Όλα τα βιολιά βαρούν στον ίδιο σκοπό: η συμφωνία στην οποία κατέληξαν οι Βρυξέλλες και το Λονδίνο, βάσει της οποίας θα επιχειρηθεί ένα πολλαπλώς κουτσουρεμένο Brexit, είναι «η μοναδική επιλογή». Το είπε χθες ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ, το λέει και το ξαναλέει όπου βρεθεί κι όπου σταθεί και η Βρετανή πρωθυπουργός Τερέζα Μέι. Αλλιώς, το χάος: ο Βρετανός υπουργός Ασφάλειας Μπεν Γουάλας έφτασε να πει ότι, αν δεν υπερψηφιστεί η συμφωνία, θα αυξηθούν και οι τρομοκρατικές επιθέσεις! Το ματς είναι στημένο και από τις δύο πλευρές που υποτίθεται ότι κονταροχτυπιούνταν επί μήνες: την Ε.Ε. και τη βρετανική κυβέρνηση.
Αφού δεν έγινε κατορθωτό να ακυρωθεί επίσημα το αποτέλεσμα του προπέρσινου δημοψηφίσματος, οι δύο πλευρές κατέληξαν σε έναν αναγκαστικό συμβιβασμό*. Και ήταν η Μέι, βέβαια, που έκανε τις περισσότερες υποχωρήσεις στο τελευταίο στάδιο των διαπραγματεύσεων. Ήθελε τόσο απελπισμένα τη συμφωνία, ώστε ακόμη και οι Ισπανοί κατάφεραν να αποσπάσουν εξαιρετικές παραχωρήσεις όσον αφορά τον μελλοντικό έλεγχο του Γιβραλτάρ. Έτσι ανοίγει ο δρόμος για ένα Brexit στα λόγια, με υπακοή της Βρετανίας στους «ευρωπαϊκούς κανόνες» στην πράξη. Νομοθεσία, χρηματοπιστωτικές συναλλαγές, συνοριακές διευθετήσεις και χωρικά ύδατα, όλα παραμένουν ουσιαστικά υπό τον έλεγχο των Βρυξελλών…
Η συγκεκριμένη συμφωνία σφραγίζει την παραμονή της Βρετανίας στην τελωνειακή ένωση και στην «ενιαία αγορά», κάνοντας σχεδόν αδύνατες τις διμερείς εμπορικές συμφωνίες με άλλα κράτη, που θα εξισορροπούσαν τις απώλειες λόγω Brexit. Οι επικριτές της δικαίως επισημαίνουν ότι πρόκειται για ένα καθεστώς χειρότερο κι από το προηγούμενο, αφού οι όποιες αποφάσεις θα λαμβάνονται χωρίς τη συμμετοχή της Βρετανίας. Έτσι δεν προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι, στη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε., πήρε μόλις 38 λεπτά στους επικεφαλής των 27 κρατών μελών να την επικυρώσουν!
Μικροπολιτική και γεωπολιτική
Στημένος από τα πριν είναι ακόμη και ο υποτιθέμενος διάλογος των Βρετανών πολιτικών ηγετών ενόψει της κατάθεσης της συμφωνίας στη βουλή – όπου φυσικά έχει εξεγερθεί η ευρωσκεπτικιστική πτέρυγα, κυρίως των Συντηρητικών. Η Τερέζα Μέι κάλεσε σε ντιμπέϊτ τον επικεφαλής των Εργατικών Τζέρεμι Κόρμπιν, και τώρα ο καβγάς έχει επικεντρωθεί σε ένα… καυτό ζήτημα: το ντιμπέιτ θα οργανωθεί από το δημόσιο κανάλι BBC, όπως πρότεινε η Μέι, ή από το «ανεξάρτητο» ITV, όπως αντιπροτείνει ο Κόρμπιν; Τσιμουδιά και των δύο (όπως και όλων των μεγάλων ΜΜΕ) για το γεγονός ότι από το ντιμπέϊτ αποκλείονται όσοι ζητούν… κανονικό Brexit.
Όμως, πέρα από τα μικροπολιτικά παιχνίδια διαχείρισης του θυμού και της απογοήτευσης της λαϊκής πλειοψηφίας στη Βρετανία, το Brexit παραμένει ένα σοβαρό θέμα με διεθνείς διαστάσεις – στο βαθμό που καταδεικνύει την αδυναμία όσων καθοδηγούσαν μέχρι πρόσφατα την Ε.Ε. με στιβαρότητα. Και πρώτα-πρώτα της Γερμανίας, που σήμερα θυμίζει σκιά του εαυτού της. Ότι το Brexit παίζει ρόλο ακόμη και στα διεθνή γεωπολιτικά παιχνίδια ήρθε να το υπενθυμίσει από την άλλη άκρη του Ατλαντικού ο Τραμπ, ο οποίος έριξε το βάρος του υπέρ των ευρωσκεπτικιστών. Λέγοντας ότι, με τη δεδομένη συμφωνία, καθίσταται αδύνατος ένας αμοιβαία επωφελής διμερής διακανονισμός μεταξύ Ουάσιγκτον και Λονδίνου, ο Αμερικανός πρόεδρος έστελνε πολλαπλά μηνύματα. Μεταξύ άλλων και στην αποδυναμωμένη Μέρκελ, κατ’ επέκταση και στην Ε.Ε. συνολικά, ότι δεν θα ανεχθεί «ανεξάρτητες» πρωτοβουλίες που επιχειρούν να ανασυγκροτήσουν το ευρωπαϊκό διευθυντήριο.
Τι επιπτώσεις μπορεί να έχει αυτό στην ψηφοφορία της μεθεπόμενης Τρίτης στη βρετανική βουλή, για την επικύρωση ή όχι της συμφωνίας με την Ε.Ε., είναι ακόμη ασαφές. Πάντως οι Βρυξέλλες δηλώνουν ότι προετοιμάζονται για την περίπτωση καταψήφισης της συμφωνίας: σκέφτονται ακόμη και παράταση της ισχύος του περίφημου άρθρου 50, που ρυθμίζει τα της εξόδου κράτους μέλους, αρκεί οι διάδοχοι της Μέι να δηλώσουν έτοιμοι για διαπραγμάτευση ενός ακόμη πιο «μαλακού» Brexit. Ή, ακόμη καλύτερα, να βάλουν τους Βρετανούς να ψηφίζουν μέχρι να πετύχουν τη «σωστή» απόφαση… Στο κάτω-κάτω, η «τυραννία της πλειοψηφίας» (όπως χαρακτήρισε ο Συντηρητικός πρώην πρωθυπουργός Τζον Μέιτζορ τα αποτελέσματα των δημοψηφισμάτων) δεν μπορεί να διαρκεί για πάντα!
