Επιμέλεια: Γιάννης Σχίζας
Για πρώτη φορά η NASA ετοιμάζεται να στείλει διαστημικό σκάφος σε έναν αστεροειδή, ο οποίος μπορεί να συγκρουστεί με τη Γη σε περίπου 150 χρόνια. Ο αστεροειδής, με την ονομασία Bennu, έχει διάμετρο σχεδόν 500 μέτρων και θεωρείται ως ένας από τους πλέον επικίνδυνους αστεροειδείς με σχετικά υψηλή πιθανότητα να καταπέσει στη Γη περί τα τέλη του 22ου αιώνα. Η αποστολή OSIRIS-Rex θα εξετάσει τις αργές μεταβολές της τροχιάς του αστεροειδή και τις χημικές του ιδιότητες, κάτι που θεωρείται υψίστης σημασίας για τους επιστήμονες εάν αποφασιστεί ο σχεδιασμός μιας αποστολής μετριασμού των επιπτώσεων μιας πιθανής σύγκρουσης, όπως αναφέρει η NASA.
Ο αστεροειδής, που ανακαλύφθηκε το 1999, ταξιδεύει γύρω από τον ήλιο με μέση ταχύτητα 63.000 μίλια την ώρα. Οι επιστήμονες θεωρούν ότι αστεροειδείς με διάμετρο 500 μέτρων συγκρούονται με τη Γη κάθε 130.000 χρόνια. Ο Bennu συγκαταλέγεται σε σχετικό κατάλογο αστεροειδών έχοντας τον τρίτο υψηλότερο βαθμό επικινδυνότητας για σύγκρουση με τη Γη. Στην περίπτωση όμως που όντως συγκρουστεί με τη Γη, η καταστροφή που θα προκαλέσει θα είναι τοπική και όχι παγκόσμια. Οι αστρονόμοι πιστεύουν ότι ένας αστεροειδής πρέπει να έχει τουλάχιστον μήκος ενός χιλιομέτρου προκειμένου να προκαλέσει παγκόσμια καταστροφή.
Σημειώνεται ότι ο αστεροειδής που σύμφωνα με τις θεωρίες αφάνισε τους δεινόσαυρους είχε μήκος από έξι μέχρι δέκα χιλιόμετρα. Ακόμη όμως και στο σενάριο της σύγκρουσης, γίνονται προετοιμασίες για αλλαγή της τροχιάς του αστεροειδούς προκειμένου να αποφευχθεί η καταστροφή. Τόσο η NASA όσο και η ευρωπαϊκή διαστημική υπηρεσία ESA λαμβάνουν τα μέτρα τους μελετώντας τρόπους να αποφευχθεί μια μελλοντική πρόσκρουση αστεροειδούς στον πλανήτη μας.
Οι δύο υπηρεσίες ανακοίνωσαν μια φιλόδοξη αποστολή για το 2022 που στόχο έχει την αλλαγή της τροχιάς ενός αστεροειδούς. Επί πλέον σκοπός της αποστολής θα είναι και η συλλογή δειγμάτων: Πιστεύεται ότι τα δείγματα θα περιέχουν τις μοριακές εκείνες δομές που θεωρούνται απαραίτητες για τη δημιουργία της ζωής και των ωκεανών στη Γη. Επίσης, θα μελετηθεί κατά πόσον υπάρχουν ορυκτά για μελλοντική εξόρυξη.
Ένας και μόνο αστεροειδής, ο ονομαζόμενος 241 Germania, διαθέτει στο εσωτερικό του ορυκτό πλούτο που φθάνει στο αστρονομικό ποσό των 96 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, σχεδόν το ετήσιο ΑΕΠ όλου του κόσμου. Τα ορυκτά που βρίσκονται άφθονα στους αστεροειδείς (και τους κομήτες) περιλαμβάνουν π. χρυσό, ιρίδιο, ασήμι, όσμιο, παλλάδιο, λευκόχρυσο, ρόδιο, σίδηρο, μαγγάνιο, μολυβδαίνιο, νικέλιο, αλουμίνιο, τιτάνιο. Περιέχουν επίσης νερό, οξυγόνο, υδρογόνο, αμμωνία.
Πηγή: ΚΥΠΕ
Τα μικρόβια καιροσκόποι
Οι μικροοργανισμοί που προκαλούν ασθένειες επανεμφανίζονται παντού στον κόσμο, τη στιγμή που οι μολυσματικές ασθένειες θεωρούνταν ότι ήταν υπό έλεγχο. Μερικοί έχουν ανακαλυφθεί προσφάτως και δεν έχουμε ακόμα εξοικειωθεί με αυτούς, όπως ο ιός Hanta και ο πυρετός Lassa, μερικοί είναι ανθεκτικοί και λοιμώδεις, όπως ορισμένες ανθεκτικές στα αντιβιοτικά ποικιλίες βακτηρίων και η πνευμονο-κοκκώδης πνευμονία, πολλοί αντιπροσωπεύουν παλιές ασθένειες που θεωρούνταν ότι έχουν καταπολεμηθεί, όπως η φυματίωση (ΤΒ), η ελονοσία, η πανώλη και η ιλαρά. Όλοι αυτοί συμβάλλουν στη μάστιγα των μολυσματικών ασθενειών. Παρά τις βελτιώσεις που αφορούν τη διατροφή, την υγιεινή (σε γενικό και ατομικό επίπεδο) και τη σχετική με την υγεία εκπαίδευση, οι μολυσματικές ασθένειες παραμένουν η υπ’ αριθμόν ένα αιτία θανάτου παγκοσμίως… Οι θάνατοι από μολυσματικές ασθένειες έχουν την τάση να παρουσιάζονται κατά ομάδες, καθώς εξαρτώνται και από τον καιρό, το κλίμα, την ευπάθεια του πληθυσμού και την υπάρχουσα ιατρική υποδομή… Οι ιοί μεταλλάσσονται ένα εκατομμύριο φορές ταχύτερα από ό,τι τα ανθρώπινα κύτταρα. Ένας μολυσματικός ιός μπορεί να παράγει 10.000 αντίγραφά του περίπου σε μια ώρα. Επειδή τα μικρόβια αναπαράγονται τόσο γρήγορα, μπορούν να εκμεταλλευθούν τις νέες συνθήκες και να προσαρμοστούν ταχύτατα σε νέες οικολογικές βιοθέσεις…
Απόσπασμα από το δοκίμιο της Ανν Ε. Πλατ «Αντιμετωπίζοντας τις μολυσματικές ασθένειες», στην «Κατάσταση του πλανήτη» 1996, ετήσια έκθεση του Ινστιτούτου Worldwatch
Αν και ανιαρός
Ο Ουρανός θεωρείται μάλλον ανιαρός πλανήτης, αλλά τελευταία έχει αποκτήσει μεγάλο ενδιαφέρον. Απρόσμενα φωτεινά νέφη τον έχουν σκεπάσει και ακραίες θύελλες μαίνονται στην επιφάνειά του, σε σημείο που ακόμη και ερασιτέχνες αστρονόμοι μπορούν πια να διακρίνουν και να φωτογραφίσουν λεπτομέρειες στην ομιχλώδη γαλαζοπράσινη ατμόσφαιρά του. Η ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής τον καθηγητή Ίμκε ντε Πάτερ του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια Μπέρκλεϊ, που παρακολουθεί τη δραστηριότητα στον Ουρανό, η οποία είναι ορατή τόσο στο οπτικό, όσο και στο υπέρυθρο τμήμα του φάσματος, ανακοίνωσε σε συνέδριο της Αμερικανικής Αστρονομικής Εταιρείας ότι αγνοεί γιατί συμβαίνει κάτι τέτοιο στον μακρινό πλανήτη.
Μέχρι στιγμής έχουν παρατηρηθεί, μέσω του τηλεσκοπίου Κεκ της Χαβάης, οκτώ μεγάλες καταιγίδες στο βόρειο ημισφαίριο του πλανήτη, η μία από τις οποίες ήταν η ισχυρότερη που έχει εντοπιστεί ποτέ. Ακολούθησαν νέες παρατηρήσεις με το διαστημικό τηλεσκόπιο «Χαμπλ», το οποίο παρατήρησε πληθώρα νεφών σε διάφορα υψόμετρα, καθώς και πολλαπλές θύελλες που εκτείνονται σε μία απόσταση άνω των 9.000 χιλιομέτρων. Τα φωτεινά νέφη πιθανότατα δημιουργούνται από αέρια όπως το μεθάνιο, που υψώνονται στην ατμόσφαιρα και συμπυκνώνονται σε πάγους από μεθάνιο με μεγάλη ανακλαστικότητα.
Ο Ουρανός είναι ένας παγωμένος γίγαντας με διάμετρο περίπου τετραπλάσια του πλανήτη μας και απέχει από τον Ήλιο 30 φορές περισσότερο από ό,τι η Γη. Έχει μια ατμόσφαιρα από υδρογόνο και ήλιο και λιγοστό μεθάνιο, που της προσδίδει τη γαλαζωπή απόχρωσή της. Επειδή ο πλανήτης, αντίθετα με τη Γη, δεν έχει εσωτερική γεωλογική δραστηριότητα και κάποια εσωτερική πηγή θερμότητας, η ατμοσφαιρική δραστηριότητά του, όπως πίστευαν ως τώρα οι αστρονόμοι, επηρεάζεται αποκλειστικά από την ηλιακή ακτινοβολία, η οποία όμως αυτή την εποχή είναι ιδιαίτερα εξασθενημένη στο βόρειο ημισφαίριό του.
Εξάλλου, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Αριζόνα, με επικεφαλής τον Έριχ Καρκόσκα, ανακοίνωσαν στο ίδιο αστρονομικό συνέδριο, σύμφωνα με το Nature, πως ανακάλυψαν ανομοιότητες στην ατμοσφαιρική κυκλοφορία ανάμεσα στο βόρειο και στο νότιο ημισφαίριο του Ουρανού, κάτι που δεν έχει παρατηρηθεί σε κανέναν άλλο αέριο γίγαντα πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος.
Αναλύοντας δεδομένα που είχε στείλει το σκάφος «Βόγιατζερ 2» της NASA, οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι μερικές περιοχές της ατμόσφαιρας στο νότιο ημισφαίριο περιστρέφονται έως 15% ταχύτερα από ό,τι στο βόρειο. Επίσης διαπιστώθηκε ότι ο νότιος πόλος του Ουρανού διαθέτει μια κηλίδα που περιστρέφεται πέντε φορές πιο γρήγορα σε σχέση με το μυστηριώδες εσωτερικό του πλανήτη. Προς το παρόν, δεν υπάρχει κάποια εξήγηση γι’ αυτές τις παρατηρήσεις.
Πηγή: ΑΜΠΕ
