Καθώς «ο κόμπος έχει φτάσει στο χτένι» για πάρα πολλούς αγρότες, παράλληλα και με τον σάλο που έχει ξεσπάσει για το κυβερνητικό σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, έχουν ξεκινήσει εδώ και λίγο καιρό οι αγροτικές κινητοποιήσεις οι οποίες σταδιακά κλιμακώνονται. Τόσο η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί οικονομικά για τους αγρότες όσο και οι μορφές αγώνα και η ένταση με την οποία εκφράζονται δείχνουν ότι βρισκόμαστε σε μια κατάσταση που δεν μοιάζει με αυτά που γνωρίζαμε στο παρελθόν – δηλαδή κάποιες πανελλαδικές κινητοποιήσεις, κατόπιν κυβερνητικές υποσχέσεις και επιστροφή στην καθημερινότητα. Τώρα η ένταση και η αποφασιστικότητα δείχνουν να βρίσκονται σε πιο υψηλό επίπεδο. Ο χαρακτήρας του αυθόρμητου των κινητοποιήσεων και της αυτοργάνωσης είναι ένα βασικό στοιχείο της τρέχουσας περιόδου.
Καθοριστικό ρόλο στο αγροτικό ξέσπασμα έχουν οι τεράστιες αργοπορίες στην πληρωμή βοηθημάτων και επιδοτήσεων σε πραγματικούς παραγωγούς του αγροτικού τομέα, που καταλήγουν στην εξόντωσή τους. Για να καταλάβουμε το μέγεθος του προβλήματος, η μη πληρωμή στους αγρότες, αυτήν την εποχή του χρόνου, σημαίνει ότι πολλοί θα οδηγηθούν στην καταστροφή αφού δεν θα έχουν το κατάλληλο κεφάλαιο για να αγοράσουν τα απαραίτητα αγροεφόδια για τις καλλιέργειες της επόμενης χρονιάς. Τελειώνει το 2025 και δεν έχει εξοφληθεί ακόμα η επιδότηση για τις καταστροφές του «Daniel», το φθινόπωρο του 2023.
Αντίστοιχα υπάρχουν καθυστερήσεις με τις πληρωμές για την πανώλη των αιγοπροβάτων του 2024, και φυσικά είναι άγνωστο το πότε θα πληρωθούν για την ευλογιά του 2025. Ακόμα και οι προγραμματισμένες και απόλυτα ελεγχόμενες κατ’ έτος πληρωμές της επιστροφής του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης για το αγροτικό πετρέλαιο είναι εκτός σχεδιασμού της κυβέρνησης. Πρόσφατα πληρώθηκε η τρίτη από τις πέντε δόσεις. Επί συνολικού ποσού 160 εκατ. ευρώ προβλεπόταν να έχουν πληρωθεί μέχρι τον Οκτώβριο τα 96 εκατ., και τελικά έχουν πληρωθεί μόνο 56,3 εκατ. ευρώ. Απόκλιση στόχου 41,4%! Οι καθυστερήσεις αυτές πληρωμών είναι έχουν μια ιδιαίτερη διάσταση καθώς κάποιοι με την πανώλη και την ευλογιά έχουν χάσει όλο το κοπάδι τους, κοινώς όλη την περιουσία τους, και φυσικά δεν έχουν δυνατότητα επιβίωσης χωρίς βοήθεια από το κράτος. Η «δικαιολογία» της κυβέρνησης είναι ότι απαιτείται πλέον, μετά τα όσα έγιναν με τον ΟΠΕΚΕΠΕ, ο συστηματικός έλεγχος και η διασταύρωση των στοιχείων κατά περίπτωση ώστε να αποδειχθεί η πλήρης νομιμότητα κάθε πληρωμής. Η κυβέρνηση εφαρμόζει αυτά τα μέτρα σήμερα όταν είναι γνωστό ότι οι υπουργοί της αποφάσιζαν την πληρωμή τεράστιων ποσών χωρίς κανένα έλεγχο και έδιναν διαταγές να πληρωθούν άμεσα οι δικοί της άνθρωποι που εμφανίζονταν με ΑΦΜ τα οποία ήταν δεσμευμένα. Ακόμα αναζητούνται ΑΦΜ που έχουν πληρωθεί εκατομμύρια ευρώ και δεν έχει ξεκαθαριστεί, τουλάχιστον όσον αφορά την ανακοίνωση, σε ποιους ανήκουν αυτά τα προφανώς πλαστά ΑΦΜ.
Με αυτές τις πρακτικές η κυβέρνηση εξυπηρέτησε πλήρως τα «δικά της παιδιά» και σήμερα εξοντώνει τους πραγματικούς αγρότες, οι οποίοι δεν έχουν άλλη λύση από την κινητοποίηση για τη διεκδίκηση των χρημάτων που τους ανήκουν. Οι αρχικές κυβερνητικές υποσχέσεις προέβλεπαν να πληρωθούν οι αγρότες έως τις 4 Νοέμβρη. Αυτή ήταν μία ακόμα υπόσχεση που αθέτησε η κυβέρνηση απέναντι σε ανθρώπους που κάποιοι δεν έχουν να ζήσουν. Τώρα υπόσχεται πληρωμές και εξόφληση μέχρι τέλος Δεκεμβρίου και βλέπουμε…
Μεγαλώνει η αγανάκτηση
Ένα πρώτο δείγμα της πίεσης προς την κυβέρνηση είναι ο αποκλεισμός του αεροδρομίου της Αλεξανδρούπολης προχθές από αγρότες κατά την επίσκεψη του πρωθυπουργού. Αυτό υποχρέωσε τη συνοδεία του να τον φυγαδεύσει από την «πίσω πόρτα» σαν κλέφτη. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι η φυγάδευση έγινε μέσω ενός χωματόδρομου, τον οποίον βελτίωσαν την τελευταία στιγμή καθώς δεν τον είχαν αποκλείσει οι αγρότες οι οποίοι περίμεναν τον πρωθυπουργό στον συνήθη δρόμο αποχώρησης από το αεροδρόμιο.
Σταδιακά, οι αγρότες βγαίνουν στους δρόμους παντού, σε όλη την Ελλάδα. Προχθές υπήρξαν συγκεντρώσεις ακόμα και στην Αθήνα ενώ προχωρούν σε συμβολικές ενέργειες όπως το άδειασμα γάλακτος στη Λάρισα έξω από το γραφείο του Λαρισαίου υφυπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης.
Λόγω της αγανάκτησης και της κλιμακούμενης έντασης των κινητοποιήσεων η κυβέρνηση άρχισε να παίρνει τα πρώτα μηνύματα και προσπαθεί να κατευνάσει τον αγροτικό κόσμο με τη γνωστή μέθοδο. Να υποσχεθεί κάποια «ψίχουλα» για να εξασφαλίσει την πολιτική ηρεμία της. Για να συνεχίσει το έργο της, της ενίσχυσης των κερδών του μεγάλου επιχειρηματικού τομέα σε βάρος όλου του λαού. Ήδη ο πρωθυπουργός από την Κομοτηνή, για να κατευνάσει την κατάσταση, ανακοίνωσε τα πρώτα μέτρα όπως την αύξηση κατά 50% στο ανώτατο όριο επιστροφής στους αγρότες του ειδικού φόρου για το αγροτικό πετρέλαιο.
Όλες οι επιμέρους ενέργειες κινητοποιήσεων συμβάλλουν σε μια πορεία για μπλόκα σε διάφορα σημεία στις κεντρικές οδούς της χώρας και την πραγματοποίηση «απόβασης» στην Αθήνα για μια μεγάλη διαδήλωση στις 23 Νοέμβρη, που ενδεχόμενα θα φέρει εξελίξεις.
Υπάρχουν και άλλα ανοιχτά ζητήματα
1) Η κερδοσκοπία και οι πάσης φύσεως πιέσεις σε βάρος των αγροτών από τους μεσάζοντες και τις μεγάλες μεταποιητικές επιχειρήσεις έχουν φτάσει στο ύψη. Σκοπός τους να αγοράζουν πάμφθηνα την αγροτική παραγωγή για την «μοσχοπουλήσουν». Την ίδια στιγμή οι καταναλωτές πληρώνουν «το μάρμαρο» με την ακρίβεια στα τρόφιμα. Τα αποτελέσματα είναι η φτωχοποίηση παραγωγών και καταναλωτών και ο αθέμιτος πλουτισμός των μεσαζόντων. Όλα αυτά με την ανοχή και τις ευλογίες της κυβέρνησης. Ακόμα και αυτό που ακούστηκε το τελευταίο διάστημα ως «απειλή», από την πλευρά της κυβέρνησης για τους μεσάζοντες, για αναγραφή της τιμής και στο «χωράφι» εκτός από το «ράφι» ώστε να υπάρχουν συγκρίσεις, αρχίζει να ξεθωριάζει κάτω από τις πιέσεις των συμφερόντων. Πρακτικά, σύμφωνα με τα διαχρονικά στοιχεία, η τιμή ενός προϊόντος τριπλασιάζεται από το χωράφι μέχρι το ράφι.
2) Συνεχής υποβάθμιση της εγχώριας αγροτικής παραγωγής για εισαγωγές: Με την ακολουθούμενη αγροτική πολιτική εδώ και δεκαετίες είναι προφανές ότι δεν υπάρχει επάρκεια εγχωρίως παραγόμενων προϊόντων. Άρα αναγκαστικά εισαγωγές. Επιπλέον και προκειμένου να πιέσουν τις τιμές παραγωγού οι μεσάζοντες προχωρούν σε αθρόες εισαγωγές και παράλληλα «ελληνοποιήσεις» εισαγομένων για να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους. Το εμπορικό ισοζύγιο του αγροτικού τομέα χειροτερεύει. Το πρώτο εννιάμηνο του 2025 το αγροτικό ισοζύγιο χειροτέρευσε κατά 27,5% έναντι της αντίστοιχης περιόδου του 2024. Συγκριτικά δε με το ενιάμηνο του 2020 η αύξηση είναι 251%!
3) Επιδοτήσεις για «τα δικά μας παιδιά» σε βάρος των πραγματικών αγροτών: Το ξεδιπλούμενο σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, με όσα καθημερινά αποκαλύπτονται από τους μάρτυρες στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής, αναδεικνύουν μια εγκληματική οργάνωση της κυβέρνησης με τα «δικά της παιδιά», με μοναδικό σκοπό την κλοπή με κάθε αθέμιτο τρόπο δημοσίου / ευρωπαϊκού χρήματος. Εκατοντάδες εκατομμύρια διοχετεύθηκαν επί χρόνια σε αυτή την κατεύθυνση για τους δικούς τους ανθρώπους, στερώντας τα χρήματα αυτά από τους πραγματικούς παραγωγούς, γεωργούς και κτηνοτρόφους.
4) Προσπάθεια μετριασμού του μεγέθους του σκανδάλου ΟΠΕΚΕΠΕ σε βάρος των κτηνοτρόφων: Το 2025 υπάρχει ένα πραγματικό γεγονός, η ευλογιά των προβάτων. Υπάρχει όμως και σχετικό εμβόλιο, σύμφωνα με τις διεθνείς ανακοινώσεις. Η παρούσα κυβέρνηση, που ήταν από τους πλέον υπέρμαχους για τους εμβολιασμούς κατά του COVID-19 με ό,τι μας προωθούσε η Ε.Ε., τώρα με την ευλογιά των προβάτων αγνοεί επιδεικτικά το σχετικό εμβόλιο που προωθεί η Κομισιόν. Συνεπώς δημιουργούνται πολλά ερωτηματικά για ποιο λόγο δεν αποφασίζεται το εμβόλιο, που γίνεται σε άλλες χώρες της Ε.Ε. Μοιραίο είναι να συνδέεται αυτή η πρακτική ως μία προσπάθεια μείωσης του ζωικού κεφαλαίου για να μειωθούν τα επιχειρήματα όσον αφορά το μέγεθος του σκανδάλου του ΟΠΕΚΕΠΕ, ώστε ένα μεγάλο μέρος του να «κρυφτεί κάτω από το χαλί». Όμως όλη αυτή η εξέλιξη και καθώς τα ζώα πεθαίνουν οδηγούν στην απόγνωση χιλιάδες κτηνοτρόφους που πλέον «βγαίνουν στα κάγκελα» ή πιο σωστά στο δρόμο.
Η σημασία του αγροτικού τομέα
Η σημασία του αγροτικού τομέα της οικονομίας είναι προφανής αφού συνδέεται με την ικανότητα μιας χώρας να τρέφει το λαό της. Η Ελλάδα είναι ελλειμματική σε αγροτικά προϊόντα και σε διαρκή φάση συρρίκνωσης του αγροτικού τομέα. Παρ’ όλα αυτά ο συγκεκριμένος τομέας συνεχίζει να έχει ιδιαίτερη σημασία και θα μπορούσε να αποτελέσει παράγοντα ανάπτυξης για την οικονομία στο πλαίσιο ενός διαφορετικού εθνικού σχεδιασμού. Ενός σχεδιασμού που δεν θα προορίζει την Ελλάδα ως ξενοδοχείο ευκαιριακών διακοπών για μαζικό τουρισμό χαμηλής ποιότητας και σύντομου χρόνου παραμονής και δεν θα μετατρέπει την οικονομική δομή της χώρας σε «οικονομία σερβιρίσματος καφέ», μοντέλο που ακολουθούν όλες οι κυβερνήσεις με τη λογική των μνημονίων. Η βαρύτητα ακόμα και σήμερα του αγροτικού τομέα καταγράφεται με τα ακόλουθα μεγέθη σύμφωνα με μελέτη της διαΝΕΟΣΙΣ (στοιχεία 2023): Συνεισφέρει 7 δισ. ευρώ στην οικονομία και αντιστοιχεί στο 3,6% του ΑΕΠ. Απασχολεί πάνω από 461.000 άτομα, δηλαδή αντιπροσωπεύει το 11% της απασχόλησης στη χώρα. Οι εξαγωγές τροφίμων, ποτών και καπνού ανέρχονται σε 8,8 δισ. ευρώ.
Την ίδια στιγμή η κυβέρνηση –αλλά και διαχρονικά το ελληνικό πολιτικό σύστημα– διακρίνονται για την απουσία στρατηγικής για την ανάπτυξη του αγροτικού τομέα και ιδιαίτερα της δοκιμαζόμενης κτηνοτροφίας, ενώ παράλληλα αφήνουν αυτούς τους τομείς της οικονομίας να συρρικνώνονται και να οδηγούνται σε διάλυση μέσω της εφαρμογής των ευρωπαϊκών οδηγιών αλλά και της σκανδαλώδους διαχείρισης (βλέπε σκάνδαλο ΟΠΕΚΕΠ κ.ο.κ.) των όποιων κονδυλίων.
