Τα βιβλία παραμένουν τα καλύτερα δώρα για κάθε εποχή, θα πρέπει ωστόσο να είναι κανείς τόσο προσεκτικός στην επιλογή τους, όσο είναι στην επιλογή του ρουχισμού και του φαγητού του. Δεν φορούμε κάτι, απλώς και μόνο επειδή το φορούν οι άλλοι –διότι αυτό που ταιριάζει σε σένα, σε μένα μπορεί να κρεμάει σαν τσουβάλι. Ούτε τρώμε κάτι, απλώς και μόνο επειδή το τρώνε οι άλλοι –διότι αυτό που κάνει εσένα να γλύφεις τα δάχτυλά σου, εμένα μπορεί να μου γυρίζει τ’ άντερα. Χρειάζεται να δοκιμάσεις πολλά πιάτα από τις πιο ετερόκλητες κουζίνες, για να καταλήξεις στα αγαπημένα σου. Και χρειάζεται να περιδιαβείς αμέτρητες βιτρίνες και δοκιμαστήρια, προκειμένου να κατασταλάξεις στο ρούχο που πραγματικά σε κολακεύει.
Κάτι ανάλογο ισχύει και με τα βιβλία. Αν ψωνίζεις σαν ζουλάπι, με μοναδικό κριτήριο τον κατάλογο των ευπώλητων –τα βιβλία δηλαδή που αγοράζουν οι άλλοι– το πιθανότερο είναι να πέσεις σε πατάτα. Χρειάζεται να αφιερώσεις χρόνο, να περιδιαβείς πολλά βιβλιοπωλεία, να στραβολαιμιάσεις κοιτώντας τις ράχες άπειρων ραφιών, να διαβάσεις αμέτρητα οπισθόφυλλα και πίνακες περιεχομένων, μέχρις ώτου βεβαιωθείς ότι το Α ή το Β βιβλίο σε αφορά. Θα προσέθετα μάλιστα ότι η συχνή επιτέλεση του παραπάνω τελετουργικού συμβάλλει ώστε να διαμορφωθεί προοδευτικά εντός σου ένα είδος αισθητηρίου, το οποίο λειτουργεί όπως το σωκρατικό δαιμόνιον: ασυνειδήτως μεν, πλην κατά τρόπο ασφαλή και αλάνθαστο. Αυτός ακριβώς είναι ο λόγος για τον οποίο θα ήθελα να παροτρύνω τους αναγνώστες της παρούσας στήλης να μην δειλιάσουν, να μην καταφύγουν στις εύκολες playlist των ευπώλητων, αλλά να τολμήσουν να εμπιστευτούν το ένστικτό τους. Να συλλαβίσουν τίτλους, να περιεργαστούν και να ξεφυλλίσουν όσα περισσότερα βιβλία μπορούν, και τελικά να αποφασίσουν μονάχοι τους –ύστερα δε από την ανάγνωση των βιβλίων που θα αγοράσουν, να διαπιστώσουν οι ίδιοι κατά πόσο η επιλογή τους ανταποκρίθηκε τω όντι στις προσδοκίες τους.
Λέω την ανάγνωση των βιβλίων, διότι εδώ κρύβεται μία άλλη παγίδα: να αγοράσεις ένα βιβλίο και να μην το διαβάσεις, να πείσεις τον εαυτό σου ότι επειδή αγόρασες ένα βιβλίο, το διάβασες κιόλας –ή ότι ξέρεις «περίπου» τι λέει. Τέτοιες εξυπνάδες, αν μη τι άλλο, συνιστούν κατάφωρες προσβολές εναντίον της εμπειρίας της ανάγνωσης, η οποία επιμένω ότι παραμένει μία από τις πιο υπερβατικές εμπειρίες που μπορεί να δοκιμάσει ένας άνθρωπος –φτάνει να της δώσουμε τον απαραίτητο χρόνο για να γεννηθεί, να στεριώσει και να αναπτυχθεί. Εξ ου και θα πρότεινα να μην βιαζόμαστε στις αξιολογήσεις μας, αλλά να δίνουμε σε κάθε βιβλίο τουλάχιστον πενήντα σελίδες διορία, προτού το εγκαταλείψουμε. Είναι δείγμα ανωριμότητας να περιμένουμε ένα βιβλίο να μας προσφέρει άκοπα και αμέσως τα νοήματά του –όπως προσφέρεται μια ιερόδουλη στον πελάτη της.
Καλή χρονιά να έχουμε, σύντροφοι. Με περισσότερα βιβλία και λιγότερη τηλεόραση.
