Είκοσι τρεις ντοκιμαντεριστές, παραγωγοί και σκηνοθέτες αποφάσισαν να απέχουν από τη φετινή διοργάνωση του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.
Αυτή η δράση συσχετίστηκε με την αποχή σημαντικών ελληνικών ταινιών από το ομώνυμο Φεστιβάλ τον Νοέμβριο που μας πέρασε. Πρόκειται για το κίνημα των «Κινηματογραφιστών στην Ομίχλη». Ζητούν ένα νέο θεσμικό πλαίσιο που θα μεριμνά για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο ελληνικός Κινηματογράφος, την ίδρυση μιας Εθνικής Σχολής Κινηματογράφου και την ενεργοποίηση του υφιστάμενου νόμου περί καταβολής του 1,5% των εσόδων των τηλεοπτικών σταθμών υπέρ του Κινηματογράφου. Ζητούν τα αυτονόητα.
Σε αυτό πλαίσιο, δεκαεννιά ντοκιμαντέρ προβλήθηκαν από τις 15/04 έως τις 21/04 στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος κατά τη διάρκεια του Φεστιβάλ Fog Doc. Η διαχείριση επίμαχων θεμάτων όπως η σημασία του στρατευμένου λόγου (Λόγος και Αντίσταση, Τίμων Κουλμάσης), η τραγωδία των Παλαιστίνιων προσφύγων του Λιβάνου (Eye of Beauty, Μανώλης Δημέλλας) ή το Κυπριακό (Κυπραίες, Βασιλική Κατριβάνου, Bushra Azzouz), μας έκαναν εντύπωση. Ακόμη μεγαλύτερη εντύπωση μας έκανε, ωστόσο, η έντεχνη διαχείριση ενός από τα πιο απλά αλλά θεμελιώδη θέματα: της καθημερινότητας.
Στο ντοκιμαντέρ Οδός Σφακτηρίας της Μαριάννας Οικονόμου παρακολουθούμε τη ζωή των κατοίκων μιας οδού στο κέντρο της Αθήνας, στην περιοχή του Κεραμεικού.
Ηλικιωμένοι κοιτάζουν πίσω από παράθυρα, νιώθουν ότι συμμετέχουν. Ο φούρνος μετατρέπεται σε εξομολογητήριο. Το καθαριστήριο γίνεται τόπος συνάντησης των γυναικών. Ένας χώρος τέχνης είναι καφενείο το πρωί – το βράδυ πόλος έλξης παλιών και νέων καλλιτεχνών. Σε μια εγκαταλειμμένη βιοτεχνία μαντηλιών κατοικεί μια πρώην υπάλληλος. Ο ιδιοκτήτης μιας βιοτεχνίας συσκευασίας μπαχαρικών ψάχνει διάδοχο. Ένας μετανάστης καθαρίζει κρεμμύδια με τηλεοπτική υπόκρουση από ένα σόου πακιστανικής προέλευσης. Και όλα αυτά, μέσα από την αμεσότητα μιας εξαιρετικής φωτογραφίας, μιας διεισδυτικής ματιάς, της ύπαρξης του χιούμορ. Πολύ καλό το μοντάζ του Σταύρου Κτόρη, διευκολύνει τη μη γραμμικότητα της αφήγησης.
Μετά το τέλος της προβολής περπατήσαμε μέχρι την οδό Σφακτηρίας. Το καθαριστήριο έχει κλείσει. Το ίδιο και ο φούρνος. Το ίδιο και η βιοτεχνία μπαχαρικών. Κάποιοι ηλικιωμένοι πέθαναν. Το υπουργείο Πολιτισμού δεν μετέτρεψε σε μουσείο τη βιοτεχνία μαντηλιών, όπως είχε δεσμευτεί. Στο ντοκιμαντέρ δεν υπήρχαν νέοι ή μικρά παιδιά. Αν η γειτονιά αποτελεί μοχλό συνοχής της κοινωνίας, πόλο επανάστασης ή ίσως καταφύγιο, αν οι μικρές εστίες διαμορφώνουν τη γενική συμπεριφορά, σε μια εποχή όπου τα μικρά μαγαζιά βάζουν λουκέτο, οι άνθρωποι σιωπούν και το 1,5% των εσόδων των τηλεοπτικών σταθμών αποστερείται από ένα παράθυρο στον κόσμο, τότε μήπως οι βασικές κοιτίδες που διασφαλίζουν μια ανθρώπινη καθημερινότητα, είναι αυτές που κινδυνεύουν;
Τζούλια Γκανάσου
