Πλησιάζοντας στο Ντονιέτσκ, σε ένα μπλοκπόστ, όπως λένε τα σημεία ελέγχου στην Ουκρανία, είδα πάνω στο οδόφραγμα να κυματίζουν τρεις σημαίες: η μεσαία είχε τα χρώματα της Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντονιέτσκ, μπλε-μαύρο-κόκκινο, η αριστερή ήτανε κίτρινη με μια ζωγραφιά του Ιησού Χριστού και στην Τρίτη, την κόκκινη, φιγουράριζε σταμπαρισμένη η γνωστή μαύρη προσωπογραφία του Τσε Γκεβάρα! Πριν από λίγα χιλιόμετρα, στα αντίστοιχα τσέκποϊντς των δυνάμεων του κυβερνητικού στρατοπέδου, στα περίχωρα της Μαριούπολης, κυμάτιζαν οι γαλαζοκίτρινες σημαίες της Ουκρανίας και οι μαυροκόκκινες του ακροδεξιού παραστρατιωτικού «Δεξιού Τομέα» (ΠράβιΣέκτορ).
Αυτή η εικόνα στον κεντρικό αυτοκινητόδρομο που συνδέει τη Μαριούπολη με το Ντονιέτσκ λέει πολλά για την πολύπλοκη κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στην Ανατολική Ουκρανία.
Ένας μεσήλικας αξιωματικός από το Κίεβο, επικεφαλής μιας μονάδας του ουκρανικού στρατού που σταθμεύει κοντά σε ένα από τα ελληνικά χωριά, μου είπε ότι είναι παντρεμένος με Ρωσίδα και τα παιδιά του είναι Ρωσο-ουκρανάκια, ενώ ένας άλλος αξιωματικός που καταγόταν από τη Δυτική Ουκρανία, σε ένα άλλο ελληνικό χωριό, υποστήριζε ότι οι Ρώσοι είναι εχθροί της Ουκρανίας και ένας νεαρός υπαξιωματικός με διαβεβαίωνε ότι λίαν συντόμως οι νυν ολιγάρχες που κυβερνούν τη χώρα θα έχουν την τύχη του Γιανουκόβιτς που ανατράπηκε και εκδιώχθηκε.
Οι ανταγωνισμοί των ολιγαρχών, οι ξένες επεμβάσεις, η διαφθορά, ο εθνικισμός, οι τρομακτικές ανισότητες και ο πόλεμος διέλυσαν στην κυριολεξία την κοινωνία της Ουκρανίας.Όλα ρευστοποιήθηκαν και όλα επανακαθορίζονται.
Η συνέντευξη που παραχώρησε στη «Σύγχρονη Ρωσία» (6 Απριλίου) ο Έλληνας κυβερνήτης του Ντεμπάλτσεβο, της πόλης που εγκατέλειψε ο ουκρανικός στρατός μετά από πολύνεκρες μάχες, αποκαλύπτει όλη αυτήν την πολυπλοκότητα. Ο ΑλεξάντρΑφέντικοφ, από το χωριό Μακέγιεβκα που βρίσκεται ανάμεσα στη Μαριούπολη και το Ντονιέτσκ, είπε «Εδώ πολεμάμε δεξιοί, αριστεροί, κομμουνιστές, εθνικιστές, ακροδεξιοί… ό,τι θέλετε θα βρείτε. Τι μας ενώνει; Ότι ζητάμε να ακουστεί η φωνή μας.Εδώ είναι η γη που γεννήθηκα, άρα και η πατρίδα μου. Κρατάμε όμως, τις παμπάλαιες παραδόσεις του Ελληνισμού της περιοχής. Στην Ελλάδα, από την άλλη, ποτέ δεν μας δέχτηκαν σαν Έλληνες. Υπάρχει μεγάλη έλλειψη κατανόησης. Εμείς, ωστόσο, πονάμε για όσα συμβαίνουν εκεί τώρα με την κρίση, και τις πιέσεις των Ευρωπαίων. Πολλές φορές, μάλιστα, στενοχωριέμαι περισσότερο για τα προβλήματα στην Ελλάδα απ’ ότι εδώ.Δεν είμαι κατά της Ουκρανίας, ούτε κατά της γλώσσας τους, ούτε κατά των τραγουδιών τους. Καθένας έχει το δικαίωμα να μιλάει στη γλώσσα του. Είτε ουκρανικά, είτε ρωσικά είτε σε άλλη γλώσσα. Και εγώ ξέρω καλά και μιλάω την ουκρανική. Την έμαθα στο σχολείο. Είμαι και νοιώθω Έλληνας, αλλά μιλάω στα ρωσικά. Ο πατέρας και η μάνα μου είναι Έλληνες. Η γυναίκα μου είναι Ρωσίδα. Γενικότερα, είμαι κατά των ρατσιστικών διακρίσεων. Η Ουκρανία ήταν τμήμα της ΕΣΣΔ και όλοι οι λαοί εδώ ζούσαμε ειρηνικά.Αγωνίζομαι, λοιπόν, για να γίνει αποδεκτή η δημοκρατικά, ειρηνικά εκπεφρασμένη άποψη του λαού μας. Τη δική μου μονάδα, την ονόμασα «Γκρεκ», γιατί το 30%-40% ήταν Έλληνες της περιοχής. Πήραμε μέρος σε πολλές μάχες. Είμαι φιλομοναρχικός, αλλά και διεθνιστής. Θεωρώ ότι η εξουσία πρέπει να είναι συγκεντρωμένη γύρω από ένα ισχυρό πρόσωπο. Αν και δεν τα πάω και τόσο καλά με τους κομμουνιστές, τον Στάλιν τον εκτιμώ γιατί αντιπροσωπεύει την ισχυρή εξουσία και τον αυστηρό έλεγχο. Αλλά και απέναντι στον Μαχνό* είμαι πολύ θετικός. Δεν θεωρώ, όπως έλεγαν οι σοβιετικοί, ότι οι μονάδες του ήταν λήσταρχοι. Υπερασπίστηκε τα συμφέροντα των φτωχών ανθρώπων. Αγωνίστηκε για τα δικαιώματά τους.»
Η ειρηνική συνύπαρξη έγινε θρύψαλα. Το όμορφο ψηφιδωτό των δεκάδων εθνικών ομάδων έγινε χαλίκια. Και οι ντόπιοι Έλληνες, χωρίς την ουσιαστική, υλική, πολιτική και συμβουλευτική, στήριξη της Ελλάδας, στις κρίσιμες ώρες, προσπαθώντας μόνοι τους να ξεμπλέξουν το κουβάρι που προέκυψε άθελά τους, τσαλακώθηκαν, διασπάστηκαν και κατακερματίστηκαν, γεωγραφικά, πολιτικά και ψυχολογικά, όπως όλοι οι ειρηνικοί και απροετοίμαστοι για μια τόσο μεγάλη συμφορά λαοί. Βέβαια, οι ανάγκες δημιουργούν νέες συσπειρώσεις, αλλά όσο τα νήματα θα κινούνται από πάνω κι από μακριά, το έδαφος θα παραμένει σαθρό και ανώμαλο. Γιατί εκτός από τον Χριστό και τον Τσε, υπάρχει και η διεθνής και εντόπια καπιταλιστική ολιγαρχία που σπέρνει παντού το διχασμό, τον πόλεμο και τον τρόμο.
* Στο αυτόχθονο κίνημα του Νέστωρα Μαχνό συμμετείχαν πολλοί Έλληνες της περιοχής της Αζοφικής Θάλασσας, όπως και στο στρατό των Μπολσεβίκων.
Στέλιος Ελληνιάδης
