Με αφορμή το ζήτημα που ανέκυψε για το μάθημα των Θρησκευτικών αναδεικνύεται για μία ακόμη φορά ότι η ελληνική κοινωνία δεν βιώνει κρίση αλλά παρακμή πνευματική. Δεν διαχωρίζεται η θρησκεία, που αφορά στα τυπικά του ιερατείου, από τη Θεολογία που αποτελεί το θεωρητικό βραχίωνα της εξήγησης των θρησκειών και θέτει υπαρξιακά ζητήματα. Άναρθρες κραυγές αποσπασματικών σκέψεων εκφράζονται στο δημόσιο διάλογο, αναλόγως με τις ιδεολογικές εμμονές του καθενός. Αντιπαρατίθενται από τη μία ο φιλελευθερισμός, αριστερός και δεξιός, που αποτελούν τη διαφορετική όψη του ίδιου νομίσματος και από την άλλη ο πατροπαράδοτος εκκλησιαστικός εθνικιστικός και φασιστικός λόγος. Ο σκοταδισμός και από τις δύο πλευρές είναι εμφανής.
Συζητάμε για το μάθημα των Θρησκευτικών, εδώ στην Ελλάδα, χωρίς να μας απασχολεί τι συμβαίνει στην υπόλοιπη Ευρώπη, γιατί ίσως κάποιοι θεωρούν δεδομένο ότι τα Θρησκευτικά δεν διδάσκονται. Είναι δεδομένο ότι τα Θρησκευτικά διδάσκονται σε όλες τις χώρες της Ευρώπης, εκτός από τη Γαλλία από το 1905. Και εκεί, όμως, τα τελευταία χρόνια γίνεται μια δημόσια συζήτηση για επαναφορά των θρησκευτικών, εξαιτίας του ότι υπάρχει σοβαρό πρόβλημα στη γαλλική κοινωνία κατανόησης συμπεριφορών από άλλες εθνότητες λόγω του θρησκεύματός τους(1). Γενικά στην Ευρώπη, πέρα από τις μικρές διαφοροποιήσεις σε κάθε χώρα, διδάσκονται με δύο τρόπους:
- Στην πρώτη περίπτωση το μάθημα είναι ομολογιακό. Και σε αυτούς που δεν θέλουν να το διδάσκονται υποχρεωτικά διδάσκεται, επίσης από θεολόγους, κάτι παρεμφερές: ή Θρησκειολογία ή Ηθική ή Φιλοσοφία.
- Στη δεύτερη περίπτωση το μάθημα είναι πιο ανοιχτό, μη ομολογιακό και το διδάσκονται όλοι οι μαθητές. Κοινή συνισταμένη είναι η υποχρεωτικότητα του μαθήματος με επιλογές στον τρόπο διδασκαλίας.
Ένα σχολείο αυθεντικό και νηφάλιο οφείλει να παρέχει στο μαθητή πρόσβαση στην κατανόηση του κόσμου. Διαφορετικά θα γίνει όλο και πιο αισθητή η απειλή μιας συλλογικής λήθης, μιας ρήξης στην αλυσίδα της εθνικής και ευρωπαϊκής μνήμης, όπου ο εκλιπών κρίκος της θρησκευτικής πληροφόρησης θα καταστήσει ακατανόητες τις συμπεριφορές άλλων λαών. Επομένως, δεν τίθεται το ζήτημα να διαφυλάξουμε τα θρησκευτικά στο σχολείο, αλλά να εφοδιάσουμε τους μαθητές με τις πανοπλίες εκείνες που θα τους προφυλάξουνν από το διθέσιο άρμα της κατανάλωσης-επικοινωνίας, ώστε να παραμείνουν πλήρως πολιτισμένοι, διασφαλίζοντας το δικαίωμά τους στην ελεύθερη άσκηση της κρίσης τους.
(1) Βλ. Ρεζίς Ντεμπρέ, Η διδασκαλία της θρησκείας στο ουδετερόθρησκο σχολείο, Εκδ. Εστία, Αθήνα 2004. Ο Ρεζίς Ντεμπρέ είναι θεωρητικός του μαρξισμού, ήρθε από πολύ νέος σε επαφή με τους Kάστρο, Γκεβάρα, Aλιέντε και Mιτεράν. Ένα εγκωμιαστικό του άρθρο για την Kούβα στάθηκε η αφορμή, πριν από περίπου τριάντα χρόνια, να επισκεφθεί τη χώρα έπειτα από πρόσκληση του Φιντέλ Kάστρο. Eκεί γνωρίστηκε με τον Tσε Γκεβάρα και πέρασε δέκα χρόνια στη Λατινική Αμερική πολεμώντας στο πλευρό του. Στη Bολιβία συνελήφθη από τις Αρχές και καταδικάστηκε σε 30 χρόνια φυλακή.
Ο Τριαντάφυλλος Σερμέτης είναι θεολόγος-φιλόλογος, υποψήφιος διδάκτωρ Φιλοσοφίας
