Μόλις την Τετάρτη που μας πέρασε, η «εθνική εκστρατεία ενάντια στις περικοπές και στα δίδακτρα» της Μεγ. Βρετανίας κάλεσε τους φοιτητές σε μαζική κάθοδο στο κέντρο του Λονδίνου, με ενδεχόμενη επανάληψη της διαδήλωσης και την Τρίτη. Εδώ δεν έχουμε πια μια απλή αύξηση των διδάκτρων, μα κανονικό τριπλασιασμό τους, στις 9.000 λίρες (θα ισχύσει από του χρόνου), γεγονός το οποίο θα φέρει σύντομα τους Βρετανούς φοιτητές σε παρόμοια θέση με τους ομοίους τους στις ΗΠΑ. Κι αυτό, μάλιστα, σε περίοδο που η εξεύρεση εργασίας γίνεται ολοένα και δυσκολότερη. Με τις περικοπές στη χρηματοδότηση πολλά πανεπιστήμια των φτωχότερων περιοχών θα αναγκαστούν είτε να κλείσουν είτε να ιδιωτικοποιηθούν, δυνατότητα η οποία έγινε κι αυτή εφικτή με πρόσφατο νόμο. Οι πρόσφατες διαδηλώσεις στη Μ. Βρετανία έρχονται ένα χρόνο μετά από τις περσινές πρωτοφανείς σε όγκο κινητοποιήσεις, γεγονός που δείχνει ότι το φοιτητικό κίνημα συνεχίζει να είναι μάχιμο και με το όπλο παρά πόδα.
Μετωπική σύγκρουση στη Χιλή
Σε κανονικό αναβρασμό βρίσκεται από τον Αύγουστο και η Χιλή. Η σύγκρουση εξελίσσεται πλέον σε μετωπική, όχι μόνο με καταλήψεις σχολείων και πανεπιστημίων αλλά και με οδομαχίες, που επαναλαμβάνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα, όπως ξανά, πριν από λίγες μέρες. Εδώ τα αιτήματα δεν περιορίζονται σε ένα ή δυο ή το πολύ τρία αιτήματα, αλλά είναι σαρωτικά και επιζητούν την ολοκληρωτική αλλαγή του πλαισίου της εκπαίδευσης, όπως αυτό είχε σχεδιαστεί από τους άξιους επιγόνους του Φρίντμαν, επί Πινοσέτ, και το οποίο συνεχίζει να εφαρμόζεται αλώβητο μέχρι και σήμερα. Η εκπαίδευση στη Χιλή είναι κατά κύριο λόγο ιδιωτική, τόσο η δευτεροβάθμια, όπου το 45% των μαθητών παρακολουθεί ιδιωτικά σχολεία, όσο και η τριτοβάθμια, όπου τα περισσότερα πανεπιστήμια είναι εξίσου ιδιωτικά, για το λόγο ότι καμιά κυβέρνηση από τότε δεν θεώρησε απαραίτητο να χαλαλίσει πόρους για την ίδρυση νέων πανεπιστημίων, παρά την αύξηση του πληθυσμού και την εντεινόμενη ζήτηση των πανεπιστημιακών σπουδών. Αλλά τι να περιμένει κανείς από μια χώρα η οποία βρίσκεται στις υψηλότερες θέσεις παγκοσμίως ως προς την άνιση κατανομή εισοδήματος. Ανισότητα η οποία, προφανώς, συντηρείται και επιτείνεται από το ίδιο αυτό άδικο εκπαιδευτικό σύστημα. Οι φτωχοί συνωστίζονται στα λίγα υποβαθμισμένα δημόσια πανεπιστήμια, ενώ οι εύποροι, με τον παρά τους, μπορούν ν’ απολαμβάνουν καλύτερες σπουδές και κατά συνέπεια μεγαλύτερες απολαβές αργότερα.
Τι συνέβη όμως και η Θεωρία δεν φάνηκε να δουλεύει στη Χιλή; Τι έγινε και η ιδιωτική εκπαίδευση δεν τράβηξε προς τα πάνω, δεν ανέβασε ταυτόχρονα και το επίπεδο της δημόσιας εκπαίδευσης; Έτσι δεν λέει η Θεωρία; Κρίμα τότε για την αλάνθαστη, κυρία Διαμαντοπούλου, που τόσο μεγάλη πίστη δίνει σ’ αυτή και που τόσο σκληρά δουλεύει, κοντά δυο χρόνια τώρα, για την εφαρμογή της.
Τι ζητάνε όμως οι φοιτητές, που με επικεφαλής την 23χρονη μαχητική, αεικίνητη, ακαταπόνητη, αλλά και πανέμορφη Καμίλα Βαγιέχο, πρόεδρο της συνομοσπονδίας των φοιτητικών συλλόγων της Χιλής, έχουν καταφέρει να ρίξουν έναν υπουργό Παιδείας, να καταποντίσουν τη δημοτικότητα του προέδρου Πινιέρα σε εξευτελιστικά επίπεδα και να κερδίσουν τη συμπάθεια και την υποστήριξη του 80% των Χιλιανών;
Έχουμε και λέμε, λοιπόν: αύξηση της χρηματοδότησης και στήριξη της δημόσιας εκπαίδευσης, ίση πρόσβαση στα πανεπιστήμια ανεξαρτήτως της οικονομικής κατάστασης των υποψηφίων, κατάργηση του νόμου που επιτρέπει τη λειτουργία κερδοσκοπικών πανεπιστημίων, κατάργηση της επιδότησης κερδοσκοπικών ιδρυμάτων μέσω υποτροφιών και κουπονιών (voucher), ανάκληση του νόμου που απαγορεύει τη φοιτητική συμμετοχή στα όργανα διοίκησης των πανεπιστημίων και άλλα πολλά.
«Για χρόνια», λέει η Βαγιέχο στο γραφείο της, με το μεγάλο πορτρέτο του Μαρξ στον τοίχο, «η χιλιανή νεολαία είχε πέσει με τα μούτρα στο νεοφιλελεύθερο μοντέλο της ατομικής αυτοπραγμάτωσης και των ατομικών επιτευγμάτων.
Μοντέλο το οποίο απέκλειε κάθε είδους κατανόηση και συναίσθηση του άλλου. Με τις κινητοποιήσεις μας αυτές έχουμε αντιστρέψει την κατάσταση. Η νεολαία αρχίζει να ξαναπαίρνει τον έλεγχο και να ξαναγυρίζει στην πολιτική. Κι αυτό έρχεται με την αμφισβήτηση των φθαρμένων πια πολιτικών μοντέλων, τα οποία εξέθρεψαν τις μεγάλες επιχειρήσεις και τις πανίσχυρες οικονομικές ελίτ».
«Δεν θέλουμε να βελτιώσουμε το σύστημα. Αυτό που θέλουμε είναι μια βαθιά αλλαγή. Να σταματήσουμε να βλέπουμε την Παιδεία ως καταναλωτικό αγαθό, αλλά ως δημόσιο», λέει η Βαγιέχο σε κάποια άλλη στιγμή. Μετά από πέντε και βάλε μήνες συνεχών και μαζικών διαμαρτυριών, το κίνημα έχει πετύχει αυτό που κανένα ως τώρα κόμμα δεν μπόρεσε να κάνει στα τελευταία 20 χρόνια.
Να θέσει, δηλαδή, στο επίκεντρο των συζητήσεων την ανάγκη της ολοκληρωτικής μεταρρύθμισης του εκπαιδευτικού συστήματος, αλλά και των συνταγματικών εκείνων άρθρων που το κρατούν σιδηροδέσμιο στο πινοσετικό «όραμα». Αυτή τη στιγμή, λόγω των επίμονων αγώνων του, το φοιτητικό κίνημα στη Χιλή γίνεται πρότυπο τουλάχιστον για ολόκληρη τη Λατινική Αμερική.
Οι προσκλήσεις για την Καμίλα να παρευρεθεί σε πορείες και αγώνες φοιτητικών κινημάτων άλλων χωρών καταφτάνουν με καταιγιστικούς ρυθμούς. Μόνο στο Τwitter, οι οπαδοί της ξεπερνούν τους 300.000. Και δεν είναι λίγοι αυτοί που λόγω αγωνιστικότητας, κουράγιου και δημοφιλίας, παρομοιάζουν την Καμίλα με το στρατηγό Μάρκος, με τη διαφορά που αντί για μπαλακλάβα, το κορίτσι φέρει στο πάνω χείλος ένα αστραφτερό ασημένιο δαχτυλιδάκι.
Το φοιτητικό κίνημα της Χιλής κατάφερε όχι μόνο να περάσει τα σύνορα της χώρας, αλλά και να εξελιχθεί σε κίνημα ολοκληρωτικής άρνησης της εγχώριας πολιτικής ελίτ. Και απ’ ό,τι φαίνεται, συνεχίζει ακάθεκτο…
