Δι’ αντιπροσώπων αντιπαράθεση Ρωσίας-Δύσης, αλλά και ρήγμα εντός της Ε.Ε.
Κυρίαρχο θέμα στη βαλκανική επικαιρότητα τις τελευταίες εβδομάδες είναι οι αυριανές εκλογές στην Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, οι οποίες πραγματοποιούνται μετά από δύο σχεδόν χρόνια συνεχών αναβολών και έντονης πολιτικής κρίσης με διαδηλώσεις, απειλές για ειδικά δικαστήρια και φυλακίσεις. Εκλογές που στην ουσία παρήγγειλαν Ε.Ε. και ΗΠΑ, αφού είχαν φροντίσει με απροκάλυπτες παρεμβάσεις τους να τις αναβάλλουν για όσο διάστημα δεν εξυπηρετούσαν τους σχεδιασμούς τους στην ευρύτερη περιοχή.
Η προεκλογική περίοδος χρωματίστηκε από ένταση και πληθώρα υποσχέσεων των βασικών διεκδικητών, που ξεκινούσαν από… παροχή δωρεάν φωτοβολταϊκών και έφταναν μέχρι την καθιέρωση των αλβανικών ως δεύτερης επίσημης γλώσσας. Τα ΜΜΕ μιλάνε για τις πιο αβέβαιες ως προς το αποτέλεσμα εκλογές από την ίδρυση του γειτονικού κράτους. Η ψαλίδα των δύο βασικών ανταγωνιστών βρίσκεται στις 5 περίπου μονάδες, ενώ αναποφάσιστο παραμένει μέχρι την τελευταία στιγμή το ένα τρίτο του εκλογικού σώματος. Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δίνουν σχεδόν 24% στο κυβερνών εθνικιστικό κόμμα VMRO (Δημοκρατικό Κόμμα της Εθνικής Ενότητας, θεωρούμενο φιλορωσικό) και 19% στην αντιπολιτευόμενη Σοσιαλδημοκρατική Ένωση (SDSM).
Ανταλλαγές κατηγοριών και βομβαρδισμός υποσχέσεων
Οι φιλοκυβερνητικές εφημερίδες κατηγορούν την αντιπολίτευση (πλήρως υποστηριζόμενη από τη Δύση) ότι είναι υποχείριο του Σόρος και προωθεί τη διάσπαση του κράτους αλλά και τη γενικότερη ανάφλεξη στα Δυτικά Βαλκάνια, σφυροκοπώντας την πρόταση της SDSM για «επαναπροσδιορισμό του κράτους». Επαναπροσδιορισμός που, εκτός του ανοίγματος στο αλβανικό στοιχείο με την καθιέρωση της διγλωσσίας, περιλαμβάνει την πρόταση για δημιουργία καντονιών σε μια ομοσπονδία και πιθανά μελλοντικά δημοψηφίσματα για την επίλυση εθνικών θεμάτων – κινήσεις που δεν έχουν σαν κίνητρο τη… συμμετοχική δημοκρατία, αλλά να ανοίξουν τον ασκό του Αιόλου στα άλυτα θέματα κατακερματισμού της Βαλκανικής από τη δεκαετία του ’90.
Η αντιπολίτευση από την πλευρά της κατηγορεί την κυβέρνηση (εκτός της φιλορωσικής της στάσης) για λαϊκισμό σε περίοδο βαθιάς οικονομικής κρίσης. Πράγματι, το κυβερνών VMRO υπόσχεται αύξηση των συντάξεων, δωρεάν εμβολιασμούς, κουπόνια φτηνών διακοπών και εισιτήρια για θεάματα τα σαββατοκύριακα. Αξιοσημείωτη είναι η παρουσία των ΥΠΕΞ Αυστρίας και Ουγγαρίας σε προεκλογικές συγκεντρώσεις του κυβερνώντος κόμματος! Η Βιέννη και η Βουδαπέστη, δηλαδή, δεν ακολουθούν την ίδια τακτική με την Ε.Ε. Αντίθετα, με δεδομένη τη γεωγραφική τους θέση και τους κινδύνους νέων προσφυγικών ροών και μιας νέας πιθανής βαλκανικής ανάφλεξης, χτίζουν γέφυρες αυτόνομης πολιτικής παρουσίας τους στην ΠΓΔΜ επενδύοντας στο εθνικιστικό VMRO.
Ανταγωνισμός και εντός της αλβανικής μειονότητας
Δίπλα στο βασικό ανταγωνισμό μεταξύ VMRO-SDSM υπάρχει και αυτός των δύο αλβανικών μειονοτικών κομμάτων, τα οποία παίζουν ρυθμιστικό ρόλο στην όποια προσπάθεια συγκρότησης κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας και ρύθμισης των κατά καιρούς εντάσεων σε περιοχές όπου το αλβανικό στοιχείο πλειοψηφεί. Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις τα αποτυπώνουν εκλογικά στο 6,2% και στο 3,3% αντίστοιχα. Η Δημοκρατική Ένωση για Ένταξη (DUI) συμμετείχε στον μέχρι τώρα κυβερνητικό συνασπισμό, ενώ το Δημοκρατικό Κόμμα Αλβανών (DPA) βρισκόταν στη συμμαχία της αντιπολίτευσης.
Και τα δύο έριξαν το βάρος τους προεκλογικά όχι σε «εθνικά θέματα», όπως θα περίμενε κανείς (αν και πάντα κρατούν απόσταση από τον πατερναλιστικό μεγαλοϊδεατισμό της «μητέρας Αλβανίας» για δικούς τους ωφελιμιστικούς λόγους), αλλά στην καλυτέρευση της άθλιας οικονομικής κατάστασης και της μεγάλης ανεργίας που πλήττει την αλβανική μειονότητα. Ο Αλί Αχμέτι, επικεφαλής του DUI, υπόσχεται κάθε αλβανική οικογένεια να έχει τουλάχιστον έναν εργαζόμενο, χάρη στις ελεύθερες οικονομικές ζώνες που ο ίδιος αγωνίστηκε να φτιαχτούν στις αλβανόφωνες περιοχές Τέτοβο, Κίτσεβο και Στρούγκα. Την ίδια στιγμή το DPA υπόσχεται την εγκατάσταση νέων ξένων επενδύσεων στις ίδιες περιοχές, πλειοδοτώντας σε ακραίες νεοφιλελεύθερες πολιτικές.
Οι εκλογές στη γειτονική χώρα θα είναι ένα ακόμη επεισόδιο –όχι όμως το τελευταίο– στη βαθιά πολιτική και οικονομική κρίση που τη διαπερνά καιρό τώρα. Τα αποτελέσματά τους και οι αντιδράσεις που θα προκαλέσουν εσωτερικά, αλλά κυρίως από τη «διεθνή κοινότητα» των ιμπεριαλιστών (η οποία θεωρεί ότι έχει τον τελικό λόγο επικύρωσης ή αμφισβήτησής τους), θα έχουν επιπτώσεις και στη χώρα μας αλλά και στην ευρύτερη περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων.
Γιώργος Τζαφέρης
