από τον Δημήτρη Ουλή
Να τελειώνουμε κάποτε με αυτήν την υποκρισία. Δεν έχει νόημα να νηστεύεις τα αυγά και το τυρί, όταν νηστεύεις την πατρίδα, τη ζωή και τα όνειρά σου. Δεν έχει καμία σημασία αν βάζεις λάδι στο ρεβίθι, όταν έχεις ξεπουληθεί εκατό φορές ραγιάς και τσουτσέκι. Αρκεί η νηστεία που μας επιβάλλουν τα μνημόνια. Όποιος θέλει περισσότερη, αν δεν παραδεχτεί τη μαζοχιστική του παρέκκλιση, ας μας εξηγήσει τουλάχιστον το νόημα της πράξης του. Πού αποσκοπεί, επιτέλους, η νηστεία; Στη χαλιναγώγηση των παθών μας; Στην καθυπόταξη του «δαίμονα» της κοιλίας μας; Μα, αποτελεί κοινό τόπο της εμπειρίας μας ότι η νηστεία δεν κατευνάζει τα πάθη, αλλά τα βάζει απλώς σε παρένθεση – και επομένως μακροπρόθεσμα, τα διεγείρει. Το βλέπουμε ξεκάθαρα στην περίπτωση του φαγητού: πέφτουμε το Πάσχα σαν τα όρνεα πάνω στους οβελίες, τα κοκορέτσια, τα αυγά και τη μαγειρίτσα, όχι επειδή καταφέραμε να δαμάσουμε την κοιλία μας, αλλά επειδή αναστείλαμε απλώς για σαράντα μέρες την κατανάλωσή τους. Και τώρα, την τεσσαρακοστή πρώτη, είμαστε πλέον έτοιμοι να πάρουμε τη ρεβάνς.
Η αναβολή της ικανοποίησης ισχυροποιεί την επιθυμία, μας λέει η ψυχανάλυση. Εξ ου και η νηστεία εξυπηρετεί θαυμάσια τα προτάγματα του καταναλωτισμού. Ακόμα πιο εξοργιστική από τη νηστεία, ωστόσο, θεωρώ τη μεταμοντέρνα σκηνοθεσία της – δηλαδή την προσομοίωσή της. Διότι τι άλλο συνιστά εν τέλει ο θεσμός της ««Mac Σαρακοστής», πέρα από μία προσομοίωση νηστείας; Ένας ολόκληρος ιδεολογικός μηχανισμός έχει στηθεί (συχνά με την ανοχή της επίσημης Εκκλησίας), προκειμένου να μας πείσει ότι, λίγο-πολύ, νηστεία σημαίνει αλλαγή διαιτολογίου. Τίποτε το ιδιαιτέρως ασκητικό δεν πιστεύω εν τούτοις ότι υπάρχει σε ένα χάμπουργκερ με μπιφτέκι λαχανικών ή σόγιας. Και καμία ιδιαίτερη πνευματικότητα δεν μπορώ να προσποριστώ από τα φρέσκα θαλασσινά, τα χταποδάκια, τις γαρίδες και τις «νηστίσιμες» μακαρονάδες, οι οποίες κοσμούν αυτήν την περίοδο τόσο συχνά το μεσημεριανό μας τραπέζι. Εχω ανάγκη από πολύ σοβαρότερα κριτήρια για να νοηματοδοτήσω την πρακτική της νηστείας. Ειδάλλως, αισθάνομαι απλώς ότι επιδίδομαι σε αυτοεμπαιγμό.
Νηστεύω την πατρίδα, τη ζωή και τα όνειρά μου. Όχι κατά τρόπο θρησκευτικό ή εθιμοτυπικό, αλλά κυριολεκτικά και εν τοις πράγμασι. Γι’ αυτό και η μοναδική νηστεία που θα είχε νόημα για μένα κατά διάρκεια της Σαρακοστής είναι η νηστεία από την ετοιματζίδικη ευλάβεια και την ταχυφαγική ασκητικότητα, η αποχή από τον κυνισμό, την ιδιωτεία και την επιθετικότητα, στις οποίες μας έχει εξωθήσει προ πολλού η πολιτική, οικονομική και θρησκευτική ηγεσία της αποικίας, η αυστηρή εγκράτεια απέναντι στην τελετουργική τυπολατρεία και τον γλυκερό συναισθηματισμό του Ιησού από τη Ναζαρέτ. Και η αποταγή ενός καταναλωτικού συστήματος αξιών, το οποίο πασχίζει να συρρικνώσει την επιθυμία μου στο επίπεδο ενός σκύλου που ικετεύει για το κόκκαλό του.
Αναλογιστείτε όσα σας γράφω σύντροφοι, και μην με παρεξηγήσετε. Όσο για τους κρεοπώλες, θα σας συμβούλευα να μην τους ενοχλείτε την εβδομάδα που έρχεται. Έχουν χιλιάδες αρνιά να σφάξουν μέχρι το Πάσχα.
