Ας ξεκινήσουμε με τους αριθμούς. Ποιο είναι το οικονομικό σκέλος στην παραχώρηση της Εγνατίας Οδού, ποιο είναι το κόστος του έργου συνολικά;
Το συνολικό κόστος της Εγνατίας Οδού μαζί με τους κάθετους άξονες που έχουν προστεθεί σε αυτή την παραχώρηση, είναι περίπου στα 6 δισ. ευρώ. Και το κόστος αυτό έχει καλυφθεί από πόρους κοινοτικούς και ελληνικούς, με βάση τα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα της Ε.Ε. Εκείνο που πρέπει να επισημάνουμε είναι ότι, για να μπορέσει να ολοκληρώσει την κατασκευή του δρόμου το ελληνικό δημόσιο ουσιαστικά ανάγκασε την εταιρία το 2008-2009 να δανειστεί από εγχώρια τραπεζικά ιδρύματα ένα ποσό ύψους 1,1 δισ., το οποίο δεν εμφανίστηκε ποτέ σαν δημόσιο χρέος. Από αυτά τα δάνεια, οι ανεξόφλητες υποχρεώσεις της εταιρίας είναι γύρω στα 600 εκατ. ευρώ. Από τα οποία βέβαια, ένα μεγάλο ποσοστό – τα 350 εκατ.- θα έπρεπε να έχουν αποδοθεί από το ελληνικό δημόσιο προς την εταιρία, αφού της οφείλονται ως επιστροφή Φ.Π.Α. από τα έργα κατασκευής της περιόδου 2007-2009. Άρα ουσιαστικά τα καθαρά χρέη της εταιρίας, δεν προέκυψαν από κάποια κακή διαχείριση και είναι 250 εκατ. που πάρθηκαν αποκλειστικά για την κατασκευή του δρόμου.
Οι μέχρι τώρα πάντως πολιτικές προθέσεις της κυβέρνησης είναι ό,τι παραχωρείται από το ελληνικό δημόσιο να παραχωρείται καθαρό. Αυτό προβλέπει ο εφαρμοστικός νόμος 3986/2011 του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου.
Αυτό σημαίνει ότι ένας δρόμος που διαφημίστηκε τα προηγούμενα χρόνια ως μεγάλο αναπτυξιακό έργο, θα παραχωρηθεί στους ιδιώτες. Τι επιπτώσεις θα έχει αυτό στην περιοχή, αλλά και γενικότερα;
Κατά την εκτίμησή μας είναι μια εκποίηση δημόσιας περιουσίας. Έργο το οποίο είναι ολοκληρωμένο κατασκευαστικά δεν υπάρχει κανένας λόγος να το δώσεις σε ιδιώτη. Είναι το μεγαλύτερο δημόσιο έργο που κατασκευάστηκε τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας και ουσιαστικά ακόμα το ελληνικό δημόσιο δεν τον έχει εξοφλήσει. Γιατί πέραν των χρεών που ανέφερα προηγουμένως, ακόμα και η ελληνική χρηματοδότηση έχει συναφθεί με δάνειο μακρού ορίζοντα από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.
Άρα, ουσιαστικά, οι Έλληνες φορολογούμενοι εξακολουθούν να αποπληρώνουν αυτό το δάνειο. Ουσιαστικά παραχωρείται μια έτοιμη υποδομή, της οποίας το κόστος ακόμα δεν έχει αποσβεστεί, σε ιδιώτες, οι οποίοι δεν θα αναλάβουν κανένα βάρος από τα δάνεια που έχουν ληφθεί για την κατασκευή του.
Τα προηγούμενα χρόνια, η Εγνατία διαφημιζόταν από τις εκάστοτε κυβερνήσεις, ως ένα από τα μεγαλύτερα αναπτυξιακά έργα σε μια περιοχή με ιδιαίτερα προβλήματα.
Βέβαια και για την ευρύτερη περιοχή της Β. Ελλάδας, αφού εκτείνεται από την Ηγουμενίτσα έως τον Έβρο και έχει πολύ μεγάλα οφέλη και στις μετακινήσεις και συνακόλουθα σε διάφορα άλλα θέματα. Τώρα, με αυτή την προβλεπόμενη παραχώρηση, ένα βασικό πρόβλημα που διαπιστώνουμε θα είναι η κατακόρυφη αύξηση της τιμής στα διόδια. Από τις τελευταίες πληροφορίες που έχουμε φαίνεται ότι το αντίτιμο θα φθάσει στο ύψος των διοδίων που υπάρχει στους ήδη υφιστάμενους παραχωρημένους δρόμους.
Το οποίο είναι υψηλότατο ούτως ή άλλως, απλά υπάρχει μια δικαιολογία ότι εξαρχής καθορίστηκε κάποιο τίμημα που αφορούσε τη χρηματοδότηση του έργου. Τώρα αυτό είναι ένα έτοιμο κατασκευασμένο έργο και για εμάς είναι ανεπίτρεπτο να βάλεις τιμή διοδίων ίδια με έργα τα οποία είναι υπό κατασκευή.
Άρα, εφόσον τελικά υλοποιηθεί αυτός ο σχεδιασμός, θα αποτελεί υπέρμετρη επιβάρυνση για τους χρήστες της οδού, αδικαιολόγητη για εμάς, η οποία τελικά και με βάση τις σημερινές οικονομικές συνθήκες, πρόκειται να οδηγήσει σε μείωση της κυκλοφορίας που θα μπορούσε να υπάρχει στο δρόμο και άρα στην πράξη να ακυρωθεί το αναπτυξιακό έργο, να μην μπορεί ο κόσμος να κυκλοφορήσει πάνω στην Εγνατία.
Η παραχώρηση προβλέπει και την παραχώρηση των κάθετων δρόμων;
Αυτό είναι ένα νέο στοιχείο. Για την Εγνατία το γνωρίζαμε εδώ και ένα χρόνο. Η παραχώρηση και των τριών κάθετων αξόνων προέκυψε με τη μεταβίβασή τους στο Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου και με βάση αυτό το στοιχείο μέχρι το 2015 όλοι οι σημαντικοί οδικοί άξονες της Μακεδονίας θα είναι πλήρως ιδιωτικοποιημένοι.
Που σημαίνει ότι η εταιρία, η όποια εταιρία έχει κάθε λόγο να αναλάβει το έργο και να μην φτιάξει άλλους δρόμους γύρω γύρω, έτσι ώστε να υποχρεώνει κατά κάποιο τρόπο, σε χρήση της Εγνατίας.
Σαφέστατα. Σίγουρα δεν είναι υποχρέωσή της και σίγουρα θα προσπαθεί να αποτρέψει το δημόσιο από το να φτιάξει οποιοδήποτε άλλο δρόμο εναλλακτικό χωρίς διόδια. Εμείς στην ανακοίνωσή μας κάνουμε λόγο και για αυτό που με ρωτάτε ουσιαστικά, για το ότι εφόσον παραχωρηθεί ο αυτοκινητόδρομος, τα υπόλοιπα τοπικά δίκτυα που θα μπορούσαν να είναι εναλλακτικές διαδρομές, θα αφεθούν στην τύχη τους. Ενώ με μια δημόσια διαχείριση δεν θα μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο. Αν τα αναλάβει ιδιώτης σίγουρα θα επιδιώξει όλα τα υπόλοιπα δίκτυα που θα μπορούσαν να είναι εναλλακτικά, να ρημάξουν στην κυριολεξία – ούτε να συντηρούνται, ούτε καν να λειτουργούν.
Υπάρχουν κάποιες συμβάσεις της εταιρίας που “τρέχουν” για συντήρηση, κάποια επιμέρους έργα, τι προβλέπεται για αυτές τις συμβάσεις;
Και γι αυτές ισχύει αυτό που προκύπτει από τον εφαρμοστικό νόμο του μεσοπρόθεσμου – οτιδήποτε πάει προς πώληση, θα πρέπει να δοθεί καθαρό. Και οποιεσδήποτε τρέχουσες υποχρεώσεις που βαρύνουν το έργο ή την εταιρία δεν θα πρέπει να μεταβιβαστούν στον ιδιώτη, αλλά θα πρέπει να αποζημιωθούν από το ελληνικό δημόσιο. Άρα, συμπληρωματικά σε όλα τα άλλα, το ελληνικό δημόσιο θα αναγκαστεί να πληρώνει και αποζημιώσεις για τρέχουσες συμβάσεις. Για το ύψος των οποίων αποζημιώσεων, μπορούμε τώρα να κάνουμε μόνο μια εκτίμηση, αλλά δεν θα είναι κάτι αμελητέο. Μπορεί να είναι 80 εκατ., μπορεί να είναι και 150 εκατ. ευρώ, μπορεί όμως να αποτιμηθεί αν γίνει καλύτερη διάγνωση.
Για την κατασκευή της Εγνατίας η εταιρία έχει αναπτύξει μια τεχνογνωσία υψηλή, γύρω από το θέμα των οδικών αξόνων. Με την πορεία που παίρνουν τώρα τα πράγματα, θεωρείται ότι η εταιρία απαξιώνεται;
Απαξιώνεται πλήρως και μάλιστα από την στιγμή που μπήκε υπό την εποπτεία του ταμείου αποκρατικοποιήσεων πέρυσι τον Νοέμβριο. Από τότε η εταιρία υπολειτουργεί, έμεινε χωρίς διοίκηση για μεγάλο χρονικό διάστημα και σίγουρα απαξιώνεται μια τεχνογνωσία για την οποία έχει πληρώσει και ο ελληνικός λαός όλα αυτά τα χρόνια.
Η Εγνατία Οδός έχει πολλές περγαμηνές σε όλους τους τομείς που δραστηριοποιείται, έχει αναπτύξει δικά της πρότυπα κατασκευών, αλλά ειδικά και στον τομέα λειτουργίας και συντήρησης, τα οποία έχουν αξιοποιηθεί και από τους ιδιώτες. Και είχαν αναπτύξει μια δραστηριότητα και στο εξωτερικό, σε άλλους τομείς. Τώρα με τη διαφαινόμενη παραχώρηση, αυτή η τεχνογνωσία προφανέστατα θα χαθεί. Ενώ θα μπορούσαμε να διεκδικήσουμε, και διεκδικούμε βέβαια, και ένα ρόλο, ακόμα και ευρύτερου δημοσίου ελέγχου των παραχωρημένων αυτοκινητοδρόμων, με βάση την τεχνογνωσία και την εμπειρία, την ανάπτυξη ως εταιρία.
Ποια θα είναι η τακτική σας από εδώ και πέρα;
Καταρχάς, θα προσφύγουμε οπωσδήποτε στο Συμβούλιο Επικρατείας και στην Ε.Ε., γιατί διαφαίνονται αρκετά νομικά κενά. Δεν προβλέπονταν στον αρχικό σχεδιασμό του έργου καθόλου διόδια στους κάθετους άξονες, και υπάρχει κίνδυνος ακόμα και να ζητηθούν κονδύλια πίσω από την Ε.Ε. για την κατασκευή τους. Εμείς θα προσφύγουμε νομικά, αυτό είναι το ένα σκέλος.
Από την άλλη θα συνεχίσουμε να βγαίνουμε με ανακοινώσεις για οτιδήποτε προκύπτει και να ενημερώνουμε τον κόσμο για ό,τι γίνεται. Ενόψει της ΔΕΘ θα συμμετάσχουμε στις κινητοποιήσεις και πιθανότατα θα κάνουμε και άλλου είδους κινητοποιήσεις, που θα αποφασίσουμε την επόμενη εβδομάδα στη γενική συνέλευση.
Όλη η Βόρεια Ελλάδα την οποία διατρέχει η Εγνατία Οδός, οι κάτοικοι στα γεωγραφικά διαμερίσματα στα οποία έδωσε ανάσα, έχουν αντιληφθεί την παραχώρηση της Εγνατίας Οδού;
Φοβάμαι πως όχι. Εμείς είχαμε ξεκινήσει μια προσπάθεια από πέρυσι για συναντήσεις με τοπικούς φορείς, αλλά πολύ φοβάμαι πως δεν έχουν αντιληφθεί το μέγεθος της επίδρασης αυτής και ουσιαστικά, εάν θέλετε την προσωπική μου γνώμη, ίσως είναι ο μόνος τρόπος για να μπορέσουμε τελικά να αναστρέψουμε όλη αυτή την κατάσταση, να ευαισθητοποιηθούν όλες οι τοπικές κοινωνίες κατά μήκος της Οδού. Και μόνο τότε, εφόσον αντιληφθούν το μέγεθος και αντιδράσουν, μόνο τότε θα μπορέσουμε να αναστρέψουμε αυτή την πρόταση της ιδιωτικοποίησης.
