Αναμένετε την ερχόμενη Παρασκευή στην Αθήνα, ο Τούρκος ΥΠΕΞ, Χακάν Φιντάν, προσκεκλημένος του ομολόγου του Γ. Γεραπετρίτη. Οι δύο υπουργοί, θα επιδιώξουν να λύσουν τον γόρδιο δεσμό, διερευνώντας αν υπάρχουν οι προϋποθέσεις ώστε να ξεκινήσουν τα επόμενα βήματα του ελληνοτουρκικού διαλόγου για τη διευθέτηση των θαλάσσιων ζωνών, συνεχίζοντας την προσέγγιση που εγκαινιάστηκε πριν ένα χρόνο με τη Διακήρυξη των Αθηνών, και έχει ήδη παράξει τετελεσμένα στα πλαίσια της λεγόμενης «θετικής ατζέντας». Γεραπετρίτης και Φιντάν έχουν την εντολή των Μητσοτάκη και Ερντογάν να αναζητήσουν το ελάχιστο κοινό έδαφος, παρά την εκφρασμένη ως τώρα διαφωνία ακόμη και για την ίδια τη θεματολογία του διαλόγου.
Η Τουρκία επιμένει να προσθέτει θέματα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, διευρύνοντας την ατζέντα πολύ πέρα από τη μοναδική διαφορά που αναγνωρίζει η ελληνική πλευρά και αφορά την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ. Στην πράξη η Τουρκία επιβάλει τους κανόνες της διαπραγμάτευσης σε όλο τον άξονα Θράκη, Αιγαίο, Κύπρος, Ν.Α. Μεσόγειος. Το πράττει αυτό άλλοτε με τετελεσμένα, άλλοτε με δείγματα «καλής θέλησης» που μεγεθύνονται από την ελληνική πλευρά, δικαιολογώντας την πολιτική κατευνασμού του θηρίου που έχει επιλέξει η ελληνική πολιτική ελίτ.
Διεθνείς πιέσεις
Η ελληνική πλευρά δηλώνει δια των εκπροσώπων της κυβέρνησης ότι αναγνωρίζει τις δυσκολίες του εγχειρήματος, κρατάει μικρό καλάθι, αλλά ταυτόχρονα είναι αισιόδοξη ότι το θετικό μομέντουμ θα επιτρέψει να υπάρξει πρόοδος στις συνομιλίες. Την ίδια αισιοδοξία συμμερίζεται και η Άγκυρα. Όλα δείχνουν πως κάτι μαγειρεύεται που δεν αφορά μόνο τις διμερείς σχέσεις αλλά τον συνολικότερο αναδασμό στην περιοχή. Άλλωστε να μην ξεχνάμε ότι η νέα ελληνοτουρκική προσέγγιση ξεκίνησε πριν ενάμιση χρόνο σε σύνοδο του ΝΑΤΟ και υπό τις ευλογίες της κυβέρνησης των ΗΠΑ, οι οποίες βλέπουν τον ελληνοτουρκικό διάλογο ως μοχλό προσέλκυσης της Τουρκίας στη δυτική συμμαχία – και πράγματι ήταν η κανονικοποίηση των σχέσεων Αθήνας-Άγκυρας που επέτρεψε την πώληση των F16 από τις ΗΠΑ. Την ίδια στιγμή η Ευρώπη συνεχίζει να χαϊδεύει την Τουρκία και να ενθαρρύνει την όλο και μεγαλύτερη συνεργασία Ελλάδας-Τουρκίας σε μια σειρά τομείς (μεταναστευτικό, τουρισμός, εμπόριο) ενισχύοντας την de facto δορυφοροποίηση της χώρας μας από τη γείτονα.
Εντός αυτού του περιβάλλοντος πραγματοποιήθηκε και το ταξίδι του προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Ν. Χριστοδουλίδη στην Ουάσιγκτον μετά από πρόσκληση του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν. Η πρώτη επίσκεψη Κύπριου προέδρου στον Λευκό Οίκο μετά από 28 χρόνια είναι δείγμα του ενδιαφέροντος των ΗΠΑ για την περιοχή – τόσο για τον πόλεμο στην Μέση Ανατολή, όσο και για την πορεία των ελληνοτουρκικών και του Κυπριακού. Οι ΗΠΑ επιθυμούν να διασφαλίσουν τις θέσεις τους στην περιοχή και μέσα από τα παζάρια να διασφαλίσουν την σχέση εξάρτησης Ελλάδας και Κύπρου, κυρίως όσων αφορά τους πολεμικούς σχεδιασμούς και τους ενεργειακούς δρόμους. Η ελληνική και προσφάτως και η κυπριακή πλευρά επιλέγει τον ρόλο του «δεδομένου συμμάχου» θεωρώντας πως η πλήρης παράδοση στις ορέξεις ΗΠΑ και ΝΑΤΟ, χωρίς απτά ανταλλάγματα τις περισσότερες φορές, θα αποτελέσει την κρίσιμη στιγμή ασπίδα προστασίας από τον τουρκικό επεκτατισμό.
Οι «αόρατες» τουρκικές προκλήσεις
Εν όψει της νέας φάσης του ελληνοτουρκικού διαλόγου η Τουρκία συνεχίζει να προκαλεί στην πράξη, απαιτώντας να έχει λόγο για κάθε ενέργεια στην περιοχή του Αιγαίου, αποδεικνύοντας πως τα «ήρεμα νερά» δεν είναι και τόσο ήρεμα τελικά. Το αποδεικνύουν οι δύο NAVTEX που εξέδωσε ο σταθμός της Υδρογραφικής Υπηρεσίας Σμύρνης στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Λέσβου – Χίου και Σάμου – Χίου όπου διεξάγονται έρευνες για την πόντιση ηλεκτρικού καλωδίου. Ο ισχυρισμός της Άγκυρας είναι ότι οι έρευνες διεξάγονται σε περιοχή μη οριοθετημένη (κατά το επιχείρημα του ΕΛΙΑΜΕΠ) και μάλιστα επί της δικής της διεκδικούμενης υφαλοκρηπίδας. Το αποδεικνύουν οι, αποσιωπημένες από τα ελληνικά ΜΜΕ, παραβιάσεις του FIR Αθηνών συμβολικά την ημέρα της εθνικής επετείου της 28ης Οκτωβρίου, αλλά και οι χιλιάδες παραβιάσεις των ελληνικών χωρικών υδάτων από πλοία του τουρκικού πολεμικού ναυτικού και της τουρκικής ακτοφυλακής που σύμφωνα με το ΓΕΕΘΑ έχουν αυξηθεί σε σχέση με πέρσι φτάνοντας τις 1.918 το πρώτο εννιάμηνο του 2024.
Μασάζ, δεξιά πολυκατοικία και ΕΛΙΑΜΕΠ
Η επιτάχυνση της έξωθεν επιβαλλόμενης προσέγγισης τον τελευταίο χρόνο είναι λογικό να προκαλεί ανησυχία στην ελληνική κοινωνία που έχει δει πολλές φορές στο όνομα των «συμμαχικών υποχρεώσεων» να ζητούνται υποχωρήσεις κόντρα τόσο στην λαϊκή βούληση όσο και στα εθνικά μας συμφέροντα. Η κυβέρνηση μοιάζει να νοιώθει αυτή την πίεση που αντανακλάται και στο πολιτικό επίπεδο, με την εντός της δεξιάς πολυκατοικίας αντιπολίτευση που τις ασκούν τόσο οι δύο πρώην πρωθυπουργοί Καραμανλής και Σαμαράς όσο και μικρή μερίδα της κοινοβουλευτικής της ομάδας. Η απάντηση που δίνει είναι το διαρκές μασάζ της κοινής γνώμης να αποδεχθεί τις προωθούμενες διευθετήσεις ως ρεαλιστικό μονόδρομο και εθνική επιτυχία – θυμίζουμε πως έτσι πλασάρισε και η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ τον «θρίαμβο» της Συμφωνίας των Πρεσπών. Κάπως έτσι κυβερνητικά στελέχη και εκπρόσωποι της Ν.Δ. ορκίζονται πως συζητούν αποκλειστικά και μόνο για το θέμα της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας, επιδιώκοντας να κρατήσουν την κοινωνία στο σκοτάδι για όσα πραγματικά συζητούνται, και τα οποία μαθαίνουμε από δημοσιεύματα του ξένου Τύπου ή από υπονοούμενα όπως αυτό του Γ. Γεραπετρίτη που μας θύμιζε πως στη διαπραγμάτευση απαιτείται «γενναιότητα».
Την ίδια στιγμή, φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ και τα παραδοσιακά think tank του ενδοτισμού, όπως το ΕΛΙΑΜΕΠ, σπεύδουν να δικαιολογήσουν με επιχειρήματα την προωθούμενη εθνική μειοδοσία. Κάπως έτσι διαβάζουμε στην Καθημερινή άρθρα με τίτλο «Ο πατριωτισμός είναι το τελευταίο καταφύγιο των αχρείων» και στο in.gr η Μαρία Γαβουνέλη, καθηγήτρια Διεθνούς Δικαίου στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και γενική διευθύντρια του ΕΛΙΑΜΕΠ μας εξηγεί γιατί Ελλάδα και Τουρκία δεν μπορούν να ασκήσουν τα κυριαρχικά τους δικαιώματα χωρίς να προχωρήσουν σε οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών με φρασεολογία όπως «Αιγαίο ελληνική λίμνη» που παραπέμπουν στις θέσεις του τουρκικού ΥΠΕΞ.
