Ένα ακόμα σκάνδαλο και ταυτόχρονα έγκλημα της κυβέρνησης Μητσοτάκη-Ν.Δ. βγήκε στην επιφάνεια. Έγκλημα με πολλαπλές διαστάσεις, οικονομικές αλλά κυρίως πολιτικές και κοινωνικές. Πρόκειται για το έγκλημα των ΕΛΤΑ, του τρόπου διοίκησης και λειτουργίας τους υπό την παρούσα κυβέρνηση. Αυτά που μαθαίνουμε τις τελευταίες μέρες, τα οποία δεν είναι απλώς εξοργιστικά αλλά αναδεικνύουν για μία ακόμα φορά ότι κάποιοι λειτουργούν σχεδιασμένα ως εγκληματική οργάνωση σε βάρος του λαού, οφείλονται στο ξέσπασμα λαϊκών στρωμάτων και των εργαζόμενων των ΕΛΤΑ λόγω των τεράστιων συνεπειών από το κλείσιμο σχεδόν του μισού δικτύου του οργανισμού. Όλα αυτά δεν είναι νέα, είναι πολιτική που εφαρμόζεται εδώ και χρόνια στα ΕΛΤΑ. Πολιτική, αποφάσεις και ενέργειες που είχαν μείνει στο απυρόβλητο, ακόμα και από πολλούς από αυτούς που σήμερα τα προβάλλουν στα επίσημα ΜΜΕ, για να προωθηθούν όλα αυτά τα χρόνια συγκεκριμένα συμφέροντα. Τα βασικά συμπεράσματα από αυτά που συνέβησαν και συμβαίνουν στα ΕΛΤΑ συνοψίζονται στα ακόλουθα:
Το έγκλημα είναι διαχρονικό
Το μόνο που μένει να απαντηθεί είναι «ποιος θα μείνει με τον μουτζούρη στο χέρι». Η διάλυση των ΕΛΤΑ και η μεταφορά τους με οποιοδήποτε τρόπο / μέθοδο στον ιδιωτικό τομέα είναι διαχρονικός στόχος του πολιτικού συστήματος, ανεξαρτήτως κυβερνήσεων, στο πλαίσιο των ιδιωτικοποιήσεων πολύ πριν τα μνημόνια. Απλά τα ΕΛΤΑ δεν ήταν πρώτη προτεραιότητα όπως έγινε με τράπεζες, ΟΤΕ, Ολυμπιακή, ΔΕΗ, διυλιστήρια, Χρηματιστήριο, αυτοκινητόδρομους κ.λπ. Την εποχή των μνημονίων το θέμα των ΕΛΤΑ μπήκε με προγραμματισμό για διάλυση και «ό,τι προκύψει στη συνέχεια». Αρχικά με το δεύτερο μνημόνιο, αλλά λόγω του λαϊκού κινήματος εκείνη την εποχή το θέμα «έμεινε πίσω». Με την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ που υπέγραψε και αποδέχθηκε το τρίτο και χειρότερο μνημόνιο και όσα ακολούθησαν, με τη δημιουργία του Υπερταμείου, ετοιμάστηκε η αναγκαία διαδικασία για τη διάλυση των ΕΛΤΑ και τη λεηλασία των εργασιών τους από τον ιδιωτικό τομέα με πολλαπλάσιο φυσικά κόστος για τον λαό.
Τα ΕΛΤΑ εντάχθηκαν στο Υπερταμείο το οποίο πλέον διαχειρίζεται τον οργανισμό σύμφωνα με τους σκοπούς λειτουργίας του. Για 99 χρόνια (από την ίδρυσή του) να υπηρετεί τα συμφέροντα των δανειστών. Με αυτά τα κριτήρια αξιολογούνται τα ΕΛΤΑ και όχι με το έργο που παράγουν και την κοινωνική συνεισφορά τους. Με δεδομένη τη νεοφιλελεύθερη πολιτική της κυβέρνησης που ξεπουλά τα πάντα, την ανυπαρξία αντιπολίτευσης και με ξεκάθαρο σκοπό οι εργασίες των ΕΛΤΑ να περάσουν σε ιδιώτες, ελήφθη, στα πλαίσια του σχεδιασμού υποτίθεται, η απόφαση για τον «ξαφνικό θάνατο», το κλείσιμο των 204 καταστημάτων τους από το σύνολο των 475. Να κλείσουν δηλαδή σε μια μέρα το 43% των καταστημάτων και να μείνουν μεγάλες περιοχές της χώρας, κυρίως νησιά και ακριτικές περιοχές, χωρίς τις σχετικές υπηρεσίες. Όμως παρά τις εκτιμήσεις τους ότι η εποχή είναι κατάλληλη για τέτοιες ενέργειες, η λαϊκή αντίδραση απέδειξε το αντίθετο. Έτσι ενώ αρχικά τα κυβερνητικά φερέφωνα είχαν ξεκινήσει να αιτιολογούν με «οικονομικά» επιχειρήματα το κλείσιμο, κάτω από τη λαϊκή οργή όλοι τους, κυβέρνηση, βουλευτές και επίσημα ΜΜΕ, αναγκάστηκαν να αλλάξουν στάση.
Η παραπληροφόρηση με τα οικονομικά δεδομένα
Κυβέρνηση, ηγεσία ΕΛΤΑ και λοιποί «ενημερωτές» προσπαθούν να μας πείσουν για τις ζημιές που συσσωρεύουν τα ΕΛΤΑ. Διαβάζουμε «200 εκατ. χαμένα σε 10 χρόνια», «250 εκατ. έδωσε η κυβέρνηση στα ΕΛΤΑ» και άλλα ανάλογα. Αυτή είναι η εικόνα που θέλουν να περάσουν. Ότι τα ΕΛΤΑ στοιχίζουν εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ, χωρίς φυσικά να λένε τις αιτίες, τι ακριβώς συμβαίνει, ποιες πολιτικές έχουν αυτά τα παρουσιαζόμενα αποτελέσματα. Εάν ψάξουμε το θέμα, τα πράγματα είναι αρκετά διαφορετικά.
Οι ζημιές των ΕΛΤΑ που επικαλούνται την τελευταία δεκαετία (2015-2024) είναι κατά μέσο όρο 10,5 εκατ. ευρώ ετησίως (105 εκατ. σύνολο). Έχουν αφαιρεθεί τα 110 εκατ. ευρώ που ήταν το κόστος της απόφασης που έλαβαν για μείωση προσωπικού μέσω «εθελουσίας εξόδου» το 2021. Ακόμα όμως και με αυτά τα νούμερα δεν λαμβάνεται υπόψη το σημαντικό κοινωνικό έργο που παράγουν τα ΕΛΤΑ στη νησιωτική αλλά και ακριτική ή ορεινή Ελλάδα με τη σχετική απομόνωση ειδικά τους χειμερινούς μήνες, καθώς και προς τους ανθρώπους της τρίτης ηλικίας που δεν έχουν δυνατότητες ψηφιακών επικοινωνιών και συναλλαγών. Φυσικά ακόμα και με αυτά τα νούμερα δεν έχουμε υπολογίσει τη διασπάθιση του δημοσίου χρήματος που θα αναφέρουμε παρακάτω.
Διασπάθιση χρήματος για «τα δικά μας παιδιά»
Οι διευρυνόμενες ζημιές δεν ήταν μόνο θέμα ότι ουσιαστικά δεν έκαναν τίποτε για την βελτίωση της κατάστασης των ΕΛΤΑ («εταιρικό μετασχηματισμό» τον ονόμασαν), και άφηναν τον ιδιωτικό τομέα να «αλωνίζει». Ήταν και αποτέλεσμα σκανδαλώδους διαχείρισης με κριτήριο να ευνοηθούν «τα δικά μας παιδιά». Ενδεικτικά:
α) Ο Γρ. Σκλήκας, διευθύνων σύμβουλος, που αποφάσισε το κλείσιμο των 204 καταστημάτων για την εξυγίανση των ΕΛΤΑ τον Οκτώβριο 2025, διπλασίασε το μισθό του τον Ιούλιο 2025 από 7.374 ευρώ σε 13.417 ευρώ. Ανάλογα αυξήθηκαν και οι αποδοχές των βασικών διευθυντικών στελεχών των ΕΛΤΑ. Και ενώ έγιναν αυτά ο κ. Σκλήκας «επιχειρηματολογώντας» για το κλείσιμο των καταστημάτων επικαλείται ότι θα τεθεί σε «κίνδυνο η ρευστότητα και η δυνατότητα καταβολής μισθών στους εργαζόμενους».
β) Επίσης είχε προχωρήσει εδώ και μερικούς μήνες στη μετακόμιση της έδρας των ΕΛΤΑ σε νέο κτίριο με μηναίο μίσθωμα 180.000 ευρώ. Παράλληλα αγόρασαν έπιπλα κόστους 250.000 ευρώ. Αυτά δεν ήταν απειλή για την οικονομική κατάσταση των ΕΛΤΑ;
γ) Ο Α. Πάτσης, πρώην βουλευτής της Ν.Δ., που υποχρεώθηκε να τον διαγράψει μετά το σκάνδαλο με τις αγορές κόκκινων δανείων σε εξευτελιστικές τιμές (στο 1/15 της τιμής) και τις πιέσεις εξόφλησης προς τους δανειολήπτες, είχε 27 συμβάσεις με τα ΕΛΤΑ με απ’ ευθείας αναθέσεις για νομικές υπηρεσίες συνολικής αξίας σχεδόν ενός εκατομμυρίου ευρώ.
δ) Η PWC έκανε τη μελέτη το 2024 για τον «εταιρικό μετασχηματισμό» των ΕΛΤΑ με κόστος 5 εκατ. ευρώ. Παράλληλα έχει και άλλες συμβάσεις με τα ΕΛΤΑ.
Συνεπώς διαχρονικά οι κυβερνήσεις έχουν αποφασίσει τον αφανισμό των ΕΛΤΑ, και η παρούσα προσπάθησε με τεχνοκρατικούς υποτίθεται όρους να τεκμηριώσει τη γρήγορη συρρίκνωση των δραστηριοτήτων τους προς όφελος των ιδιωτικών εταιρειών. Η λαϊκή αντίδραση προσωρινά υποχρέωσε την κυβέρνηση σε αναδίπλωση. Όμως ο στόχος της δεν άλλαξε. Δανειστές και κυβέρνηση επιμένουν στη διάλυση των ΕΛΤΑ και το πέρασμα όλων των δραστηριοτήτων τους στον ιδιωτικό τομέα.
Σχεδιασμένη η απαξίωση των ΕΛΤΑ για λογαριασμό τρίτων
Τα ΕΛΤΑ αντιμετωπίζουν προβλήματα «επιβίωσης» εδώ και 30 χρόνια, από την εποχή που εμφανίστηκαν στην «αγορά» οι υπηρεσίες courier και delivery. Οι συγκεκριμένοι επιχειρηματικοί χώροι, εφαρμόζοντας τις πλέον απάνθρωπες εργασιακές συνθήκες για το προσωπικό, με την ανοχή διαχρονικά των κυβερνήσεων, εφαρμόζοντας αρχικά λογικές τιμολογήσεις κατόρθωσαν να πάρουν ένα μεγάλο μερίδιο της αγοράς. Τώρα έχοντας ελέγξει την αγορά λειτουργούν ακόμα πιο αυθαίρετα σε επίπεδο εργασιακών σχέσεων (θα μπορούσαμε να γράψουμε σελίδες για το τι συμβαίνει στους συγκεκριμένους χώρους εργασίας), αλλά έχουν αναπροσαρμόσει και τα τιμολόγιά τους στα ύψη συγκριτικά με τα ΕΛΤΑ για τις ίδιες υπηρεσίες. Τα ΕΛΤΑ σε όλη αυτή την περίοδο σταδιακά απαξιώνονταν, περιορίζοντας τη δραστηριότητά τους. Χωρίς σχεδιασμό και αντίδραση έναντι του ανταγωνισμού. Όλα αυτά με την εποπτεία πάντοτε των εκάστοτε κυβερνήσεων, οι οποίες διόριζαν διοικήσεις και αξιοποιούσαν κομματικά με πολλαπλούς τρόπους τη λειτουργία των ΕΛΤΑ. Ακόμα και εκεί που τα ΕΛΤΑ ήταν ανταγωνιστικά έναντι των εταιρειών courier δεν ελήφθησαν μέτρα για ενίσχυση αυτού του τομέα δραστηριότητας και ουσιαστικής παρέμβασής του στην αγορά. Και οι κυβερνήσεις, κάνοντας πλάτες στις εταιρείες courier, άφηναν «εκτός ελέγχου» τα θέματα των εργασιακών σχέσεων.
Ακόμα όμως και με αυτά τα δεδομένα τα ΕΛΤΑ κατόρθωναν να έχουν ένα αξιόλογο έργο, και ετήσιο κύκλο εργασιών πάνω από τα 350 εκατ. ευρώ. Μέχρι που φτάσαμε στην εποχή της παρούσας κυβέρνησης. Στην εποχή των «αρίστων» ο ετήσιος κύκλος εργασιών των ΕΛΤΑ έπεσε από τα 350 εκατ. ευρώ σε κάτω από 300, και το 2024 κάτω από 250 εκατ. Σε αυτή την περίοδο πραγματοποιήθηκε η μεγάλη «εθελουσία» του 2021. Είναι δε ιδιαίτερα σημαντικό να σημειωθεί ότι οι «άριστοι» που διοικούν τα ΕΛΤΑ, αν και υποσχέθηκαν με τα καταρτισμένα επιχειρηματικά σχέδια κερδοφορία από 2022, αυτά αποδείχθηκαν απλά υποσχέσεις χωρίς αντίκρισμα. Παρά την οριζόντια μείωση των δαπανών προσωπικού κατά 8% από την 1/1/2021, μετά από συμφωνία-πλαίσιο επιχείρησης-εργαζόμενων, και παρά την εθελούσια που ακολούθησε, που μείωσε το μισθολογικό κόστος κατά 34,1% (55 εκατ. ευρώ) συγκριτικά με το 2020, οι ζημιές συνεχίστηκαν και αυξήθηκαν. Κοινώς οι «άριστοι» εκ των αποτελεσμάτων αποδείχθηκαν άχρηστοι.
Η απόλυτη υποκρισία
Ξαφνικά έπιασε ευαισθησία την κυβέρνηση και συγκεκριμένα ΜΜΕ για τα συγκεκριμένα ποσά. Η απόλυτη υποκρισία. Μιλούν για 200-250 εκατ. ευρώ για τα ΕΛΤΑ (που, όπως θα διαβάσετε στο διπλανό κείμενο, δεν είναι έτσι) αυτοί που αποδέχθηκαν στις αρχές Οκτώβρη 2025 να πληρώσουν 145 εκατ. ευρώ ως ποινική ρήτρα λόγω καθυστερήσεων της κυβέρνησης να παραδώσει ένα χώρο κατασκευής τμήματος του έργου που αφορά τον Βόρειο Οδικό Άξονα της Κρήτης (ΒΟΑΚ). Έχει δε ιδιαίτερη σημασία να αναφέρουμε ότι: α) Η σύμβαση υπογράφηκε εσπευσμένα το 2023, αν και ήταν γνωστές οι καθυστερήσεις που ήδη υπήρχαν.
Σκοπός ήταν να πραγματοποιηθεί προεκλογικά τότε η φιέστα υπογραφής της σχετικής σύμβασης από τον πρωθυπουργό. β) Ο συνολικός προϋπολογισμός του συγκεκριμένου έργου ανέρχεται σε περίπου 290 εκατ. ευρώ. Δηλαδή αποδέχθηκε η κυβέρνηση Μητσοτάκη ποινική ρήτρα που αντιστοιχεί στο 50% της αξίας του έργου! Φυσικά το αποδέχθηκαν όταν αντισυμβαλλόμενοι είναι οι «γνωστοί» που κάνουν κάθε είδους δουλειές με την παρούσα κυβέρνηση, το σχήμα AKTOR – ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ. Αυτοί λοιπόν που δίνουν χωρίς κανένα ενδοιασμό και δεύτερη σκέψη 145 εκατ. ευρώ αέρα, προσπαθούν να μας πείσουν ότι είναι καταστροφή τα χρήματα στα ΕΛΤΑ.
