Αν τα σύμβολα πεθάνουν, πεθαίνει κι ο άνθρωπος, έχει πει ο Ρολάν Μπαρτ. Και η Ακαδημία Πλάτωνος, ο τόπος όπου λειτούργησε υποδειγματικά το πρώτο ελεύθερο και δωρεάν πανεπιστήμιο του κόσμου, εκεί όπου περπάτησε και δίδαξε ο κορυφαίος φιλόσοφος, είναι σύμβολο – ή, τουλάχιστον, θα έπρεπε να είναι. Όμως όχι. Για τη σημερινή πολιτεία και τους νέους «φιλοσόφους» της, τουτέστιν τους πολιτικούς και δημοτικούς άντρες που ασκούν εξουσία, καθώς και τα αδηφάγα συμφέροντα της κερδοσκοπίας, που τους συνδράμουν με το αζημίωτο, δεν υπάρχει η έννοια «τόπος», δεν υπάρχει δημόσιος χώρος, παρά μόνο εάν αυτός είναι αποδοτικός και εκμεταλλεύσιμος.
Καθόλου παράξενο, λοιπόν, όταν η Ακαδημία Πλάτωνος, από τους τελευταίους «ανεκμετάλλευτους» χώρους, γίνεται στόχος ποικίλων μασκαρεμένων κινήσεων και σχεδίων, που βαφτίζονται «τακτοποιήσεις» ή δήθεν «αναπλάσεις». Το έργο το έχουμε δει σε μεγέθυνση, σε ολόκληρη την αττική γη. Τα ποτάμια έγιναν οχετοί, τα ακρογιάλια κέντρα ρύπων και σκυλάδικων «κέντρων», τα δάση κάηκαν για να φυτευτούν στη θέση τους τα μεγαθήρια των Μall, των εργολαβικών συμφερόντων.
Αν θέλουμε να σωθεί η Ακαδημία Πλάτωνος, δεν έχουμε παρά να αντισταθούμε με κάθε τρόπο στη βουλιμία εκείνου του μοντέλου που καταβροχθίζει το χώρο και εξορίζει τους ανθρώπους και τις μνήμες τους. Το παράδειγμα το δίνουν ήδη με τις ποικίλες δράσεις τους οι κάτοικοι της περιοχής, που μέσω της μαχητικής επιτροπής τους ζητούν τα αυτονόητα. Ποια είναι αυτά; Να αναδειχθεί ο σβησμένος από το χάρτη της επίσημης πολιτείας αρχαιολογικός χώρος και να επεκταθεί στις αδόμητες γειτονικές εκτάσεις. Να σωθούν και να αναβαθμιστούν οι αδόμητοι χώροι σε χώρους πρασίνου, να υπογειοποιηθούν οι γραμμές του Προαστιακού, ώστε να εξασφαλιστεί η συνέχεια του ιστορικού κέντρου με τους αρχαιολογικούς χώρους της Ακαδημίας. Να σταματήσει η επέλαση του μπετόν και η καταστροφή της ιστορίας και της συλλογικής μνήμης. Να αποσυρθεί άμεσα, η μελέτη που έχει υποβληθεί από το Δήμο Αθηναίων περί… τακτοποίησης του άλσους της Ακαδημίας.
Η υπεράσπιση του δημόσιου χώρου είναι έκφραση πολιτισμού. Για την Ακαδημία Πλάτωνος –αν πραγματικά εννοούμε την τεράστια συμβολική της σημασία– η έκφραση αυτή προσλαμβάνει διαστάσεις που ξεπερνούν τα όρια του συγκεκριμένου τόπου, της χώρας της ίδιας. Ήδη ο Αλέν Μπαντιού, χάρη στις προσπάθειες των μαχόμενων πολιτών της περιοχής, με μήνυμά του ένωσε τη φωνή του «με τη φωνή όλων εκείνων που ζητούν να μη γίνει καμία ενέργεια που θα μπορούσε να τραυματίσει την ακεραιότητα του χώρου της Ακαδημίας Πλάτωνος».
Σταμάτης Μαυροειδής
