ineris, το οποίο μελετά το βιομηχανικό περιβάλλον και τη μόλυνση, κατέγραψε μεγάλες ποσότητες μολύβδου που είχαν απελευθερωθεί στην περιοχή γύρω από την Παναγία των Παρισίων. Η γαλλική οργάνωση Ρομπέν των Δασών προσέφυγε μάλιστα δικαστικά κατά των γαλλικών αρχών επειδή δεν έλαβαν άμεσα μέτρα για την προστασία της δημόσιας υγείας. Η προσφυγή απορρίφθηκε μετά από μερικούς μήνες. Η οργάνωση εκτιμά μέχρι σήμερα ότι άλλα οικοδομικά υλικά, πιο σύγχρονα και πιο φιλικά προς το περιβάλλον, θα έπρεπε καλύτερα να προτιμηθούν για την αποκατάσταση της Νοτρ Νταμ, δείχνοντας μάλιστα αποφασισμένη να συνεχίσει τον δικαστικό αγώνα.
Την ίδια ώρα, αν και με αργούς ρυθμούς, οι εργασίες στην Παναγία των Παρισίων συνεχίζονται. Εκατοντάδες εργάτες συνεχίζουν να δουλεύουν στη Νοτρ Νταμ για να την επαναφέρουν στην αρχική της κατάσταση. Ένα δύσκολο εγχείρημα και συγχρόνως μια μεγάλη πρόκληση. Ο τεχνίτης Φερντινάντ ντε Γκιλμπόν που εργάζεται σε μια σκαλωσιά αναφέρει: «Εργαζόμαστε σε ένα κτίσμα που είναι πραγματικά συναρπαστικό από αρχιτεκτονική άποψη. Είναι μοναδική ευκαιρία να μπορείς να βλέπεις το μνημείο από τόσο κοντά καθώς δουλεύεις».
Λίζα Λουί,
Παρίσι/ Afp/ France Télévision.
Επιμέλεια: Δήμητρα Κυρανούδη
