Τελικά ο 62ος γύρος του ελληνοτουρκικού «διαλόγου» δεν ήταν άκαρπος. Όχι βέβαια γιατί σημειώθηκε κάποια πρόοδος ή βρέθηκε κάποιος κοινός παρονομαστής στις ελληνοτουρκικές διαφορές. Άλλωστε η τουρκική διπλωματία είχε με όλους τους τόνους δηλώσει πριν και κατά τη διάρκεια των συνομιλιών ότι σε Αιγαίο και Αν. Μεσόγειο θα επιβληθούν διπλωματικά ή στρατιωτικά οι επιδιώξεις της Άγκυρας.
Ο μοναδικός καρπός του 62ου γύρου ήταν η ανακοίνωση για συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών Τσαβούσογλου και Δένδια και η διερεύνηση των όρων για συνάντηση Ερντογάν-Μητσοτάκη. Πέρα από τα επιφαινόμενα, μοναδικός καρπός του διατεταγμένου ελληνοτουρκικού διαλόγου ήταν η γελοιοποίηση της «εθνικής στρατηγικής» και η επίσημη παραδοχή της προθυμίας κυβέρνησης και πολιτικής ελίτ να κλείσουν τις διαφορές σύμφωνα με την τουρκική ατζέντα.
Θυμίζουμε ότι η ελληνική πλευρά είχε δηλώσει πρόθυμη να ξεκινήσουν οι ελληνοτουρκικές διαβουλεύσεις με την προϋπόθεση ότι η Τουρκία θα απείχε «μόνιμα και ειλικρινά» από κάθε πρόκληση σε Αιγαίο και Κύπρο. Στην πραγματικότητα, όλο το διάστημα από τον ελλιμενισμό των τουρκικών ερευνητικών σκαφών στο κεντρικό Αιγαίο και τα παράλια της Κύπρου, δεν πέρασε ούτε μέρα που να μην υπήρξε μια εμπρηστική ή απειλητική δήλωση τούρκων αξιωματούχων σε βάρος Ελλάδος και Κύπρου. Μόλις την παραμονή της συνάντησης των Αθηνών διατυπώθηκε η αξίωση της Τουρκίας να σταματήσει κάθε συζήτηση για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας- Κύπρου-Ισραήλ καθώς το «έργο», σύμφωνα με την Άγκυρα, σχεδιάζεται μέσα στην τουρκική ΑΟΖ. Ταυτόχρονα η τουρκική διπλωματία κορύφωνε τις δηλώσεις για οριστική διχοτόμηση της Κύπρου και απέκλειε την Ε.Ε. από την συμμετοχή, έστω και με την ιδιότητα του παρατηρητή, στην επικείμενη Πενταμερή.
Θυμίζουμε ότι η Αθήνα επέμενε ότι μοναδικό ζητούμενο των διμερών συναντήσεων ήταν ο καθορισμός υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ ανάμεσα στις δύο χώρες, τη στιγμή που η Άγκυρα διακήρυσσε και κυρίως έθετε στο τραπέζι αξιώσεις για τον περιορισμό του εύρους του εθνικού εναέριου χώρου, την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών, τα «δικαιώματα της τουρκικής μειονότητας της Θράκης», τον έλεγχο του μισού Αιγαίου, ακόμα και το καθεστώς των συνόρων, απειλώντας με ανακατάληψη κατοικημένων νησιών του Αιγαίου που «κατέχονται παράνομα» από την Ελλάδα.
Μπροστά στο σύνολο των τουρκικών προκλήσεων και των συνεχών απειλών κατά της κυριαρχίας και της ακεραιότητας της χώρας, όλες οι πτέρυγες του ελληνικού πολιτικού κόσμου κράτησαν υπεύθυνη στάση -«σιγή ιχθύος»- και αποδέχθηκαν το κουρέλιασμα όλων των έτσι και αλλιώς ασταθών έως ανύπαρκτων «κόκκινων γραμμών». Οδηγούνται τώρα, με όλα τα μέτωπα ανοικτά, σε μια συνάντηση μεταξύ των υπουργών Εξωτερικών, χωρίς ατζέντα και προϋποθέσεις, με ορατό το ενδεχόμενο μιας συνολικής συνθηκολόγησης. Άλλωστε πέρα από την αυτογελοιοποίηση και το κουρέλιασμα των υποτιθέμενων «κόκκινων γραμμών» η πολιτική ελίτ είχε φροντίσει να ακυρώσει κάθε όπλο και κάθε δυνατότητα που της έδινε η συμμετοχή της σε διεθνείς οργανισμούς και στην Ε.Ε.
Μετά την αυτογελοιοποίηση και το κουρέλιασμα των υποτιθέμενων «κόκκινων γραμμών», η πολιτική ελίτ βλέπει τη «θετική ατζέντα» να κυριαρχεί στην Ε.Ε. και ετοιμάζει ταξίδι για Άγκυρα έτοιμη για οδυνηρές παραχωρήσεις
Οι κυρώσεις φεύγουν από το τραπέζι
Από τη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. του περασμένου Δεκεμβρίου, η κυβέρνηση Μητσοτάκη απεμπόλησε τη δυνατότητα πίεσης της Τουρκίας για σεβασμό των κυριαρχικών δικαιωμάτων Ελλάδας και Κύπρου μέσω των ευρωπαϊκών κυρώσεων. Τότε, με αντάλλαγμα υποσχέσεις για αυξημένη οικονομική ενίσχυση λόγω πανδημίας, η κυβέρνηση υπαναχώρησε στις γερμανικές πιέσεις και αποδέχθηκε να δοθεί η «ευκαιρία» στην Άγκυρα να αποκλιμακώσει την κρίση μέσω μια «θετικής ατζέντας».
Τέσσερις περίπου μήνες μετά, η Τουρκία, χωρίς να περιορίσει καθόλου τις προκλήσεις και τους επεκτατικούς σχεδιασμούς απολαμβάνει την πλήρη απόσυρση από το τραπέζι κάθε ενδεχομένου επιβολής κυρώσεων και βλέπει ως προοπτική αποκλειστικά και μόνο την αναβάθμιση των σχέσεων της με την Ε.Ε. Διπλωματικοί κύκλοι των Βρυξελλών δεν αφήνουν κανένα περιθώριο ψευδαισθήσεων. Διαδοχικές και επαναλαμβανόμενες δηλώσεις διπλωματών διευκρινίζουν ότι «οι διαδικασίες για επιπλέον ένταξη στις λίστες τούρκων ιδιωτών έχει σταματήσει, και δεν συζητάμε πλέον οικονομικές κυρώσεις» ή πιο ωμά η διαδικασία κυρώσεων δεν «ξεκίνησε ποτέ».
Σύμφωνα με δημοσίευμα του πρακτορείου ειδήσεων Reuters, κατά του ενδεχόμενου κυρώσεων κατά της Τουρκίας τάχθηκε και ο νέος Αμερικάνος πρόεδρος Μπάϊντεν με το πρόσχημα ότι η Τουρκία είναι μέλος του ΝΑΤΟ και η Άγκυρα δείχνει διατεθειμένη να συμβιβαστεί με τη δυτική συμμαχία.
Στην πραγματικότητα η νέα διοίκηση των ΗΠΑ ασκεί πιέσεις στην Τουρκία μόνο για όσα αφορούν τις σχέσεις με τη Ρωσία και προσφέρουν «αντίδωρο» για έναν συμβιβασμό την ικανοποίηση των απαιτήσεων της σε Αιγαίο και Κύπρο. Η στάση της ελληνικής πλευράς, από ΗΠΑ και Γερμανία θεωρείται δεδομένη και απόλυτα προβλέψιμη.
Μέσα σε αυτό το κλίμα η δήθεν αξιολόγηση της παραβατικής συμπεριφοράς της Τουρκίας θα γίνει σε ένα έδαφος ενταγμένο στις γενικότερες γεωπολιτικές στοχεύσεις των δυτικών και υπό το καθεστώς της πρόσφατης όξυνσης των σχέσεων ΗΠΑ-Ρωσίας. Όχι τυχαία το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας με ανάρτησή του πανηγυρίζει για τις εξελίξεις δηλώνοντας ότι «η Τουρκία είναι μια κομβική χώρα για το μέλλον της Ευρώπης όπως ήταν στο παρελθόν. Η ανανεωμένη στενή συνεργασία μας με την Ε.Ε. θα συνεχίσει να φέρνει ειρήνη, ευημερία και σταθερότητα σε ολόκληρη την ήπειρο».
Από την πλευρά του ο Κ. Μητσοτάκης, ανήμερα του εορτασμού των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση -δεν είναι τυχαία η επιλογή της ημερομηνίας- θα δρέψει τους καρπούς των επιλογών του. Θα παρακολουθεί άφωνος την επικαιροποίηση της συμφωνίας για το μεταναστευτικό μεταξύ Ε.Ε. και Τουρκίας και την έκθεση της Κομισιόν για τη θετική ατζέντα χωρίς καμιά αναφορά ούτε στην Αμμόχωστο ούτε στο Αιγαίο.
Και τα δύσκολα μόλις τώρα αρχίζουν…
