Οι θερμοκρασίες σταδιακά υποχωρούν καθώς προχωράμε προς τον χειμώνα. Την ίδια περίοδο, τα μηνύματα για το «πώς θα βγει» αυτός ο χειμώνας γίνονται όλο και πιο απαισιόδοξα. Στον ενεργειακό τομέα, εκτός από τα προβλήματα που έχουν προκύψει από τον πόλεμο στην Ουκρανία, προστίθεται ένα ακόμα τεράστιο πρόβλημα, που αφορά τις δυσμενείς εξελίξεις στη Μέση Ανατολή. Όλα αυτά μαζί με μια σειρά «τυχαία» γεγονότα, όπως η πρόσφατη διαρροή σε υποθαλάσσιο αγωγό στη Βαλτική που τροφοδοτεί με φυσικό αέριο την Ευρώπη, δίνουν το στίγμα ότι βρισκόμαστε σε μια περίοδο «ανάφλεξης» στις τιμές του φυσικού αερίου που, εκτός των άλλων, επηρεάζουν τα μέγιστα στη διαμόρφωση της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος, ενώ παράλληλα η τιμή του πετρελαίου έχει ανέβει πάλι αισθητά.
ΟΠΩΣ ΕΙΝΑΙ γνωστό, η τιμή του φυσικού αερίου είναι αυτή που καθορίζει την τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος. Όχι γιατί το φυσικό αέριο έχει τη σημαντικότερη συμβολή στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά γιατί αυτό επιβάλλουν οι ευρωπαϊκοί κανόνες των μεγάλων παικτών και τα χρηματιστηριακά παιγνίδια γύρω από τη διαμόρφωση της τιμής του ρεύματος. Στην Ελλάδα το 2022 οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) ήταν πρώτες σε συμμετοχή στην παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος με μερίδιο 41,6% και στην κατηγορία αυτή του χαμηλού κόστους παραγωγής πρέπει να προστεθούν το 8,5% των υδροηλεκτρικών και το 11,8% του λιγνίτη. Η παραγωγή από το φυσικό αέριο, που καθορίζει ουσιαστικά την τιμή του ρεύματος, ήταν στο 38%. Τα ποσοστά των πηγών ενέργειας χαμηλού κόστους για το 2023 γίνονται ακόμα μεγαλύτερα σε βάρος του φυσικού αερίου, που φαίνεται να υποχωρεί σημαντικά. Η κυβέρνηση για να ενισχύσει την κερδοσκοπία των ΑΠΕ προχώρησε σε διετές πάγωμα της εγγυημένης τιμής πώλησης του ρεύματος για να μπορούν, την περίοδο που αυξήθηκαν οι τιμές του, να το πωλούν στις υψηλότερες τιμές της αγοράς. Φυσικά όλα αυτά, διαμόρφωση τιμής με βάση το φυσικό αέριο, ελεύθερη πώληση ρεύματος από ΑΠΕ, χρηματιστήρια ρύπων, συμβαίνουν σε βάρος του καταναλωτή που πληρώνει στο τέλος το λογαριασμό με «ολίγη» προσωρινή κρατική επιδότηση, που και αυτά είναι χρήματα του λαού από τη φορολογία του.
Η τιμή χονδρικής ηλεκτρικού ρεύματος διαμορφώθηκε σε 127,89 €/MWh στις 18/10/2023, ενώ πριν τη νέα κρίση στη Μέση Ανατολή ήταν στα 115,18 €/MWh. Δηλαδή σε λίγες μέρες η τιμή αυξήθηκε κατά 11%, ενώ είχε φτάσει τις αμέσως προηγούμενες μέρες ακόμα και στο +46,2%. Η μέση τιμή χονδρικής για το ηλεκτρικό ρεύμα από την αρχή του 2023 έως και τις 18/10/2022 ήταν στα 122,74 ευρώ η μεγαβατώρα, που έχει σαν συνέπεια η Ελλάδα να είναι η τέταρτη πιο ακριβή χώρα στην Ευρώπη (προηγούνται Ιταλία, Μάλτα και Ιρλανδία). Φυσικά όλα αυτά χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη ότι η Ελλάδα είναι η τρίτη από το τέλος στην Ε.Ε. των 27 στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε σταθερές μονάδες αγοραστικής δύναμης, με 68 μονάδες το 2022 έναντι 100 μέσου όρου της Ε.Ε., και κάτω από αυτή μόνο η Βουλγαρία με 59 μονάδες και η Σλοβενία με 67 μονάδες.
ΟΛΕΣ ΟΙ παραπάνω εξελίξεις και καταστάσεις διαμορφώνουν ένα κλίμα, ότι ο χειμώνας του 2023-2024 θα είναι αρκετά δύσκολος τόσο όσον αφορά τις τιμές του ρεύματος όσο και για τις δυνατότητες θέρμανσης. Οι αναμενόμενες αυξημένες τιμές θα πληρωθούν από το λαό, όμως η προβλεπόμενη επιδότηση θα διαρκέσει μόνο έως το τέλος του 2023. Με αυτή την επιδότηση η τιμή του ρεύματος θα συγκρατηθεί σε επίπεδα γνωστά μέχρι τώρα στους καταναλωτές και συνεπώς κατά κάποιο τρόπο «αντιμετωπίσιμα». Σημειώνεται «κατά κάποιο τρόπο αντιμετωπίσιμα» καθώς είναι γνωστό ότι ένα πολύ μεγάλο μέρος των καταναλωτών δεν πληρώνει το σύνολο του λογαριασμού αλλά ένα μέρος του, και κάθε φορά κάνει νέα ρύθμιση που συνεχώς μεγαλώνει την οφειλή του. Δηλαδή σταδιακά διαμορφώνεται ένα «μπαλόνι» χρέους για το ηλεκτρικό ρεύμα που συνεχώς μεγαλώνει.
Από το νέο έτος το τοπίο τιμολόγησης του ηλεκτρικού ρεύματος προβλέπεται να αλλάξει με την επιστροφή της Ρήτρας Αναπροσαρμογής και την κατάργηση της επιδότησης για όλους. Η όποια βοήθεια, από το νέο έτος, στο αυξημένο κόστος ρεύματος θα αφορά ένα μικρό, στοχευμένο κοινό, τους ευάλωτους και μόνο καταναλωτές. Όμως μέχρι στιγμής δεν γνωρίζουμε κάτι περισσότερο, τόσο για το ποιοι θα συμπεριλαμβάνονται σε αυτή την κατηγορία όσο και για το ύψος της ενίσχυσης. Συνεπώς το «μπαλόνι» ενεργειακού χρέους που προαναφέραμε αναμένεται να λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις.
ΟΠΩΣ ΕΙΝΑΙ γνωστό όσο αυξάνουν οι τιμές του ρεύματος αυξάνουν και τα κέρδη των εταιρειών παραγωγής και διανομής. Τα υπερκέρδη που γνωστοποιούνται σε κάθε περίοδο. Όλη αυτή η «έκτακτη» κερδοφορία, όπως είπε ο κ. Βαρδινογιάννης (Τζίγκερ) της Μότορ Όϊλ, είναι μεταφορά πλούτου από το λαό στους συγκεκριμένους επιχειρηματίες με την ανοχή, την ενθάρρυνση και την προστασία της εκάστοτε κυβέρνησης. Διότι όπως προκύπτει εκ του αποτελέσματος το πολιτικό σύστημα έχει θεσμοθετήσει μέσω του μηχανισμού διαμόρφωσης τιμών, παραγωγής και εμπορίας ηλεκτρικού ρεύματος, ένα ακόμα μηχανισμό αναδιανομής εισοδήματος και πλούτου μέσα στην κοινωνία σε βάρος των λαϊκών στρωμάτων και υπέρ της ολιγαρχίας, ντόπιας και ξένης.
Δυστυχώς «ο χειμώνας έρχεται» και τα μηνύματα από κάθε πλευρά δεν είναι καλά για το λαό σε ένα ακόμα τομέα. Στον τρόπο που θα επιβιώσει σε συνθήκες με αναμενόμενο αυξημένο κόστος θέρμανσης και ηλεκτρικού ρεύματος.
