Η Ιρλανδία ζει την κρίση που φέρνει η νεοφιλελεύθερη «θεραπεία». Της Αλίκης Βεγίρη.
Αυτή την εποχή πολλά μάτια έχουν στραφεί προς τη μεριά της Ιρλανδίας, με ένα και μόνο ερώτημα στα χείλη: «Θα έχει η Ιρλανδία την τύχη της Ελλάδας; Θα σαλπίσουν “επίθεση” οι κερδοσκόποι, θα της κλείσουν την πόρτα οι αγορές, θα βρεθεί μπροστά στο σκληρό δίλημμα “Μνημόνιο ή Χρεοκοπία”;»
Ήδη από την περασμένη εβδομάδα άρχισαν να πέφτουν οι πρώτες προειδοποιητικές τουφεκιές από τις αγορές, ανεβάζοντας την απόδοση του δεκαετούς ομολόγου στο 6,5% και τα spreads στις 410 μονάδες βάσης, εξαναγκάζοντας έτσι την ΕΚΤ να προβεί σε περιορισμένη αγορά ομολόγων, και να βγάλει μπροστά τον Όλι Ρεν να διαψεύδει τα περί επικείμενης στάσης πληρωμών και πιθανής προσφυγής στο ΔΝΤ. Θυμίζει καθόλου αυτή η μεθόδευση την ελληνική περίπτωση; Μάλλον, ναι.
Τι ανησυχεί πιο πολύ τις αγορές
Οι αγορές «τρομάζουν» περισσότερο με τη συνεχή ροή κρατικού χρήματος για τη διάσωση της αμαρτωλής και ήδη κρατικοποιημένης, από πέρσι, τράπεζας Anglo Irish, η οποία εκτεθειμένη σε δάνεια 75 δισ. ευρώ, περίπου όσο το μισό ΑΕΠ, έχει ώς τώρα απορροφήσει περί τα 22.9 δισ. ευρώ, με εκτιμήσεις ότι θα χρειαστούν τουλάχιστον 35 δισ. ευρώ στο προσεχές μέλλον. Το συνολικό, δε, δημόσιο χρήμα που έχει διοχετευτεί στις τράπεζες ανέρχεται στα 73 δισ. ευρώ, θυμίζοντας Ελλάδα!
Η Ιρλανδία, το… πουλέν της νέας οικονομίας και της αγοράς, ο φορολογικός παράδεισος και η παιδική χαρά των πολυεθνικών, η Ιρλανδία της ευελιξίας, της απελευθέρωσης της εργασίας, της ελαστικότητας, της κινητικότητας, των μεγάλων ξένων επενδύσεων, της απορρύθμισης, των χαλαρών τραπεζικών ελέγχων, των πρωθυπουργικών οικονομικών σκανδάλων, των εξαγωγών και της εκρηκτικής ανόδου, η, και γι’ αυτό επηρμένη Ιρλανδία, από Τίγρις της δεκαετίας του ’90 κατέληξε βρεγμένη γάτα του 2010.
Με διψήφιους ρυθμούς ανάπτυξης τη δεκαετία του 1990, το ΑΕΠ έφτασε να συρρικνωθεί κατά 14% μόνο τη διετία 2008-2009. Από αγροτική χώρα στη δεκαετία του 1980, με το κατά κεφαλή ΑΕΠ στα 2/3 του ευρωπαϊκού μέσου όρου, βρέθηκε ξαφνικά το 2000 να ξεπερνά ακόμα και τη Βρετανία.
Η Ιρλανδία ήταν η πρώτη χώρα της Ευρωζώνης που χτυπήθηκε από την κρίση και ο πρώτος τομέας που την ένιωσε ήταν ο κατασκευαστικός, με επενδύσεις κοντά στο 20% του ΑΕΠ και απασχόληση γύρω στο 25% του εργατικού δυναμικού. Από κει και πέρα η κρίση, όπως ήταν φυσικό, ξαπλώθηκε και στους υπόλοιπους τομείς της οικονομίας.
Η κατάσταση σήμερα
Εν ολίγοις, η Ιρλανδία είναι η περισσότερο ανά κάτοικο χρεωμένη χώρα της Ευρωζώνης. Τα δημόσια οικονομικά από πλεονασματικά το 2006 (+3%), παρουσίασαν τεράστιο έλλειμμα της τάξης του 14,3% το 2009. Ενώ το δημόσιο χρέος από 12% τo 2007, υπερέβη το 57% το 2009.
Οι κατοικίες σήμερα έχουν χάσει το 30% με 50% της αξίας τους σε σχέση με το 2006, και οι κατασχέσεις πηγαίνουν σύννεφο. Η ανεργία από το 4,5% το 2007, εκτινάχτηκε κοντά στο 14% το 2009, με τους ανέργους να ανέρχονται στους 432.000. Με τέτοια νούμερα και με 800 επιχειρήσεις να έχουν κλείσει μόνο το πρώτο εξάμηνο του 2010, ήταν φυσικό τα έσοδα από φόρους να πέσουν κατά 9%. Οι δημόσιες επενδύσεις μειώθηκαν κατά 7,5% του ΑΕΠ, με δραστικές μειώσεις στους μισθούς του δημοσίου κατά 15%, στις κοινωνικές και οικογενειακές παροχές, και με την προοπτική να μειωθούν περαιτέρω κατά 10% μέσα στην προσεχή τριετία.
Η ζέση με την οποία η ιρλανδική κυβέρνηση προχώρησε σε περικοπές, θορύβησε την ΕΚΤ, η οποία σε πρόσφατη ανακοίνωσή της, συνέστησε συγκράτηση από το φόβο πλήρους εξαέρωσης της οικονομίας. Κάτι παρόμοιο ψέλλισε και το ΔΝΤ κατά τη δική μας μεριά, αλλά η κυβέρνησή μας δεν φαίνεται να το πιάνει.
Όπως και στην Ελλάδα, των περικοπών προηγήθηκε φυσικά μια ξεγυρισμένη προπαγάνδα περί άθλιων δημοσίων υπαλλήλων και ενάρετων ιδιωτών, με αποτέλεσμα τη στροφή του μένους των πολιτών προς τους πρώτους, και τις διαμαρτυρίες να παραμένουν αναιμικές, εκτός από τη δυναμική διαδήλωση των 100.000 Ιρλανδών τον Φεβρουάριο του 2009.
Ποιες είναι οι προοπτικές
Με εκτιμήσεις περί ανόδου του ελλείμματος στο 25% του ΑΕΠ, λόγω του μεγάλου κόστους «διάσωσης» των τραπεζών, με τις αγορές νευρικές και να πιέζουν και με τις φήμες περί χρεοκοπίας να φουντώνουν, η Ιρλανδία δύσκολα θα μπορέσει να ξεφύγει από την «πατρική» αγκαλιά του ΔΝΤ.
