Εφευρετικοί και επίμονοι εδώ και πάνω από 40 χρόνια τα μέλη της CECOSESOLA. Της Μυρτώς Μπολώτα
H CECOSESOLA ιδρύθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 1967 όταν, μετά το θάνατο μέλους του συνεταιρισμού el Triunfo, τα υπόλοιπα μέλη αποφάσισαν να ενωθούν με άλλες εννιά τοπικές κοπερατίβες, προκειμένου να αντιμετωπίζουν από κοινού τα δυσβάσταχτα έξοδα κηδείας των μελών τους.
Η CECOSESOLA (Central de Cooperativas de Servicios Sociales del Estado Lara – Κεντρικός Συνεταιρισμός Κοινωνικών Υπηρεσιών της επαρχίας Λάρα) στη Βενεζουέλα, είναι ένα δίκτυο 60 αυτόνομων και αυτοδιαχειριζόμενων συνεταιρισμών, το οποίο δραστηριοποιείται κυρίως στην παραγωγή τροφίμων, παρέχοντας επίσης ιατρικές και χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες στα πάνω από 20.000 μέλη του και στην κοινότητα. Στους συνεταιρισμούς της CECOSESOLA εργάζονται περίπου 1.000 εργαζόμενοι. Οι δικτυωμένοι στη CECOSESOLA συνεταιρισμοί έχουν καταφέρει να εξασφαλίσουν πολύ καλές αμοιβές σε σύγκριση με αυτούς που επικρατούν στην αγορά εργασίας. Οι εργαζόμενοι αμείβονται το ίδιο, ανεξάρτητα από το είδος εργασίας τους. Αποφεύγουν να ονομάζουν την αμοιβή τους «μισθό» και προτιμούν την ονομασία «προπληρωμή» (anticipo) των αναμενόμενων στο τέλος του χρόνου κερδών. Ενώ, επίσης, όλοι εναλλάσσονται σε όλες τις θέσεις εργασίας. Οι αποφάσεις παίρνονται συναινετικά στις εβδομαδιαίες συνελεύσεις στις οποίες δίνουν ιδιαίτερη βαρύτητα. Οι διαδικασίες αυτές είναι πολλές φορές χρονοβόρες, αλλά αντιμετωπίζονται ως μέρος της εργασίας που φυσικά πληρώνεται.
Το δίκτυο περιλαμβάνει αγροτικούς συνεταιρισμούς βιολογικής και συμβατικής καλλιέργειας. Αποτελείται επίσης από επιχειρήσεις επεξεργασίας τροφίμων, που παράγουν μεταξύ άλλων γλυκά, μαρμελάδες, σάλτσες, ζυμαρικά και ψωμί. Τα προϊόντα μεταφέρονται κάθε Σαββατοκύριακο στα παζάρια της CECOSESOLA, στα οποία επίσης πωλούνται βασικά προϊόντα μαζικής παραγωγής. Καθώς δεν υπάρχουν μεσάζοντες, οι τιμές βρίσκονται κάτω από το μέσο όρο της αγοράς, ευνοώντας έτσι ιδιαίτερα τους κατοίκους στις φτωχογειτονιές.
Συνεταιρισμός λεωφορείων
Στα μέσα της δεκαετίας του ’70, η CECOSESOLA δημιούργησε συνεταιρισμό λεωφορείων, ο οποίος μέσα σε 4 χρόνια αποδείχτηκε ο οικονομικότερος του τομέα, μια και η CECOSESOLA διατήρησε την τιμή των εισιτηρίων στο μισό της τρέχουσας τιμής των άλλων οργανισμών. Έγινε όμως και ο μεγαλύτερος πάροχος μεταφορικών υπηρεσιών στο Barquisimeto, την πρωτεύουσα της επαρχίας Lara. Το 1980 η κυβέρνηση αποφάσισε να περικόψει τις επιδοτήσεις στις μεταφορές, με αποτέλεσμα η CECOSESOLA να μπει σε έναν τρελό χορό υπέρογκων χρεών. Επιχειρώντας να πιέσει την κυβέρνηση ώστε να επαναφέρει τις επιδοτήσεις προχώρησε στην οργάνωση απεργίας οργανώνοντας ταυτόχρονα και καμπάνια για μια «ελεύθερη και εθελοντική μετακίνηση» στα πρότυπα του μποϊκοτάζ στο Μοντγκόμερι, κατά το οποίο εθελοντές προσφέρονταν να μεταφέρουν όσους είχαν ανάγκη.
Η αντίδραση της τοπικής κυβέρνησης υπήρξε άμεση και βίαιη. Το βράδυ της 18ης Μαρτίου 1980, μέλη των βενεζουελάνικων μυστικών υπηρεσιών, σε συνεργασία με την τοπική αστυνομία, συνέλαβε πολλά μέλη της κοπερατίβας, κατέσχεσε τα γραφεία και τις εγκαταστάσεις της CECOSESOLA καθώς και το στόλο των 128 λεωφορείων της. Μετά από 140 ημέρες διαδηλώσεων, συλλήψεων, καραβανιών αλληλεγγύης και μιας επταήμερης πορείας στο Καράκας, η κυβέρνηση επέστρεψε τα κατασχεθέντα. Η ζημιά όμως είχε γίνει. Τα περισσότερα λεωφορεία επιστράφηκαν διαλυμένα και με πουλημένα τα εξαρτήματά τους. Οι συνεταιριστές βρέθηκαν αντιμέτωποι με ένα χρέος 5 εκατ. δολαρίων αλλά και διαιρεμένοι. Τα επόμενα 10 χρόνια η CECOSESOLA θα πτωχεύσει 60 φορές και το χρέος της θα ισοδυναμεί 30 φορές το αρχικό της κεφάλαιο.
Πιεσμένοι από την ανάγκη να εφεύρουν τρόπους χρηματοδότησής τους, οι συνεταιριστές της CECOSESOLA επιχείρησαν να δώσουν λύση. Και η λύση βρέθηκε από το συνεταιρισμό el Triunfo, μέλος της CECOSESOLA. Το 1983 πραγματοποιήθηκε το πρώτο παζάρι σε ένα μικρό κτίριο στη γειτονιά Pueblo Nuevo. Μετά την επιτυχία του Triunfo, άλλα, μεγαλύτερα παζάρια ξεπήδησαν τα επόμενα χρόνια.
Το 1984 χρησιμοποιήθηκαν τα εναπομείναντα 12 λεωφορεία ως κινητές «λαϊκές» παραγωγών, με φρούτα και λαχανικά που πουλιούνται στις γειτονιές του Barquisimeto. Η επιτυχία αυτής της ιδέας επικουρούμενη από τα παζάρια έκαναν δυνατή, το 1995, την αποπληρωμή του τεράστιου χρέους της CECOSESOLA.
Κέντρα Υγείας
Τα επόμενα χρόνια η CECOSESOLA συνέχισε να προσθέτει υπηρεσίες στην οργάνωσή της. Το 2000 δημιουργήθηκε αποταμιευτική και δανειοδοτική δομή, linea blanca, η οποία χορηγεί προσιτά δάνεια για την κάλυψη των στεγαστικών αναγκών των εκατοντάδων μελών της. Το 1998, ο συνεταιρισμός Triunfo πήρε για μια ακόμα φορά την πρωτοβουλία, δημιουργώντας κλινική προσιτή στους συνεταιριστές του, γεγονός που έθεσε και τα θεμέλια αυτού που σήμερα αποτελεί ένα δίκτυο έξι συνεταιριστικών κέντρων υγείας σε όλο το Barquisimeto, και τα οποία όλα συμμετέχουν στη CECOSESOLA.
Στις 23 Απριλίου 2013 η CECOSESOLA γιόρτασε ένα ακόμα βήμα στο χώρο της Υγείας καθαρίζοντας το χώρο όπου θα χτιστεί το Συνεταιριστικό Κέντρο Υγείας. «Θέλουμε να λειτουργήσουμε πλήρως: με 24ωρη κάλυψη επειγόντων περιστατικών, χειρουργεία, τραυματολογία, γενική ιατρική αλλά και όλες τις άλλες υπηρεσίες (μαιευτικό, ακτινολογικό, οδοντιατρικό κ.λπ.) λέει ο Salas Romer. «Μια και δεν μπορούμε να το χτίσουμε με τη μία, θα προχωρήσουμε κομμάτι-κομμάτι. Σήμερα συναντιόμαστε κάθε μήνα με τους γιατρούς και συζητάμε όλοι μαζί για το τι χρειάζεται να γίνει». Το Ιατρικό Κέντρο υπολογίζεται ότι θα εξυπηρετεί 500.000 ασθενείς το χρόνο και το κόστος του εκτιμάται γύρω στα 2,8 εκ. δολάρια.
Οι εργαζόμενοι στη CECOSESOLA θεωρούν ότι η ελεημοσύνη και η φιλανθρωπία δεν αποτελεί διέξοδο στη φτώχεια. Αγαπημένο τους σύνθημα αποτελεί το κινέζικο ρητό «Αντί να δίνεις ψάρι στο φτωχό, καλύτερα να τον μάθεις να ψαρεύει», που όμως το έχουν εμπλουτίσει υποστηρίζοντας ότι «δεν φτάνει να διδάξεις το ψάρεμα σε κάποιον, αλλά πρέπει να μάθουμε να ψαρεύουμε όλοι μαζί».
Συνταγματική αναγνώριση
Το 1999 ο Τσάβες κάλεσε τους πολίτες της Βενεζουέλας να συμμετάσχουν ενεργά στην επιχειρούμενη συνταγματική μεταρρύθμιση. Οι εργαζόμενοι της CECOSESOLA αντιμετώπισαν αυτή τη διαδικασία ως ευκαιρία να βελτιώσουν τη νομική / θεσμική τους θέση ως συνεταιριστές και κατ’ επέκταση και τη γενική τους κατάσταση.
Μετά από πολλές συζητήσεις σχετικά με τις μεταρρυθμίσεις για τους σημαντικότερους νόμους που αφορούσαν τους συνεταιρισμούς, κατέληξαν σε δύο κεντρικούς στόχους. Κατ’ αρχήν απαίτησαν την κατοχύρωση της δυνατότητας επιλογής σχετικά με την οργανωτική μορφή των συνεταιρισμών από τους ίδιους τους συνεταιριστές. Παράλληλα, πρότειναν τη διαφοροποίηση της συνεταιριστικής από την εξαρτώμενη εργασία.
Μέχρι τότε οι συνεταιρισμοί, προκειμένου να αναγνωριστούν από το κράτος, ήταν υποχρεωμένοι να παρουσιάζουν ιεραρχικές δομές οργάνωσης (Δ.Σ., πρόεδρο, αντιπρόεδρο κ.λπ.) ασχέτως αν στην πραγματικότητα λειτουργούσαν με συνελεύσεις. Επίσης, στο Σύνταγμα του 1961 δεν αποτυπωνόταν η κοινωνική αξία των εργασιακών σχέσεων μεταξύ των συνεταιριστών και τοποθετούνταν στην ίδια κατηγορία με τις σχέσεις εκμετάλλευσης μεταξύ εργατών και αφεντικών.
Σε συνεργασία με άλλους συνεταιρισμούς της περιοχής τους προετοίμασαν και πρότειναν εναλλακτικές διατυπώσεις για τους νόμους που αφορούσαν τους συνεταιρισμούς. Με πολύ δουλειά, εκδηλώσεις και συζητήσεις στις κοινότητές τους κατάφεραν να συγκεντρώσουν τις απαιτούμενες υπογραφές ώστε να παρουσιάσουν τις προτάσεις τους στην επιτροπή συνταγματικής μεταρρύθμισης με την οποία, σημειωτέον, βρίσκονταν σε συνεχή συζήτηση για το θέμα. Η προσπάθειά τους κατέληξε σε επιτυχία κι έτσι από το 2001 κάθε συνεταιρισμός έχει το δικαίωμα να αποφασίσει στη συνέλευσή του και χωρίς νομικούς περιορισμούς, την εσωτερική οργανωτική δομή του. Ενώ τέλος αναγνωρίζεται και επίσημα η κοινωνική αξία που παράγεται στους συνεταιρισμούς, πέρα από την παραγόμενη σε αυτούς οικονομική αξία.
Δαλιδά Ρεουβέν-Σεμία
