Με συνεχείς και επαναλαμβανόμενες προκλητικές δηλώσεις, το καθεστώς Ερντογάν, στο υψηλότερο επίπεδο, απειλεί ευθέως την εδαφική ακεραιότητα της χώρας και την ειρήνη στην περιοχή.
Δεν πρόκειται πια για αμφισβήτηση της κυριαρχίας επί ακατοίκητων νησίδων ή βράχων του Αιγαίου στα παράλια της γειτονικής χώρας. Δεν πρόκειται για το πώς θα οριοθετηθούν η ΑΟΖ και ο εναέριος χώρος, δίχως βέβαια όλα αυτά να είναι δευτερεύουσας σημασίας ζητήματα. Όμως τώρα, ο τουρκικός επεκτατισμός έχει θέσει με έμφαση στο επίκεντρο των αμφισβητήσεων του την ελληνική κυριαρχία σε νησιά όπως η Λήμνος, η Χίος, η Μυτιλήνη, η Σάμος, η Ικαρία, η Σαμοθράκη και τα Δωδεκάνησα.
Ο κύκλος των προκλήσεων ξεκίνησε από καιρό με την επίσημη επιστολή της Τουρκίας στον ΟΗΕ όπου διατυπωνόταν η αμφισβητούμενη νομικά και ιστορικά θέση ότι η Ελλάδα παραβιάζει τους όρους των Συνθηκών, της Λωζάνης του 1923 (αφορά το Αν. Αιγαίο) και των Παρισίων του 1947 (αφορά τα Δωδεκάνησα) όπου προβλεπόταν καθεστώς αποστρατιωτικοποίησης.
Τη σκυτάλη πήρε πρόσφατα ο υπουργός Άμυνας της Τουρκίας Ακάρ για να ακολουθήσει ο ομόλογός του των Εξωτερικών Τσαβούσογλου που προκλητικά δήλωσε ότι εάν η Ελλάδα δεν αλλάξει στάση ως προς την αποστρατιωτικοποίηση, τότε αμφισβητείται η διεκδίκηση της κυριαρχίας των νησιών σε Αν. Αιγαίο και Δωδεκάνησα.
Τον κύκλο έκλεισε ο ίδιος ο Ερντογάν: «Δεν είναι δυνατόν να παραμένουμε σιωπηλοί για τις στρατιωτικές δραστηριότητες που πραγματοποιούνται κατά παράβαση των συμφωνιών στα νησιά με αποστρατιωτικοποιημένο καθεστώς». Για να συνεχίσει: «Θα συνεχίσουμε να το κρατάμε στην ατζέντα και το επόμενο διάστημα. […] Γιατί, όπως γνωρίζετε, το θέμα των νησιών είναι πάντα αμφιλεγόμενο».
Η ουκρανική κρίση, η ρευστότητα στα Βαλκάνια και οι εντάσεις σε Μ. Ανατολή και Βόρεια Αφρική αναβαθμίζουν το ρόλο της Τουρκίας και την καθιστούν κρίσιμο παράγοντα προσέλκυσης, τόσο από τις ΗΠΑ όσο και από τη Γερμανία
Αποθράσυνση εν μέσω γεωπολιτικών αναταράξεων
Το κρίσιμο ερώτημα είναι αν το ανέβασμα των τόνων αλλά και του επιπέδου των διεκδικήσεων της Τουρκίας συνιστά μια ποιοτική αναβάθμιση του συνόλου της πολιτικής της Άγκυρας σε Αιγαίο και Αν. Μεσόγειο, ή συνιστά ένα ακόμα στοιχείο «μαξιμαλιστικών διεκδικήσεων» ώστε να επιτευχθούν ευνοϊκότερες διευθετήσεις σύμφωνα με τις επιδιώξεις της.
Η αλήθεια είναι ότι παρά τη φαινομενική ηρεμία στο Αιγαίο η Τουρκία έχει πετύχει σημαντικές νίκες στο διπλωματικό -και όχι μόνο- πεδίο το τελευταίο διάστημα. Στην Κύπρο έχει επιβάλει στην πράξη την ύπαρξη δύο χωριστών οντοτήτων και την υποβάθμιση της Κυπριακής Δημοκρατίας σε «ελληνοκυπριακή κοινότητα». Η διεθνής κοινότητα και ο ΟΗΕ, πρωτίστως η Ελλάδα και η Κύπρος, δεν αντιλαμβάνονται το Κυπριακό ως πρόβλημα εισβολής και παράνομης κατοχής εδαφών μιας αναγνωρισμένης χώρας μέλους της Ε.Ε. αλλά ως μια «διμερή διαφορά». Οι πιέσεις για παραχωρήσεις είναι ασφυκτικές και η κυπριακή κυβέρνηση επιδίδεται σε αλλεπάλληλες για να ικανοποιηθούν οι δυτικοί σύμμαχοι και να εξευμενισθεί η Τουρκία. Στο Αιγαίο, ο πόλεμος χαμηλής έντασης συνεχίζεται αμείωτος σε θάλασσα και αέρα, με την Ελλάδα να έχει αποδεχθεί στην πράξη κυριαρχία στα 6 ν.μ και βέβαια περιορισμένη ή και καθόλου επήρεια των νησιών στον καθορισμό ΑΟΖ. Τώρα όμως η αμφισβήτηση της κυριαρχίας επί του μισού Αιγαίου περιπλέκει πολύ τα πράγματα.
Το βέβαιο είναι ότι η τουρκική προκλητικότητα και η αλλαγή επιπέδου στις διεκδικήσεις συμπίπτουν με σοβαρότατες γεωπολιτικές αναστατώσεις στην περιοχή. Η ουκρανική κρίση, η ρευστότητα στα Βαλκάνια και οι εντάσεις σε Μ. Ανατολή και Βόρεια Αφρική αναβαθμίζουν το ρόλο της Τουρκίας και την καθιστούν κρίσιμο παράγοντα προσέλκυσης τόσο από τις ΗΠΑ όσο και από τη Γερμανία, έστω και για ανταγωνιστικούς λόγους. Η τάση αυτή είναι απολύτως αντιληπτή στην Τουρκία που δουλεύει προς την κατεύθυνση διεύρυνσης και πλήρους εκμετάλλευσης των πλεονεκτημάτων. Συνεχίζει μια επιθετική πολιτική στις γειτονικές χώρες, κάνει ανοίγματα στις χώρες του Κόλπου και εκμεταλλεύεται στο έπακρο τις σχέσεις της με τη Ρωσία, αποσπώντας δώρα και παραχωρήσεις από όλες τις πλευρές. Ανεξάρτητα από το εάν ο Ερντογάν είναι «συμπαθής» ή όχι στις μεγάλες δυνάμεις, ο ρόλος της Τουρκίας παραμένει κρίσιμος και ο τούρκος πρόεδρος γνωρίζει να κάνει πολιτική για όλα αυτά.
Με αυτή την έννοια, ούτε η πρόσφατη ιστορία, ούτε η στάση με βάση τα συμφέροντα των ιμπεριαλιστικών χωρών, ούτε βέβαια η αποδοχή από το σύνολο της ελληνικής πολιτικής ελίτ για την αναγκαιότητα «νέων Πρεσπών» στο Αιγαίο, μπορούν να καθησυχάζουν.
Αντίθετα, όλα συντείνουν στην αποθράσυνση του «θηρίου» και κυρίως στο άνοιγμα της όρεξής του.
