Από την Ελληνογερμανική Συνεργασία του 2010, στην Ελληνογαλλική Διακήρυξη του 2015 – Ο Ολάντ «υιοθετεί» την κυβέρνηση, απαιτεί μεταρρυθμίσεις και υπόσχεται «πολιτικές λύσεις» στα ανοικτά μέτωπα με το κουαρτέτο
Ποιο ήταν το νόημα της διήμερης ελληνογαλλικής φιέστας, που θύμισε τις φαραωνικές συναντήσεις του Καραμανλή-Ντ Εστέν τη δεκαετία του ’70, σε μια Αθήνα χτυπημένη από τη βροχή και ακινητοποιημένη από τα μέτρα ασφαλείας; Όλα έγιναν για να ακούσουμε, σε τρεις σχεδόν ταυτόσημες εκδοχές, την κοινοτοπία ότι, «αφού τηρηθούν οι δεσμεύσεις του Μνημονίου, μετά θα γίνει συζήτηση για το χρέος»; Και τι διαφορετικό λένε ο Γιούνκερ, η Μέρκελ, ο Σόιμπλε, ο Ντάισελμπλουμ ή ο Ντομπρόφσκις εδώ και τρεις μήνες από τη Συμφωνία;
Θαρρεί κανείς πως η διήμερη επίσκεψη Ολάντ προσφέρθηκε ως αντιπερισπασμός στα ουσιώδη και «γκρίζα» που εξελίσσονταν ταυτόχρονα στο Χίλτον, στις συναντήσεις των κυβερνητικών κλιμακίων με τους επικεφαλής της «τερατόικας», του κουαρτέτου των θεσμών.
Τι θέλουν οι Γάλλοι
Ωστόσο, για να μην υπεραπλουστεύουμε τα πράγματα, ο Γάλλος πρόεδρος είχε αρκετούς λόγους να βρεθεί στην Αθήνα:
Πρώτον, η παρουσία εκπροσώπων μερικών «εθνικών πρωταθλητών» της Γαλλίας -όχι πάντως των «70 επιχειρηματιών» που κατά τις κυβερνητικές διαρροές θα συνόδευαν τον Γάλλο πρόεδρο- σηματοδοτεί ενδιαφέρον συμμετοχής στο «πλιάτσικο» των ιδιωτικοποιήσεων και των δημοσίων προμηθειών. Χαρακτηριστικά παρόντες στην αποστολή ήταν ο εκπρόσωπος της Vinci, ήδη παρούσας στους μεγάλους οδικούς άξονες, της Delleur- Alstom (ενέργεια και μεταφορές), της Suez, με μετοχική παρουσία στις ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ που όμως δεν αποκλείεται να επεκταθεί στο πλαίσιο μιας περαιτέρω μετοχοποίησης των εταιριών ύδρευσης, της EREN (ανανεώσιμες πηγές ενέργειας) του CNES (κέντρο διαστημικών ερευνών) και της Aerospace Cluster που δραστηριοποιείται στην αεροναυπηγική (βλέπε εξοπλιστικά προγράμματα). Δεδομένο είναι το ενδιαφέρον των γαλλικών σιδηροδρόμων CNFS για την ΤΡΑΙΝΟΣΕ, ενώ η ενεργειακή Edf δεν αποκλείεται να αποτελέσει το όχημα-πρόσχημα της εναλλακτικής στην πώληση του ΑΔΜΗΕ.
Δεύτερον, ο Γάλλος πρόεδρος ευελπιστεί ότι η «υιοθεσία» της ελληνικής κυβέρνησης είναι ένα επιπλέον χαρτί στην προσπάθεια να αντισταθμιστεί η γερμανική ηγεμονία στην Ε.Ε., σε μια συγκυρία που αυτή αδυνατίζει για ποικίλους λόγους. Ουσιαστικά, με τη ελληνογαλλική διακήρυξη στρατηγικής συνεργασίας, σε τομείς που ξεκινούν από «συμβουλευτική» στη διαπραγμάτευση με τους θεσμούς και φτάνουν στις ιδιωτικοποιήσεις, γίνεται προσπάθεια υποκατάστασης της γερμανικής κηδεμονίας, που είχε ξεκινήσει το 2010 με την αντίστοιχη Ελληνογερμανική Συνεργασία του γνωστού Γιοακίμ Φούχτελ, με γαλλική κηδεμονία. Η υποκατάσταση αυτή ξεκίνησε από την καθοριστική συνδρομή στελεχών της γαλλικής κυβέρνησης στη διατύπωση των ελληνικών προτάσεων επί του 3ου Mνημονίου. Βεβαίως, η εξέλιξη αυτή πρακτικά σημαίνει ότι η κυβέρνηση βρίσκεται υπό διπλή, ίσως και τριπλή επιτροπεία, αν συνυπολογίσουμε και τον αμερικανικό παράγοντα που επέβαλε τις ενεργειακές και άλλες γεωπολιτικές του επιλογές. Κι αυτό είναι άγνωστο τι παρενέργειες μπορεί να έχει σε περίπτωση που προκύψουν σοβαρές διενέξεις ανάμεσα στις τρεις «επιτροπείες».
Τρίτον, η «υιοθεσία» της κυβέρνησης Τσίπρα και του πρωθυπουργού προσωπικά αποτελεί μια πολιτική επένδυση για τον Ολάντ και τους Γάλλους σοσιαλιστές ενόψει προεδρικών εκλογών το 2017. Τα σενάρια μιας πανευρωπαϊκής ανασύνθεσης της Κεντροαριστεράς, για την ακρίβεια νεκρανάστασης της σοσιαλδημοκρατίας με αρωγό δυνάμεις της Αριστεράς, στα οποία έχει συμβάλει τα μέγιστα η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, εξυπηρετούν τον στόχο αυτό. Προϋπόθεση για να ευοδωθεί αυτή η νέα πολιτική σχέση ήταν η απαλλαγή του ΣΥΡΙΖΑ από τα περίφημα «αριστερά βαρίδια» του. Ο Ολάντ, μιλώντας την Παρασκευή σε μια Βουλή καταθλιπτικής μνημονιακής πλειοψηφίας, το ξαναείπε απροκάλυπτα: «Εκφράζω στήριξη για μια συνεργασία ισχυρή για την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων και την επιστροφή της ανάπτυξης. Έναντι διχαστικών δυνάμεων που οδηγούσαν σε διάσπαση, εσείς πιστέψατε στην ευρωπαϊκή ιδέα. Δεν ακούσατε τις συμβουλές όσων σας έλεγαν να βγείτε από την Ευρώπη».
«Προστάτης» της κατοικίας
Στο πλαίσιο αυτό είναι ασύνηθες και αρκετά ενδιαφέρον το γεγονός ότι ο Γάλλος πρόεδρος δέχθηκε να παρέμβει δημόσια και ευθέως από το Μέγαρο Μαξίμου σε ένα τόσο συγκεκριμένο ζήτημα της διαπραγμάτευσης κυβέρνησης- κουαρτέτου που εξελισσόταν μερικές εκατοντάδες μέτρα μακριά, όπως τα κόκκινα δάνεια και οι πλειστηριασμοί πρώτης κατοικίας. «Θα πρέπει να ξαναβρούμε το όριο κάτω από το οποίο δεν μπορεί να γίνει κατάσχεση… Για το θέμα θα υπάρξουν αποφάσεις, πρώτα σε επίπεδο Eurogroup, αλλά και σε Συνόδους Κορυφής», είπε ο Φρανσουά Ολάντ στην κοινή συνέντευξη Τύπου, αποσαφηνίζοντας τι εννοεί η κυβέρνηση όταν μιλάει για «πολιτική λύση».
Βεβαίως, η «γενναιοδωρία» του Γάλλου προέδρου αποκρύπτει την ουσία στο συγκεκριμένο ζήτημα: ότι για πρώτη φορά από το 2010 ανοίγει διάπλατα η πόρτα για πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας για τεράστιο αριθμό νοικοκυριών. Η «τερατόικα» προτείνει τερατώδη μείωση του ορίου για το ακατάσχετο (120.000 αντικειμενική, 120.000 συνολικό χρέος και εισόδημα μέχρι 24.000 για οικογένεια με τρία παιδιά), η κυβέρνηση ανεβάζει κατά τι τα όρια (200.000-300.000 αντικειμενική, 200.000 οφειλή και εισόδημα 35.000). Αλλά και αυτή η πρόταση πάει πολύ πίσω από τη μέχρι σήμερα ισχύουσα (όριο αντικειμενικής μέχρι 450.000 για οικογένεια με δυο παιδιά). Αυτό σημαίνει ότι, στην καλύτερη περίπτωση, τουλάχιστον 100.000 νοικοκυριά, από τα περίπου 300.000 με στεγαστικά σε καθυστέρηση, θα βρεθούν για πρώτη φορά αντιμέτωπα με την απειλή της κατάσχεσης.
Ασφαλιστικό σφαγείο
Το θέμα των κόκκινων δανείων και των πλειστηριασμών, το οποίο συναρτάται άμεσα με την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και το νομοσχέδιο που καταθέτει την προσεχή εβδομάδα η κυβέρνηση, δεν είναι το μόνο σημείο της διαπραγμάτευσης στο οποίο ίσως χρειαστεί «πολιτική λύση» με τη συμβολή των Γάλλων κηδεμόνων. Πολύ σοβαρότερο ως προς τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του και τον ταξικό κυνισμό του είναι το ασφαλιστικό. Στελέχη του υπουργείου Εργασίας παρουσίασαν την Παρασκευή στους εκπροσώπους των Θεσμών ένα πλαίσιο αλλαγών στο ασφαλιστικό, από τις οποίες πρέπει να προκύπτει μείωση δαπάνης 3,5 δισ. ευρώ φέτος και του χρόνου. Για να αντιληφθούμε τι τάξης μειώσεις θα προκύψουν στις συντάξεις, αναφέρουμε ότι το ποσό αντιστοιχεί σε περίπου 1,5 σύνταξη ανά συνταξιούχο. Ως προς τον τρόπο εξοικονόμησης, η κυβέρνηση, παρά τις επιμέρους διαφοροποιήσεις, έχει αποδεχθεί πλήρως τη νεοφιλελεύθερη φιλοσοφία του «Πορίσματος των Σοφών» για ιδιωτικοποίηση και εξατομίκευση της κοινωνικής ασφάλισης. Η μόνη διαφοροποίηση που έχει προκύψει από το παζάρι με το κουαρτέτο είναι το κυβερνητικό αίτημα να σπάσει στα δυο η ασφαλιστική μεταρρύθμιση, ώστε στα μέσα Νοεμβρίου να έρθει σχέδιο με τις βασικές αρχές του νέου συστήματος και τον Δεκέμβριο να εξειδικευτεί σε ένα πλήρες νομοσχέδιο.
Το χρονοδιάγραμμα διολισθαίνει
Πάντως, οι εκκρεμότητες αυτής της προπαρασκευαστικής συνάντησης με το κουαρτέτο των δανειστών είναι πολλές και αποτέλεσαν ψυχρολουσία για την κυβέρνηση. Η αισιοδοξία για άμεση εκταμίευση της δανειακής δόσης των 2 δισ. απομακρύνεται και επισήμως. Το ίδιο ισχύει και για το Euro Working Group, το οποίο αναβλήθηκε μέχρι νεοτέρας, και πιθανότατα θα γίνει μερικές μέρες πριν το Eurogroup της 9ης Νοεμβρίου. Είναι άγνωστο αν αυτά τα δυο όργανα μπορούν να δώσουν σε όλες τις εκκρεμότητες «πολιτικές λύσεις». Κι αυτό γιατί από το σύνολο της πρώτης λίστας των 48 προαπαιτουμένων που έχει ορίσει το Eurogroup και της δεύτερης λίστας που δεν έχει ακόμη κλείσει (σε κάθε περίπτωση θα περιλαμβάνει τα κόκκινα δάνεια, το Ασφαλιστικό, ίσως και τα εργασιακά), θα πρέπει να υπηρετείται ο στόχος εξοικονόμησης περίπου 6,5 δισ. φέτος και το 2016.
Οι εκπρόσωποι των δανειστών αμφισβητούν την απόδοση των μέτρων που έχουν ήδη θεσπιστεί κι ακόμη περισσότερο τη δυνατότητα της κυβέρνησης να νομοθετήσει και υλοποιήσει το σύνολο των μέτρων στον κρίσιμο χρόνο μέχρι το τέλος του Νοεμβρίου, ώστε να αρχίσει και τυπικά η πρώτη αξιολόγηση, από την οποία εξαρτάται αν θα αποδεσμευτούν δανειακές δόσεις άλλων 5,7 δισ. Τελικά, η κυβέρνηση είναι εγκλωβισμένη σε ένα χρονοδιάγραμμα που διαρκώς στενεύει και διολισθαίνει προς το τέλος του χρόνου. Πόσο χρήσιμη θα της φανεί στο πλαίσιο αυτό η γαλλική κηδεμονία θα φανεί τις προσεχείς εβδομάδες. Ωστόσο, την ερχόμενη εβδομάδα θα φανεί αν και πόσο επικίνδυνη είναι η ισορροπία με τη δεύτερη, γερμανική κηδεμονία, αυθεντικός εκπρόσωπος της οποίας είναι ο επίτροπος Βλάντις Ντομπρόβσκις, που θα βρίσκεται στην Αθήνα τις παραμονές της επετείου του «Όχι». Του 1940, όχι του 2015…
